Τα αρχαία νομίσματα της Λευκάδος

Περιγραφή του Αχιλλέα Ποστολάκα των νομισμάτων της συλλογής του Παύλου Λάμπρου – Αρχαία ονόματα Λευκαδίων αρχόντων

Έγραφε στον πρόλογο του βιβλίου του «Κατάλογος των αρχαίων νομισμάτων των νησιών Κέρκυρας, Λευκάδος, Ιθάκης Κεφαλληνίας, Ζακύνθου και Κυθήρων» (Εθνικό Τυπογραφείο, Αθήνησι, 1868) ο Αχιλλεύς Ποστολάκας για τη συλλογή του Παύλου Λάμπρου, η οποία δωρήθηκε από τον Αλεξάνδρο Μουρούζηστο «Εθνικό της Ελλάδος Πανεπιστήμιο»:

«… Δικαίως δύναται να λογισθή σήμερον, ως προς τα νομίσματα των Ιονίων Νήσων, η πλουσιωτέρα πασών των εν τη εσπερία Ευρώπη». Σε σχέση δε με το νησί μας ότι: «Μετά της συλλογής δε ταύτης ηνώθησαν και πάσαι εν Επτανήσω υπό άλλων φιλαρχαίων συστηθείσαι πρότερον συλλογαί, οία αι εκ Λευκαδίων νομισμάτων του Δημητρίου Περιτσοπούλου, του Νικολάου Ζαμπελίου, του Σπυρίδωνος Ζαμπελίου και του Άγγλου Roberts.»

Τα νομίσματα της συλλογής είναι αργυρά ή χάλκινα και περιγράφονται λεπτομερέστατα σε 36 (55-89) συνολικά σελίδες του βιβλίου.

Iδιαίτερα διαδεδομένος φαίνεται να είναι ο τύπος όπου στην πρόσθια όψη απεικονίζεται:

«Κεφαλή Αθηνάς πρ. δ. (= προς δεξιά), του αρχαιοτέρου της τέχνης ρυθμού, φορούσα κράνος κορινθιουργές, έχουσαν την κόμην όπισθεν κρεμαμένην και κατά την άκραν αυτής δεδεμένην&#183 ο δε λαιμός κοσμείται δια περιδεραίου εσχηματισμένου εκ σφαιριδίων&#183 το όλον εντός τετραγώνου εγκοίλου».

Σε κάποια άλλα πάλι νομίσματα η κεφαλή της Αθηνάς είναι στραμμένη προς τα αριστερά και «αρχαΐζοντος ρυθμού»:

«Κεφαλή Αθηνάς πρ. α. (= προς αριστερά), αρχαΐζοντος ρυθμού, φορούσα κράνος κορινθιουργές, έχουσαν την κόμην όπισθεν εις βοστρύχους κρεμαμένην&#183 εν δε τω πεδίω, όπισθεν της κεφαλής, οφθαλμός, υφ΄ ον Λ&#183 το όλον εντός τετραγώνου εγκοίλου».

Στην οπίσθια όψη απεικονίζεται σε αυτόν τον τύπο νομισμάτων ο Πήγασος:

«Οπ. (=όπισθεν) Πήγασος ιπτάμενος πρ. δ. (= προς δεξιά), μετά των ηνιών αμφοτέρων ορατών, έχων τας πτέρυγας κεκαμμένας προς τα έσω&#183 εν δε τω πεδίω, υπό τον Πήγασον, Λ».

Ή με επιμέρους διαφορές:

«Οπ. (= όπισθεν)Πήγασος ιπτάμενος πρ. α. (= προς αριστερά), μετά των ηνιών των α. (= αριστερά) μόνον ορατών, εν δε τω πεδίω, υπό τον Πήγασον, Λ».

                                    

Οι λεπτομέρειες όμως κάνουν τη διαφορά. Έτσι έχουμε μια μεγάλη ποικιλομορφία τύπων. Στην εμπρόσθια όψη απεικονίζονται σε διάφορα νομίσματα της συλλογής Παύλου Λάμπρου, σύμφωνα με τις περιγραφές του Αχιλλέα Ποστολάκα:

                                  

                                          

«Κεφαλή γυναικός, αρχαϊκού της τέχνης ρυθμού» – «Κεφαλή γυναικός μετά σφενδόνης» – «Κεφαλή ίππου μετά του λαιμού» – «Πήγασος ιπτάμενος» – «Κεφαλή Αθηνάς, μεταγενεστέρου της τέχνης ρυθμού» με διάφορες επιγραφές: ΛΕ-ΥΚ-ΑΔ-Ι, ΛΕΥ, ΛΕΥΚΑΔΙΩΝ, ΛΕΥ κ.ά. – «Βελλεροφόντης εποχούμενος επί Πηγάσου καλπάζοντος» – «Κεφαλή Αρτέμιδος» – «Κεφαλή Μεδούσης» – «Κεφαλή Απόλλωνος δαφνηφόρος» – «Κεφαλή Απόλλωνος αστεφής» – «Κεφαλή Βάκχης» – «Άρτεμις ισταμένης επί βάθρου» – «Κεφαλή Ηρακλέους αγένειος» – «Έλαφος ισταμένη» – «Κυνίδιον ιστάμενον πρ. α.» κ.ά.

                                        

Και στην πίσω πλευρά:

«Πήγασος, έχων τας πτέρυγας ευθείας, άνευ ηνιών, ιπτάμενος πρ. δ., υφ΄ ον Λ» – «Χίμαιρα ισταμένη πρ. α., υψούσα τον πρόσθιον δ. πόδα και εξέμουσα αίμα» – «Τρίαινα ορθία, κομψώς κεκοσμημένην» – Η επιγραφή ΛΕΥΚΑΔΙΩΝ μαζί με ονόματα διαφόρων αρχόντων (δες πιο κάτω) άνωθεν ημίσεως νηός πρ. δ., μετ΄ ακροστολίου κεκαμμένου προς τα έσω, εχούσης την πλευράν κεκοσμημένην δια κλάδου δάφνης… – «Χίμαιρα ισταμένη» – «Τρίαινα κομψή προς τα κάτω εστραμμένη» – «Δελφίν» – «Άρτεμις ισταμένη» – «Λύρα πεντάχορδος, εξάχορδος ή οχτάχορδος» – «Περιστερά ισταμένη» κ.ά.

Τα ονόματα των Λευκαδίων αρχόντων που αναγράφονται στα νομίσματα της συγκεκριμένης συλλογής είναι:

ΑΓΗΜΩΝ, ΑΝΔΡΩΝΙΔΑC, ΑΡΙ…, ΑΡΙΣΤΟΚΛΗΣ, ΑΡΙΣΤΟΜΕΝΗΣ, ΑΡΤΕΜΑΣ, ΑΣ…, ΒΑΘΥΟΣ, ΔΑΚΡΑΤΗΣ, ΔΑΜΟΚΡΑΤΗΣ, ΔΑΜΥΛΟΣ, ΔΗΜΑΡΕΤΟΣ, ΔΙΑΚΡΙΤΟΣ, ΔΙΟΚΛΗΣ, ΔΙΩΝ, ΕΥ…, ΕΥΑΡ…, ΕΥΚΡΑΤΗΣ, ΙΩ, ΘΑ…, ΘΕ…, ΘΕΟΔΩΡΟΣ, ΛΑ…, ΛΕΩΝ, ΛΥΚΙΣΚΟΣ, ΜΑΡΑΙΟΣ, ΜΕΝΑΝΔΡΟΣ, ΜΕΝΕΚΛΗΣ, ΝΙΚΑΝΩΡ, ΝΙΚΑΡΧΟΣ, ΝΙΚΟΒΟΥΛΟΣ, ΝΙΚΟΜΗΔΗΣ, ΟΨΙΜΟΣ, ΣΤΡΑΤΩΝ, ΣΥΜΜΑΧΟΣ, ΣΩ…, ΣΩΚΡΑΤΗΣ, ΣΩΣΑΝΔΡΟΣ, ΣΩΣΤΡΑΤΟΣ, ΣΩΤΙΩΝ, ΤΙ…, ΤΙΜΟΘΕΟΣ, ΦΙΛ…, ΦΙΛΑΝ…, ΦΙΛΑΝΔΡΟΣ, ΦΙΛΗΜΩΝ, ΦΙΛΗΜΩΝ ΦΙΛΗΜΟΝΟΣ, ΦΙΛΙΣΤ…, ΦΙΛΟΞΕΝΟΣ, ΦΙΛΩΤΑΣ, ΦΙΛΩΤΑC, ΦΟΡΜΙΩΝ (αντιστρόφως γεγραμμένον), ΥΛ… (όνομα ατελές).

Τα πάρεργα σύμβολα που απαντώνται στο πεδίο των νομισμάτων της συλλογής είναι επίσης πολλά:

Άγκιστρον, Αετός, Αετός κρατών κεραυνόν, Αιξ (= γίδα) εσθίουσα φύλλα κλήματος, Ακροστόλιον (= ξύλινο σκαλιστό κόσμημα που έφεραν άλλοτε τα ιστιοφόρα στην πλώρη τους), Αλέκτωρ, Άμπελος, Αμφορεύς, Ανθέμιον, Άνθος ίριδος, Αρυτήρ (simpulum), Ασπίς, Ασπίς βοιωτιουργής, Αστήρ, Αστράγαλος, Αχελώου κεφαλή, Βότρυς, Γρυπός πρόσθιον, Δελφίν, Έδρα, Ερμής, Ιπποκάμπη, Ίππου κεφαλή μετά του λαιμού, ιστός, Καλαύροψ (= ποιμενική ράβδος), Κάνθαρος (αγγείον δίωτον), Κέρας Αμαλθείας (σύμβολο της αφθονίας, της πλησμονής των αγαθών), Κηρύκειον (= έμβλημα του θεού Ερμή), Κλάδος κισσού, Κριού κεφαλή, Κόγχη, Κόκκος κριθής, Κόσμος Ισιακός (ornamentum Isiacum), Λέοντος κεφαλή, Λέοντος πρόσθιον, Μηνίσκος (= σχήμα μισοφέγγαρου), Μυς, Νίκη, Οφθαλμός, Όφις, Παν υψών τον βραχίονα προς βότρυν, Πεντάγωνον, Περικεφαλαία, Περιπτερά ιπταμένη εντός στεφάνου δάφνης, Πηδάλιον, Πίλοι Διοσκούρων, Πους, Σαύρα, Στάχυς, Στέφανος, Στέφανος έχων εντός αυτού Α, Στέφανος δάφνης, Στήλη (ερμής της τετραγώνου εργασίας. Κατά Θουκυδ. Ζ΄. 27), Τόξον, Τρίαινα, Τρίπους εντός στεφάνου, Τροχός, Φύλλον κλήματος, Φύλλον κισσού, Χειρ μετά μέρους του βραχίονος κρατούσα κλάδον.

Οι εξηγήσεις των συμβόλων στις πιο κάτω εικόνες από το προαναφερόμενο βιβλίο του Αχιλλέα Ποστολάκα είναι:

                                               Αργυρούν νόμισμα

                                               Χαλκούν νόμισμα

_________________________

Σχετικά:

Ανεύρεσις νομισμάτων εν Λευκάδι…

_________________________

Πηγή:

Κατάλογος των αρχαίων νομισμάτων των νησιών Κέρκυρας, Λευκάδος, Ιθάκης Κεφαλληνίας, Ζακύνθου και Κυθήρων, συλλεχθέντων μεν υπό Παύλου Λάμπρου δωρηθέντων δε τω Εθνικώ της Ελλάδος Πανεπιστημίω παρά του φιλογενεστάτου και φιλομούσου Αλεξάνδρου Μουρούζη και περιγραφέντων υπό Αχιλλέως Ποστολάκα νομισματογνώμονος του εν τη Εθνική Βιβλιοθήκη Εθνικού Νομισματικού Μουσείου και μέλους αντεπιστέλλοντος του εν Ρώμη Αρχαιολογικού καθιδρύματος, Εκδίδεται δαπάνη του Εθνικού Πανεπιστημίου, Αθήνησι εκ του Εθνικού Τυπογραφείου, ΑΩΞΗ (1868) – (Για να διαβάσετε online το βιβλίο κάντε [ΚΛΙΚ ΕΔΩ]).

_________________________

Περαιτέρω σύνδεσμοι:
American Numismatic Society
The Fitzwilliam Museum
Leucas Staters (Fourth and Third Centuries to Circa B.C. 243.)

http://www.kolivas.de/archives/188970

Ἵδρυση Μουσείου τοῦ Ἐθνικοῦ μας Ποιητή Ἀρ. Βαλαωρίτη στήν Λευκάδα.

 

Δημοσιεύθηκε στό Ἄρωμα Λευκάδας στίς 28.10.2020

Θά ἤθελα σήμερα νά θέσω ἕνα θέμα σημαντικό γιά τήν Λευκάδα. Ἔχουμε εὐτυχῶς ἤδη Μουσεῖο Ἄγγελου Σικελιανοῦ καί ἐλπίζουμε μέ τήν ὁλολήρωση τοῦ κτιρίου Ζαμπελίων νά φιλοξενηθοῦν ἐκεῖ ἐκτός τῶν μεγάλων Ἰωάννου καί Σπυρίδωνος Ζαμπελίου καί ἄλλα μεγάλα ὀνόματα τοῦ νησιοῦ μας. Μένει ὅμως ἀκόμη ἕνας πολύ μεγάλος πού ἴσως λίγο τόν ξεχάσαμε. Ὁ Ἐθνικός μας ποιητής Ἀριστοτέλης Βαλαωρίτης, πού κάποτε τά ποιήματά του ἦταν στό στόμα ὅλης τῆς Ἑλλάδας, ἰδιαίτερα δέ στό στόμα τῶν γυναικῶν καί ἀνδρῶν ὅλου τοῦ νησιοῦ μας.

Θέλω λοιπόν νά προτείνω τήν μετατροπή του ἱστορικοῦ κτιρίου τοῦ Γυμνασίου Λευκάδας σέ Μουσεῖο Ἀριστοτέλη Βαλαωρίτη. Καί σίγουρα πολλοί θά συμφωνήσουν μαζί μου. Καί ὄχι μόνο γιά τόν ἐπικείμενο ἑορτασμό τῶν 200 χρόνων ἀπό τήν ἐπανάσταση τοῦ 1821, ἀλλά κυρίως διότι εἶναι μιά ὀφειλόμενη τιμή τῆς Λευκάδας στόν μεγάλο αὐτό λευκάδιο, πού τόσο ἀγάπησε τήν Λευκάδα, στόν ἄνθρωπο πού θεωρεῖται ὅχι μόνο ποιητής ἀλλά καί ἱστορικός γιά τό 21, ὅπως ἀνέλυσαν οἱ ἱστορικοί Σπυρίδων Λάμπρος καί Νίκος Σβορῶνος.

Ὡς γνωστόν ὁ Ἀρ. Βαλαωρίτης, ὁ Ἀρματωλός τῆς Λύρας, ὅπως τόν ἀποκάλεσε ὀ Κωστῆς Παλαμᾶς, ὑπῆρξε μιά πολυσχιδής προσωπικότητα. Ἡ ποιήσή του πέρα ἀπό τήν ἱστορική της διάσταση γιά ὅλη τήν Ἑλλάδα, ἔχει μεγάλη σημασία γιά τήν Λευκάδα διότι εἶναι γραμμένη στό λευκαδίτικο ἰδίωμα τῶν χωρικῶν τῆς Λευκάδας, διασώζοντας ἔτσι μιά μεγάλη γλωσσική παράδοση. Ὡς γνωστόν τό 1925, στά 100 χρόνια ἀπό τόν θάνατό του, ὅπου ἔγιναν καί τά ἀποκαλυπτήρια τῆς προτομῆς του, ἦρθαν στήν Λευκάδα μεγάλες προσωπικότητες: Ὁ πρωθυπουργός τῆς Ἑλλάδας, ὑπουργοί, ἐκπρόσωποι τῶν γραμμάτων, ὅπως ὁ Κ. Παλαμᾶς καί ὁ Ἀγγ. Σικελιανός, πού μίλησαν, ἀλλά καί πλῆθος ἄλλων μεταξύ αὐτῶν καί ὁ μετέπειτα οἰκουμενικός Πατριάρχης Ἀθηναγόρας. Ὁ Βαλαωρίτης ἦταν μέχρι τότε ἀκομη τό μεγάλο ὄνομα πού συνδέθηκε μέ τούς ἀγῶνες τοῦ Ἔθνους. Ἀπόγονος ἀρματωλῶν συνέχισε μέ σθένος τήν οἰκογενειακή παράδοση μέχρι τό τέλος τῆς ζωῆς του, τόσο γιά τήν Ἑπτάνησο ὅσο καί τήν Ἤπειρο καί τίς λοιπές τότε ἀκόμη μή ἀπελευθερωμένες περιοχές τῆς Ἑλλάδας.

Προτείνω τό Kτίριο τοῦ Γυμνασίου, ἰδιοκτησίας σήμερα τοῦ Δημοσίου γιά τήν ἵδρυση τοῦ Μουσείου του, διότι τά σημαντικά κτίρια ὅπως εἶναι στήν προκειμένη περίπτωση τό κτίριο τοῦ Γυμνασίου, πού εἶναι ἕνα ἐξέχον δεῖγμα τῆς εὑρηματικῆς ἀντισεισμικῆς κατασκευῆς τῆς Λευκάδας, σωστό εἶναι νά ζοῦν μέσα ἀπό τήν σύνδεσή τους μέ πολιτιστικές χρήσεις. Τό κτίριο τοῦ Γυμνασίου, ὅπως ἐξα­κολουθεῖ νά λέγεται, ἦταν συνεχῶς ἕδρα του, ἀπό τό 1876 μέχρι καί τό 1976, καί γιά 100 χρό­νια συνδέθηκε μέ περιόδους μεγάλης πνευματικῆς προσ­φορᾶς καί μέ τίς κοινές ἀναμνήσεις πολλῶν γενεῶν Λευκαδίων. Δυτικά τοῦ κτιρίου ὑπῆρχε ὁ μεγάλος ἀνθῶνας, ὁ λεγόμενος «Κῆπος Βαλαωρίτου» πού δυστυχῶς ἀπό τόν μεγάλο σεισμό τοῦ 1948 δέν ὑπάρ­χει πιά ὡς ἀνθῶνας. Στό κτίριο αὐτή τήν στιγμή ἔχουν τήν ἕδρα τους πολιτιστικά σωματεία, τά ὁποῖα προσφέρουν ὑπηρεσία μιά καί τό συντηροῦν ζωντανό. Τό κτίριο εἶναι πολύ μεγάλο ἔχει ἐμβαδόν 337.70 τ.μ. στό ἰσόγειο καί 334.20 στόν ὄροφο.

Ἔτσι μπορεῖ στόν ὄροφο νά γίνει τό Μουσεῖο Βαλαωρίτη καί στό ἰσόγειο νά παραμείνουν οἱ πολιτιστικοί σύλλογοι, ἔτσι ὥστε νά γίνει ἕνα πολυπολιτιστικό κέντρο. Μέ τόν τρόπο αὐτό τό κτίριο θά ἐπισκευασθεῖ, θά διασωθεῖ καί θά χρησιμοποιηθεῖ γιά ζωτικές πνευματικές καί καλλιτεχνικές ἀνάγκες τοῦ νησιοῦ.

Φωτογραφία τοῦ κτιρίου τό 2003.

Κυρία ὄψη

Κάτοψη ἰσογείου

Κάτοψη ὀρόφου

Θεωρῶ ὅτι τό ΥΠΠΟ θά τό δεῖ μέ προσοχή ἐφ’ ὅσον τεθεῖ τό θέμα. Καί κυρίως ἄν τό ὑποστηρίξει ὁ βουλευτής Λευκάδας κ. Ἀθ. Καββαδᾶς. Δέν θά εἶναι δύσκολο μιά καί τό κτίριο εἶναι ἐλεύθερο καί προσφέρεται ἰδανικά γιά τήν χρήση αὐτή. Βέβαια δέν θά μπορεῖ νά εἶναι ἕτοιμο μέχρι τό 2021 πού σέ λίγο ἔρχεται. Ἀλλά ὁ καθορισμός τοῦ κτιρίου ὡς Μουσείου Βαλαωρίτη καί γενικότερα πολιτιστικοῦ κέντρου, θά εἶναι μιά μεγάλη προσφορά γιά τίς ἐπετειακές ἐκδηλώσεις τοῦ μεγάλου γεγονότος.

Καί ἀκόμη θά μποροῦσε ἐφ’ ὅσον γίνει δεκτή ἀπό τό ΥΠΠΟ ἡ πρόταση αὐτή, νά γίνει κάτι σημαντικό ἀπό τούς μαθητές τῶν σχολείων μας μόνο γιά τό ἔτος αὐτό. Νά ἐκθέσουν τά παιδιά τήν γνωριμία τους μέ τόν ποιητή μέσα ἀπό τά δικά τους μάτια, σέ συνεργασία μέ τούς καθηγητές τους βέβαια. Διαβάζοντάς τον νά καταγράψουνε ὅ.τι αὐτά νομίζουν καί μέσα ἀπό κείμενα, εἰκόνες κ.λπ. νά δώσουν τόν παλμό καί τήν φρεσκάδα τῆς νέας ματιᾶς, σάν μεγάλο φόρο τιμῆς σέ ἕναν μεγάλο πού ὕμνησε τό 1821 καί σέ ἕνα μεγάλο γεγονός ὅπως τό 1821.

Καί εἶναι ἄξιο μνημονεύσεως ὅτι στά ἐγκαίνια τοῦ κτιρίου ὡς Γυμνασίου, τό 1876, μίλησε ὁ Ἀριστοτέλης Βαλαωρίτης, ὅπου συνδυάζει τήν μόρφωση μέ τά ὑψηλά ἰδανικά καί τούς ἀγῶνες τοῦ Ἔθνους. Τήν συγκινητική ἀγόρευσή του παραθέτουμε παρακάτω διότι εἶναι πάντα ἐπίκαιρη. Εἶναι λοιπόν ἕνα κτίριο συνδεδεμένο μέ τόν Ἀριστ. Βαλαωρίτη.

Ἀγόρευσις

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ ΒΑΛΑΩΡΙΤΟΥ Ἐκφωνηθεῖσα κατά τήν ἡμέραν τῶν ἐγκαινίων τοῦ ἐν Λευκάδι συσταθέντος Γυμνασίου τῷ 1876.

ΒΑΛΑΩΡΙΤΗΣ. – Σήμερον ἑορτάζομεν, Κύριοι, τά ἐγκαίνια τοῦ ἡμετέρου Γυμνασίου, ἡ δέ χαρά, ἥτις πλημμυρίζει τάς καρδίας ἁπάντων, εἶναι τεκμήριον ἀναντίρρητον τῆς σπουδαιότητος, ἥν ἕκαστος ἡμῶν ἀποδίδει εἰς τό ἐκπαιδευτικόν τοῦτο κατάστημα…

Ἀλλ᾿ ἑνῷ τά κύματα τοῦ Μοράβα καθῃμαγμένα ἐκπέμπουν μυκηθμούς ὀλεθρίους, – ἐνῷ χείμαρροι αἱμάτων καί ποταμοί δακρύων κατέκλυσαν τό βουλγαρικόν ἔδαφος, – ἐνῷ ἐπί τῶν βωμῶν τοῦ Ὑψίστου ἀνθρωπόμορφα θηρία προσφέρουσι βδελυράν θυσίαν καί φρικτόν ὁλοκαύτωμα, τήν τιμήν τῶν παρθένων καί τῶν νηπίων τά σπλάγχνα, – ἐνῷ κρεουργοῦνται λαοί ἀκέραιοι, καί πρός ἐξόντωσιν φυλῆς ὁλοκλήρου ἀποσπῶνται διά τῆς μαχαίρας ἀπό τῆς μήτρας τῶν γυναικῶν τά ἔμβρυα καί διαμελίζονται, – ἐνῷ πόλεις καί κῶμαι ἀνθηρόταται ἀποτεφροῦνται, μετά δέ τοῦ ζοφεροῦ καπνοῦ πυρκαϊῶν ἀπεράντων ἐκτοξεύονται πρός τά νέφη συντρίμματα ἀνθρωπίνων ὀστέων, – ἐνῷ γονεῖς παράφρονες, τυφλοί, ἀπονενοημένοι, ὑπό τό ξίφος τῶν Κιρκασίων καί τῶν Κούρδων τρώγουν τάς σάρκας καί πίνουν τό αἷμα τῶν ἰδίων τέκνων των, – ἐνῷ ἐπί τῶν ἀκρωρειῶν τοῦ Μαύρου Βουνοῦ ὁ ἀμείλικτος ἀκινάκης ἀκαταδαμάστων μαχητῶν κατακόπτει τάς στρατιάς τῶν ἀλλοφύλων, – ἐνῷ ἡ Εὐρώπη μιᾷ φωνῇ καί μιᾷ καρδίᾳ ὁμολογοῦσα τά ἀρχαῖα αὐτῆς ἁμαρτήματα, κηρύττει πόλεμον ἄσπλαγχνον κατά τῶν ἀπίστων, – ἐνῷ ταῦτα πάντα τελοῦνται πλησίον ἡμῶν, πῶς καί διατί, Κύριοι, ὁ Ἑλληνισμός μένει σήμερον ἀπαθής θεατής τοῦ φοβεροῦ δράματος, καί πῶς ἡμεῖς, ἐνῷ μυκᾶται ἐπί τῶν κεφαλῶν μας τοιαύτη καταστρεπτική λαῖλαψ, ἡσύχως σήμερον συνερχόμεθα ὑπό τόν αἴθριον οὐρανόν τῆς ἐπιστήμης, ὡσάν ἄγνωστόν τι καί ἀκατανόητον νόσημα ἤθελεν αἴφνης ἀποξηράνει τά δάκρυά μας, ἀπολιθώσει τήν καρδίαν μας καί παραλύσει ἐν ἡμῖν πᾶν αἴσθημα πατριωτισμοῦ καί φιλοτιμίας;

Πῶς, Κύριοι, διατί; Τό ἔκτακτον τοῦτο φαινόμενον δέν σᾶς ἐκπλήττει, τό θανάσιμον σύμπτωμα δέν σᾶς ταράττει;

Ἐσβέσθη ἆρά γε ἐκ μιᾶς τό πολεμικόν πνεῦμα τῆς φυλῆς; Ἐλησμονήθησαν τάχα αἱ παραδόσεις τοῦ γένους; Αἱ χεῖρες ἡμῶν παρέλυσαν ἐπί τοσοῦτον, ὥστε νά μή δύνανται πλέον νά κρατήσωσι τό ξίφος; Οἱ δέ ἀπόγονοι τοῦ Κωνσταντάρα, τοῦ Σταθᾶ, τοῦ Θύμιου τοῦ Βλαχάβα, τοῦ Βλαχαρμάτα Βέργου, τοῦ Κοντογιάννη, τοῦ Μπουκουβάλα, τοῦ Κούρμα, τοῦ Πάνου Μεϊντάνη, ἐπέπρωτο ἆρά γε νά μεταμορφωθῶσιν εἰς ταπεινούς παντοπώλας καί εἰς δεινούς ἐργάτας τῆς γῆς καί τῆς θαλάσσης;

Τώρα, ὅτε ἀκατάσχετος ἠγέρθη καί γενική κατά τῶν πατροπαραδότων ἐχθρῶν μας ἀποστροφή καί ἀγανάκτησις, τώρα ὅτε ὁ ψυχορραγῶν ἀσθενής προφανῶς παλαίει κατ᾿ ἐπικειμένου καί ἀφεύκτου θανάτου, τώρα ἡμεῖς οἱ ἀπό πεντακοσίων ἐτῶν ἐν ἀδημονίᾳ καραδοκοῦντες πολύτιμον εὐκαιρίαν, τώρα ἡμεῖς ἀδιαφοροῦμεν, ταλαντευόμεθα, φοβούμεθα;

Δέν εἶνε, Κύριοι, παράδοξος, δέν εἶνε ἀνεξήγητος ἡ φάσις αὕτη τοῦ Ἑλληνισμοῦ, δέν φρικιᾶτε συλλογιζόμενοι, ὄτι διεγράφησαν ἀπροσδοκήτως ἐκ τῆς μνήμης ἡμῶν τόσα βάσανα, τόσα ἆθλα, τόσαι ἐλπίδες, τόσα παραγγέλματα; Ἡ ἀντίθεσις εἶναι προφανής, εἶναι ἀξία μελέτης, διότι περιέχει ἐν ἑαυτῇ τό μυστήριον τῆς ὑπάρξεως τοῦ Ἑλληνισμοῦ, διότι ἐκ τῆς λύσεως τοῦ αἰνίγματος τούτου πρόκειται ἴσως νά ὁρισθῇ ἡ μέλλουσα πορεία τοῦ Ἑλληνισμοῦ.

Ἀκούσατε λοιπόν, Κύριοι, καί μή ἀπελπίζεσθε.

Ἀπό τῆς ἀπαισίας, ἀπό τῆς ἀποφράδος ἡμέρας, καθ᾿ ἥν, κρίμασιν οἷς οἶδε Κύριος, αἱμοσταγής ἐκυμάτισεν ἐπί τῶν ἐπάλξεων τοῦ Βυζαντίου ἡ σημαία τῆς ὀθωμανικῆς κατακτήσεως, εὐθύς ἀπό τῆς ἡμέρας ἐκείνης ἐπεχείρησε τό ἑλληνικόν γένος τήν ἀνοικοδόμησιν τοῦ κατακρημνισθέντος πύργου τῆς ἑλληνικῆς ἐθνότητος. Τό δέ πολύμοχθον καί πολυχρόνιον ἔργον ἀνέλαβον ὄχι μόνον οἱ ἀτρόμητοι μαχηταί τῶν ἑλληνικῶν ὀρέων, ἀλλά καί οἱ σοφοί διδάσκαλοι τῶν ἑλληνικῶν γραμμάτων.

Σύγχρονος ἐγένετο καί φοβερά ἑκατέρωθεν ἡ ἐπίθεσις· καί ἐνῷ ἐπί τῶν κορυφῶν τοῦ Ὀλύμπου καί τῶν Ἀγράφων ὀλίγοι γίγαντες ἀνέστελλον τήν θηριώδη ὁρμήν ἀγρίων κατακτητῶν, οἱ διδάσκαλοι τοῦ γένους, ἄγρυπνοι, ἀκάματοι ἔσκαπτον ἐν κρυπτῷ διά τοῦ αἰχμηροῦ καλάμου των τήν μυστικήν ὑπόνομον, ἥτις ἔπρεπε μίαν ἡμέραν νά ἀνατινάξῃ τόν πελώριον ὄγκον τοῦ τουρκικοῦ ζυγοῦ. Ἐνῷ τό πῦρ καί ὁ σίδηρος διετήρουν ἀκμαῖον τό πολεμικόν πνεῦμα τῆς φυλῆς, ὑπό τάς ἀμυδράς ἀκτῖνας νυκτερινῆς λυχνίας ὁ πτωχός διδάσκαλος ἐνεστάλαζεν εἰς τήν καρδίαν τῆς ἑλληνικῆς νεολαίας τά ζωογόνα ῥεῖθρα τῆς ἀρχαίας μαθήσεως.

Ἐκεῖ ἐν παραβύστῳ, ὑπ᾿ αὐτά τά ὅμματα πονηροῦ καί ὑπόπτου δεσπότου, ἐδιδάσκετο ὁ νέος Ἕλλην πῶς διά τοῦ συνασπισμοῦ καί τῆς αὐταπαρνήσεως κατέστρεψαν ἄλλοτε οἱ ἡμέτεροι πρόγονοι ἀναρίθμητα σμήνη βαρβάρων ἐν Μαραθῶνι, καί πῶς κατέπνιξαν τάς ἀναριθμήτους αὐτῶν τριήρεις ἐν τοῖς ὕδασι τῆς Σαλαμῖνος. Πῶς οἱ τριακόσιοι συνέταιροι τοῦ Λεωνίδα ἀναχαίτισαν τότε διά τοῦ στήθους των τήν πλήμμυραν τῶν ἀλλοφύλων, καί πῶς διέσωσαν διά τοῦ αἵματός των ἀπό παντελοῦς ἐξοντώσεως τήν μόλις τότε ἀναφυομένην ἑλληνικήν ἐθνότητα.

Ἀλλά συνάμα ὁ πτωχός διδάσκαλος ἐδίδασκε τήν ἑλληνικήν νεολαίαν, πῶς αἱ ἐμφύλιοι διαιρέσεις, πῶς αἱ ἀντιζηλίαι καί τά πάθη, πῶς ἡ ἀγυρτεία καί τό ψεῦδος ὑπεδούλωσαν τήν ἑλληνικήν φυλήν, καί πῶς συνέτεινεν εἰς τήν ἐξαχρείωσιν αὐτῆς πολύ περισσότερον παρά τῶν Ῥωμαίων ἡ κατάκτησις, παρά τῶν Φράγγων ἡ λῃστρική ἐπίθεσις, παρά τῶν Τούρκων ἡ ἀτελεύτητος δυναστεία.

Τοιουτοτρόπως, Κύριοι, οἱ ἀφανεῖς μέν ἀλλ᾿ ἀείμνηστοι διδάσκαλοι τῶν ἑλληνικῶν γραμμάτων, παρεσκεύασαν τήν ἡμέραν τῆς ἐθνικῆς ἀνεγέρσεως, ὅσον καί οἱ λεοντοκάρδιοι μαχηταί τῶν ἑλληνικῶν ὀρέων. Ὁ πύργος ὀλίγον κατ᾿ ὀλίγον ἀνωρθοῦτο, πολλάκις ἔφθανε μέχρις ὀροφῆς καί κατέπιπτεν, ἀλλ᾿ ἐκ τῶν ἐρειπίων του ἀνηγείρετο πάλιν ὡς φοίνιξ καί ἀγέρωχον ὕψωνεν εἰς τόν οὐρανόν τό μέτωπον.

Δύο λοιπόν ὑπῆρξαν, Κύριοι, οἱ παντοδύναμοι μοχλοί, δι᾿ ὧν ἐσαλεύθησαν τά θεμέλια τῆς ὀθωμανικῆς κατακτήσεως, τό βροντοφόνον, τό πυρίπνουν καρυοφύλλι τοῦ Κλέφτη καί τό βουβό μελανοδοχεῖον τοῦ Ἕλληνος διδασκάλου. Τά δύο ταῦτα στοιχεῖα ἐκ συμφώνου συνειργάσθησαν καί θά συνεργασθῶσι, Κύριοι, μέχρι συμπληρώσεως τῆς ἐθνικῆς ἀποκαταστάσεως.

Ἀπρόοπτοι περιστάσεις, ἀδικαιολόγητος ῥαθυμία, ψυχική ἀδράνεια κατεδίκασαν ἡμᾶς, Κύριοι, νά μένωμεν σήμερον θεαταί καταστρεπτικοῦ πολέμου, ἐξ οὗ ἴσως κρέμαται καί ἡ τύχη τοῦ Ἑλληνισμοῦ. Ἀλλ᾿ ἄν μαύρη μοῖρα κατηράσθη τά ἑλληνικά ὅπλα, ἄν πρός στιγμήν ἐκοιμήθη ἡ πολεμική ψυχή τῆς Ἑλλάδος, θά κοιμηθῶσιν ἆρά γε διά τοῦτο καί τά ἑλληνικά γράμματα; Τά γράμματα ἐκεῖνα, ἅτινα ὑπῆρξαν ὁ σπόρος, ἐξ οὗ ἐβλάστησεν ἡ ἐθνική ἀναγέννησις; Μή γένοιτο!

Λάβε λοιπόν καί σύ, ὦ προσφιλής νεολαία, ἀνά χεῖρας τόν κάλαμον καί ἐργάσθητι. Συντάχθητι μετά τῶν διδασκάλων σου, καί ἀτενίζουσα πρός τάς κορυφάς τῆς δουλωμένης Ἠπείρου, ἐνθυμοῦ, ὄτι ἤγγικεν ἡ ὥρα, καθ᾿ ἥν θά προσκληθῇς νά φωτίσῃς ἀδελφούς πάσχοντας ἐκ πολυχρονίου ἀμαυρώσεως. Ὅταν δέ ἔλθῃ τό πλήρωμα τοῦ χρόνου, ὁδηγούμενοι ὑπό τοῦ ἀστέρος τῆς μαθήσεως καί ἐμπνεόμενοι ὑπό τῶν ἑλληνικῶν παραδόσεων θ᾿ ἀφήσητε τάς ἕδρας τοῦ γυμνασίου σας καί θά τρέξητε βεβαίως ἐπί τοῦ πεδίου τῆς τιμῆς. Ἐκεῖ θά δρέψητε ἄλλας δάφνας. Προπαρασκευάσθητε εἰς τό μέγα ἔργον καί μή λησμονεῖτε, ὅτι λαός ἀμαθής εἶνε ἀνάξιος ἐλευθερίας καί ἀνεξαρτησίας.

Πηγή: Ἰωάννου Ἀ. Βαλαωρίτου, Ἀριστοτέλους Βαλαωρίτου, Βίος καιἜργα, τ. Α΄, Βιβλιοθήκη Μαρασλῆ, Ἐν Ἀθήναις, Τύποις Π.Δ. Σακελλαρίου 1907.

https://charapapadatou.gr/drysi-moyseioy-to-thniko-mas-poiiti-r-valaoriti-stin-leykada/

Θέμα: Ομιλία Νίκου Ασπρογέρακα στην Αγορά Αργύρη Δευτέρα 3-4-2023

Μια βραδιά σκέψης θύμησης θαυμασμού
Η ισχύς εν τη ενώσει
Οι Σύλλογοι Λευκαδίων Πάτρας Η Φανερωμένη και Αρκάδων Θεόδωρος Κολοκοτρωνης στην αγορά Αργύρη σε κοινή τους εκδήλωσή ,με τίτλο «Θεόδωρος Κολοκοτρώνης: Καπετάνιος της στεριάς, Καπετάνιος της θάλασσας», παρουσίασαν γεγονότα και στιγμές άγνωστα σε πολλούς ανήμερα των γενεθλίων του Μεγάλου Ήρωα του Έθνους μας (3/4/1770)
Τα λεπτομερή γεγονότα ανέλυσε με ομιλία του ,εμπλουτίζοντάς την με οπτικό υλικό , ο φιλόλογος τ.Δ/ντής Πειραματικού Σχολείου Πατρών κ Νικόλαος Ασπρογέρακας παρουσιάζοντας στους ακροατές άγνωστες ιστορικές πτυχές της συμβολής του Μεγάλου Έλληνα Αρχιστράτηγου, του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη στη σωτηρία της Λευκάδας από την πολιορκία του Αλή Πασά.
Ο Σύλλογός μας ευχαριστεί ιδιαίτερα
την δημοσιογράφος ΕΡΤ κ Σταμοπούλου Αθανασία η οποία κατηύθυνε την εκδήλωση ,
Τον κ Λαμπρόπουλο Ηλία καθηγητή στο Θεατρικό εργαστήρι της Πολυφωνικής ,την μαθήτριά του ,φοιτήτρια Πολυτεχνείου Πατρών Σιατερλή Βασιλική μέλος του Θεατρικού εργαστηρίου της Πολυφωνικής Πατρών η οποία με , σθένος Ηρωίδας απήγγειλε κομμάτια της ομιλίας , Τα μέλη και τους φίλους των Συλλόγων που τίμησαν με την παρουσία τους την εκδήλωση ,,τον φιλόλογο, αντιπρόεδρο του Συλλόγου μας , κ Νικόλαο Ασπρογέρακα ,κύριο Ομιλητή της εκδήλωσης

Ως Σύλλογος Λευκαδίων «Η Φανερωμένη ευχαριστούμε για την όλη συνεργασία  τον Σύλλογο » Αρκάδων Πάτρας και επιφυλασσόμαστε για περισσότερες κοινές δράσεις

Tέλος τους επίτιμους καλεσμένους μας που τίμησαν την εκδήλωση κ Μπονάνο Χαράλαμπο ,,κ.Ανδρέα Φίλια , κ. Ιάσωνα Φωτήλα ,τον εκπρόσωπο της Ιεράς Μητρόπολης Πατρών .και τον Πρόεδρο του Επιμελητηρίου Λευκάδας . ΣΚΙΑΔΑΡΕΣΗ ΣΩΤΗΡΗ τον οποίο ευχαριστούμε και ιδιαίτερα αφού ¨ήρθε για την εκδήλωση από την όμορφη Πατρίδα μας