Η " SANTA MAURA "εν δράσει " λόγω της Καρναβαλικής περιόδου....πάντα με την μαέστρο μας Κα Δήμητρα ΑΨΩΜΟΤΟΥ.... και οι Κεφαλλονίτες με Δρώμενα, τραγούδια , χορό ,μουσική, κέφι.!!! Καλή Αποκριά!!!!!

Τρίτη 25-2-2025.    Καλή Αποκριά!!!!!

σκάλες πατρέως - Πατρινό Καρναβάλι Κοινωφελής Επιχείρηση

   

Κοπή πίτας Συλλόγου Λευκαδων Πάτρας "Η ΦΑΝΕΡΩΜΕΝΗ"

Ο Σύλλογος Λευκαδίων Πάτρας «Η ΦΑΝΕΡΩΜΕΝΗ» ευχαριστεί όλους όσους τίμησαν

στις .5-Φεβρουαρίου 2025 με την παρουσία τους, στον Πολυχώρο Εκδηλώσεων "Αγορά Αργύρη"

την εκδήλωση Κοπής πίτας του Συλλόγου μας

τα μέλη μας, τους φίλους μας, τους κανταδόρους μας #Santa_Maura"

και την Μαέστρο Δήμητρα Αψόμωτου

Ευχαριστεί ιδιαίτερα τον ΔΗΜΟΣ ΠΑΤΡΕΩΝ για την παραχώρηση της αίθουσας.

Προλόγισε ο Πρόεδρος του Συλλόγου κ Γιάννης Σίδερης 

Καλή και δημιουργική χρονιά σε όλους, με υγεία και ευτυχία!

Χαιρετισμός Κοπής Πίτας από τον Πρόεδρο του Συλλόγου κ Γιάννη Σίδερη

Πατέρα Βασίλειε, εκπρόσωπε του Σεβασμιότατου Μητροπολίτη Πατρών αγαπητοί κυρίες και κύριοι, φίλες και φίλοι

Εκ μέρους του Διοικητικού Συμβουλίου σας καλωσορίζω στην εκδήλωση του Συλλόγου Λευκαδίων Πάτρας που γίνεται με την ευκαιρία της έλευσης του νέου έτους και την κοπή της πρωτοχρονιάτικης πίτας για να ανταλλάξουμε ευχές αλλά και για να επιβεβαιώσουμε την ενότητα του Συλλόγου μας.

Με ιδιαίτερη χαρά βρισκόμαστε για μια ακόμη φορά μαζί, μέλη και φίλοι του , με την ευχή και ελπίδα η νέα χρονιά να είναι μια χρονιά ευημερίας για τον Σύλλογο Λευκαδίων , τους φίλους και τις φίλες κανταδόρους , τις οικογένειές μας και τον καθένα από εμάς. Και με την ελπίδα για μια καλή χρονιά, μάλλον πιο σωστά μια ακόμα καλύτερη χρονιά, για την πόλη μας την Πάτρα και το νησί καταγωγής μας την όμορφη Λευκάδα.

Κυρίες και κύριοι

Ο Σύλλογος μας και η ομάδα των κανταδόρων μας μπορούν και πρέπει να συνεχίσουν να διαδίδουν τη μοναδική Λευκαδίτικη κληρονομιά μας και να μεριμνούμε για την προστασία της, για την προβολή της και την ενημέρωση του κοινωνικού συνόλου της πόλης που ζούμε και όχι μόνο.

Το 2024 ήταν μια χρονιά που ο Σύλλογος έδωσε το παρών σε πλήθος πολιτιστικών και μουσικών δρώμενων με την ομάδα Κανταδόρων και Μουσικών του ,

διοργάνωσε εκδηλώσεις που προέβαλαν τους Λευκαδίτες συγγραφείς και ποιητές, σύγχρονους και παλαιότερους και συνεργάστηκε με τους υπόλοιπους Επτανησιακούς Συλλόγους σε εορτασμούς θρησκευτικών και άλλων εκδηλώσεων.

Μπορεί να μην είμαστε πολυπληθής σύλλογος, είμαστε όμως σύλλογος χωρίς οφειλές πλέον, χωρίς δεσμεύσεις σε κανένα και προσπαθούμε να κάνουμε αισθητή – με τη σωστή έννοια του όρου - την παρουσία μας στον τόπο και την πόλη που ζούμε και αγαπάμε.

Προφανώς το Διοικητικό Συμβούλιο συνεχίζει να έχει την υποχρέωση να συσπειρώσει περισσότερο τα μέλη και τους φίλους μας.

Η αιχμή του δόρατος για το σύλλογο - και τους ευχαριστούμε για αυτό - είναι με διαφορά οι «Κανταδόροι της SANTA MAURA» , ένα σχήμα με πολυετή δράση και παρουσία, που βρήκε πολλούς μιμητές από άλλους Συλλόγους, κάτι που σημαίνει ότι λειτουργούν σωστά και καλά. Η διάρκεια και η δυναμική που έχει αποκτήσει το σχήμα αυτό είναι αξιοθαύμαστες.

Για το 2025 είμαστε σε συνεννόηση με την μαέστρο μας, Δήμητρα Αψώμοτου για τη διοργάνωση και παρουσία μας στις Καρναβαλικές Εκδηλώσεις, στην παρουσίαση του έργου του Ηλία Γεωργάκη -συγγραφέα και ποιητή- στο χώρο Πολύεδρο τον Μάιο και προσπαθούμε να συντονίσουμε και να συνεργαστούμε για τη διοργάνωση της με φορείς. Αρχίζουμε με μία πρώτη εκδήλωση στις 25-02-2025 στα πλαίσια του Πατρινού Καρναβαλιού στο Μαρκάτο.

Θα ανταποδώσουμε επίσης την φιλοξενία στην χορωδία του Λυκείου ελληνίδων του Πύργου με παρόμοια ή άλλη εκδήλωση. Οι κανταδόροι και οι μουσικοί αξίζουν με το παραπάνω τη στήριξη και την προσοχή μας. Στην επικείμενη συνεστίαση των κανταδόρων μας, ο Σύλλογός

μας θα παρευρεθεί με μέλη του Δ.Σ και φίλους και θα προσφέρει τη βασιλόπιτα της εκδήλωσης.

Ο Σύλλογος μας θα συνεχίσει τις άοκνες προσπάθειες του να θέτει διαρκώς νέους στόχους που θα αποσκοπούν στην ανάπτυξη και στην παρουσία του στα επίπεδα και στις δράσεις που του αναλογούν.

Εύχομαι το 2025 να είναι έτος σωστών επιλογών και να αποτελέσει ορόσημο και σταθμό για την πρόοδο του Συλλόγου και την δική μας.

Στον καθένα σας ευχόμαστε πρόοδο, προσωπική και οικογενειακή υγεία και ευτυχία.

Ο αντιδήμαρχος του Δήμου Πατρέων κ. Παναγιώτης Μελάς -Λευκαδίτης μας μεταφέρει τις ευχές του, κλήθηκε αλλά πιθανόν δεν θα προλάβει να παρευρεθεί, όπως μας ενημέρωσε, λόγω υποχρεώσεων του στο Δημοτικό Συμβούλιο. Σας μεταφέρω επίσης τις ευχές του κ. Σπύρου Σκιαδαρέση -Λευκαδίτη και Περιφερειακού Σύμβουλου και του κ. Νίκου Κοτρωνιά Περιφερειακού Σύμβουλου που δεν μπορούν να παρευρεθούν λόγω προγραμματισμένων υποχρεώσεων.

Σας ευχαριστώ πολύ

Λευκαδίτικη Ντοπιολαλιά ! Μίμης Κούρτης

 Μίμης Κούρτης

1 ημ.  · 

ΚΑΛΗΜΈΡΑ ΑΠΌ ΤΗΝ ΌΜΟΡΦΗ ΚΑΙΣΑΡΙΑΝΉ !!!

Κ'ΛΟΥΡΑ ΓΙΑ Τ΄Σ ΑΠΟΚΡΈΣ...

( Βασίλω Στεριώτη, η παράδοση ζωντανή ).

- Έφκιασες μαρή τ'ν κ'λούρα;

- Άσε με χ΄στιανή μ' και μ' π'εσανε τα χέρια.

Σαράντα φύλλα άνοιξα.

- Τόσα θέλει για να γένει σωστή. Μη τ'ράζεις,

που η ν'φαδιά μ' τ'ν έκαμε μπήτ φτενή.

- Δε π'ράζ' άμα είναι νόστ'μ'.

- Μαρή γεν'κε κάρκανο και λύσσα. Έβαλε απ'

το τερί π' τ'ς έδωκε η μάνα τ'ς. Άφε π' κατέλωνε

κιόλα, τ'ν έπνιξε και στο λάδ' και δε

γλωσσάζεται με τίποτς.

- Εγώ έβαλα ένα νεροπότ'ρο λάδ' απ' το φετ'νό. και το 'καψα καλά.ωΔε ψένει ντίπ. Έβαλα και

νια μ'κρή σφήνα τερή γιδίσ'ο. Γένεται νοστ'μότερη. Νια ώρα την έψενα στο φούρνο.

- Το ξέρω ψ'χή ' μ'. Η ν'φαδιά μας το σκένεται

το γίδιο το τερί και βάνει προβατίσο.

Αλλά φέτο, τ'ς αφάλισε τ'ς σ'μπεθέρας,

κατέλωσε ούλη η στάνη. Δε το διαλ'πιάζεται καένας. 'Ασε που ο πλάστης ήτανε θεόστραβος

κι έσυρε κάτ' φύλλα χοντρά σα τ΄ν αφεντιά τ'ς.

- Δε πράζ' μαρή. Καλές αποκρές, να 'χ'με

και τη νυγειά μας.

- Δε λέω. καλές αποκρές, αλλά να 'χμε να τρώμε και φαί τ'ς προκοπής, όχι διαλούπια.

( Μετάφραση : lexikolefkadas.gr ).

Μίμης Κούρτης.

Προβολή στατιστικών

Απήχηση δημοσίευσης 0

Όλες οι αντιδράσεις:

1Λευκάς Πέτρη

ΟΙ ΚΑΛΙΚΑΝΤΖΑΡΟΙ ΤΣΗ ΛΕΥΚΑΔΑΣ Posted on 2:24 π.μ. by gregorio_marcheto | 1 comment

https://eptanisos.blogspot.com/2019/01/blog-post_5.html

Οι καλικάντζαρ΄(οι) ή τα παγανά όπως και λέμε στο τόπο μας γυρίζνε (γυρίζουν) απ΄ τα Χριστούγεννα μέχρι του Φωτώνε (Φώτων). Οι μαννάδες εφλάανε τα αβάφτιστα και εν γένει τα μικρά. Τσ΄ βάνανε σταυρούς και φυλακτά κι εικόνες στα μαξιλάρια τσ απ΄ κάτ΄(ω) και εκαίανε (έκαιγαν) λιβάν΄(ι). Μόλις σουρούπωνε δεν αφήνανε ανοιχτή τη πόρτα, αλλ΄ αμέσως τη κλειούανε (έκλειναν) γιατί σκιαζόντανε μη μπούνε μέσα τα παγανά.

Αν τύχαινε να μπη κανένας στο σπίτ(ι) που ΄ρχόντανε απέξω αμέσως παίρνανε ένα δαυλί αναμμένο και ρίχνανε σπίθες μπροστά στη πόρτα «Να φύβγη το κακό» που μπήκε στο σπίτ(ι). Επιστεύανε ακόμη, πως τα μεσάνυχτα κατεβαίνανε απ΄ το μπουχαρί (καπνοδόχο) στο σπίτι. Γι΄ αυτό η νοικοκυρά πίθωνε (έκρυβε) όλα τα φαγιά, και το ψωμί καλά μη το μαγαρίσνε τα παγανά. Οι αλαφροΐσκιωτοι που τσ΄ βλέπανε, τσ΄ βλέπανε ψλούς (ψηλούς) με ουρά, κουτσούς και με γένεια σα τραγιά.

Γράψε κι ένα περιστατικό τόπαθε ένας χωριανός μας με τσ΄ καλικάντζαρους.

Ήτανε γείτονάς μας, αλλ΄ σύ δεν είχες γεννηθή ακόμη δεν τον εγνώρισες. Αυτός έκανε το ψάλτη στη Χώρα. Συγκοινωνίες δεν ήτανε ΄κειό το καιρό. Ο ψάλτης αυτός επήενε από βραδίς το Σάββατο για το ΄σπερνό (εσπερινό). Τέσσερες ώρες κοντά (περίπου) πορεία, και καθόντανε και για τη Κυριακή στη λειτουργία.Ένα Σάββατο δεν μπόρεσε να πάη κι αποφάσισε να σηκωθή τη νύχτα να πάη στη χώρα για να προκάμ΄(η) (προλάβη) τον όρθρο. Ρολόγια δεν είχαμε ΄κειο το καιρό, όπως είπαμε, κι ο κόσμος εξύπναε με το λάλημα του κοκοτού. Ο πρώτος κοκοτός ελάληγε στις δύο (2) η ώρα τα μεσάνυχτα. Στις τρεις (3) η ώρα ελάληγε ο δεύτερος ο κοκοτός και στη συνέχεια. Υπήρχανε όμως και βολές (περιπτώσεις) εξαιρετικά βέβαια, που ο κοκοτός ελάληγε το απόδειπνο. Έτσι τούρθε να λαλήσ(η) και ΄κεινη τη νύχτα, μοιάζει νάτανε για την αλλαγή του καιρού. Ο άνθρωπος αυτός ενόμισε ότι ήτανε η κανονική ώρα, εντύθηκε κι έφυγε.

Σαν επερβάτησε νιαν (μίαν) ώρα περίπου, αγνάντεψε σ΄ απόστασ΄(η) 100 μέτρα κοντά ένα χωροφύλακα που περβάταγε (περπατούσε) πολύ σιγά. Αυτός εθάρρεψε αμέσως πως θα νέχη συντροφιά και τάχυνε το περβάτημά τ΄(ου) να τόνε προλάβη. Αλλά τον χωροφύλακα ούτε τον έφθανε ούτε κι αυτός απομακρυνόντανε. Όταν περβάτησε πολύ απόσταση έφτασε σε νια (μία) ρεμματιά. Εκεί το λέανε (ονομάζετο η περιοχή, η τοποθεσία) Δύο Χάροι. Εκεί ήτανε πολλά πλατάνια και στο ρέμα υπήρχε και νια (μιά) βρύσ΄(η). Τότενες βλέπη το χωροφύλακα πόρχεται και κάθεται απά (επάνω) στη βρύσ΄(η). Μόλις τον επλησίασε ο χωριανός μας το χωροφύλακα (που δεν ήταν άλλος από καλλικάντζαρο) τούπε. Βλέπ΄ς (βλέπεις) που σ΄ έφτασα κι ας μη με καρτέργες (περίμενες).

Αμέσως αυτός εξαφανίστηκε και βρόντο και κάτω στο νερό της βρύσης παρουσιαστήκανε πέντε – εξ γουρούνια. Εκυλιόντανε μέσα στο νερό και μουγκρίζανε. Αυτός αρχίνησε να τρέμη, να προσεύχεται και να παρακαλιέται.

Ξεκίνησε από ΄κείθε σέρνοντας γιατί δεν τον εβαστάγανε (εκρατούσαν) τα ποδάριατ΄(ου). Έφθασε στη Χώρα μέρα πλατιά. Η απόσταση δεν ήτανε παραπάνω από νια (μία) ώρα. Όταν εμπήκε στην εκκλησά λιγοθύμισε (λιποθύμισε). Κι όταν τον αναφέρανε (συνέφεραν) με διάφορα ρεμέντια τους διηγήθηκε όλη του την περιπέτεια. Του κάμανε διαβάσματα αλλά σε λίγες μέρες πέθανε.

Γράψε πως η θέσ΄(η) Δύο Χάρ΄(οι) βρίσκεται ακριβώς στη περιφέρεια Καβάλλου (χωρίου της Λευκάδος του δήμου Σφακιωτών) και Σπανοχωρίου (επίσης χωρίου της Λευκάδος του δήμου Σφακιωτών).

Πληροφοριοδότης: Τιμολέων Βερύκιος, Γραμματικές γνώσεις Απόφοιτος 4ταξίου Δημοτικού, Ετών 72.

Συντάκτρια: Βερυκίου Σταυρούλα του Χρήστου, Άμεσος λαογραφική συλλογή εκ του Χωρίου Δρυμώνος του Νομού Λευκάδος, Χρόνος συλλογής Πάσχα ΄69, Πανεπιστημιακόν έτος 1968-1969.

Πηγή: Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών

Εκδήλωση αφιερωμένη στον εξέχοντα και δεύτερον τη τάξει εθνικό μας ποιητή, Αριστοτέλη Βαλαωρίτη, με την ευκαιρία της συμπλήρωσης 200 χρόνων από τη γέννησή του

     

                         Σύλλογος Λευκαδίων Πάτρας Η Φανερωμένη    

     Εκδήλωση ,για τα 200 χρόνια από τη γέννηση του Αριστοτέλη Βαλαωρίτη

        Δευτέρα   11-11-2024, στην Αγορά Αργύρη και ωρα 6.00 μ.μ.

 

Καλωσόρισμα από τον Αντιπρόεδρο του Συλλόγου μας  κ Νικόλαου Ασπρογέρακα ο οποίος  λόγω έκτακτου γεγονότος    απουσίασε ( εκφώνηση  από κ Γιάννη Σίδερη  πρόεδρο  του Συλλόγου  }

Αγαπητοί συμπατριώτες και φίλοι των Λευκαδίων.

Θα ήταν ανεπίτρεπτη παράλειψη του Συλλόγου μας να μη διοργανώσει εκδήλωση αφιερωμένη στον εξέχοντα και δεύτερον τη τάξει εθνικό μας ποιητή, Αριστοτέλη Βαλαωρίτη, με την ευκαιρία της συμπλήρωσης 200 χρόνων από τη γέννησή του.  

   Δικαιολογημένα του δόθηκε ο τίτλος του Εθνικού ποιητή, όχι μόνο γιατί αντλούσε τα θέματά του από τη νεότερη ελληνική ιστορία και γιατί υπερασπίστηκε έμπρακτα την Εθνική ιδέα (πράγμα που έκαναν και άλλοι λογοτέχνες της εποχής του), αλλά κυρίως επειδή ταίριαξε με τη δημοτική γλώσσα το ήθος των ηρώων του και τους πρόβαλε με πάθος και τραγικό μεγαλείο.

Από τους πρωταγωνιστές του ενωτικού κινήματος για την ένωση των επτανήσιων με τη μητέρα Ελλάδα. Εκλεγμένος θριαμβευτικά από τους Λευκαδίτες βουλευτής στη 13η Βουλή των Ιονίων νήσων συνέταξε την απόφαση του σώματος για την Ένωση, η οποία έγινε ομόφωνα δεκτή στις 23 Οκτώβρη του 1863. Ας συναισθανθούμε κι εμείς τη χαρά του ποιητή: “΄Άπειρος λαός ώρμησε έξαλλος εις τον προωρισμένον δια τους βουλευτάς περίβολον. Αι επευφημίαι ήσαν διαρκείς και είχον τι το άγριον. Και εάν επρόκειτο να ζήσω χίλια έτη δεν θα λησμονήσω την αγιότητα εκείνης της σκηνής. Εγώ έκλαιον κρουνηδόν ουδέ ηδύναντο να με καθησυχάσουν τα συγχαρητήρια των συναδέλφων και των λοιπών.. Καθ όλον τον δρόμον μας έραιναν δι ανθέων και ζαχαρωτών. ΄Ημουν όλως έξαλλος με την κεφαλήν αποκαλυμμένην, μολονότι έβρεχεν απεθαύμαζον εκστατικώς την μεγαλοπρεπή εκείνην σκηνήν”.

Πρωταγωνιστής επίσης στην Ελληνική βουλή την ημέρα της ορκωμοσίας των επτανήσιων αντιπροσώπων (22 Ιουλίου του 1864), όπου εκφώνησε εκ μέρους των λόγο σημαντικό και θριαμβευτικό: “H προσάρτηση της Επτανήσου δεν εννοούμεν να μείνει άγονος και στείρα. Δεν φέρομεν μεθ΄ημών εκ προμελέτης ούτε συμπαθείας ούτε αντιπαθείας δια της δείνα ή δείνα πολιτικής μερίδας. Εννοείτε ότι δεν δυνάμεθα να εμπιστευθούμεν εις τας χείρας του τυχόντος την διεύθυνσιν του εθνικού σκάφους. Αλλ΄ ο οιοσδήποτε είναι ο κυβερνήτης, ας αποδείξει δια των έργων του ότι είναι κατάλληλος να κυβερνήσει, και τότε ημείς είμεθα μετ΄ αυτού”.

Πρωταγωνιστής για τρίτη φορά (αναφέρομαι στις τρεις σημαντικές στιγμές της ζωής του) όταν απήγγειλε το ποίημα στα αποκαλυπτήρια του Πατριάρχη Γρηγορίου του Ε΄, στις 25 Μαρτίου του 1872, μπροστά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.. Η απαγγελία με όσα ακολούθησαν στην Αθήνα και στη Λευκάδα στάθηκε ο πιο μεγάλος ποιητικός θρίαμβος του Βαλαωρίτη και η πιο γλυκιά ώρα της ζωής του. Παραλείπω τις εκδηλώσεις του κόσμου και περιορίζομαι στα αισθήματα του ίδιου και του λευκαδίτικου λαού:

΄Οταν γύρισε στο ξενοδοχείο οι σφυγμοί είχαν φτάσει τους 150, τον έπιασε τέτοια καρδιακή κρίση, ώστε λίγο έλειψε να τελειώσει, πράγμα που φοβότανε άλλωστε, γι αυτό και την παραμονή της απαγγελίας είχε συντάξει τη διαθήκη του και είχε γράψει αποχαιρετιστήριο γράμμα στη γυναίκα του.

Τέλος ο λαός της ιδιαίτερής του πατρίδας, της Λευκάδας, διαψεύδοντας τη ρήση του Ευαγγελιστή Λουκά “ουδείς προφήτης δεκτός εστίν εν τη πατρίδι αυτού” και επί το λαϊκότερον “κανείς δεν άγιασε στον τόπο του” , αφού συγκεντρώθηκε πανδημεί στην πλατεία μέσα σε κλίμα απερίγραπτου ενθουσιασμού αποθέωσε τον εθνικό του ποιητή: “Καταβάντα της αψίδος με περιέφερεν όλος ο κόσμος καθ΄ άπασαν την πόλιν μεταμορφωθείσαν εις δάσος δάφνης και μυρσίνης. Ραγδαία βροχή ζαχαρωτών και ανθέων έπιπτεν αδιακόπως επί της κεφαλής μου. Τέλος με επανέφερον εις το οίκημά μου. Ηναγκάσθην να ασπασθώ όλους μικρούς και μεγάλους, εχθρούς και φίλους Το εσπέρας εφωταγωγήθη η πόλις λαμπρά και εκάησαν πάμπολλα πυροτεχνήματα.. Ούτως έληξαν αι τελεταί της πτωχής πατρίδος μου. Και εάν μου ήτο γεγραμμένον να ζήσω επί αιώνες ουδέποτε θα λησμονήσω την εν Αθήναις τελεσθείσαν πανήγυριν και την εν Λευκάδι υποδοχήν μου. Ποτέ δεν θα επανέλθουν τοιαύται ημέραι”.

Αναφέρθηκα σε τρεις σημαντικούς σταθμούς,δύο πολιτικούς και έναν ποιητικό, του Βαλαωρίτη.. Περισσότερα , αναλυτικότερα και εμβριθέστερα θα αναφερθεί στη ζωή και το έργο του ποιητή μας, η κ. Πολίτη, που θα πάρει αμέσως το λόγο.

Η κ. Ευσταθία Πολίτη σπούδασε Ιστορία- Αρχαιολογία στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και μετά από κατατακτήριες εξετάσεις συνέχισε τις σπουδές της στο Τμήμα Αρχειονομίας, Βιβλιοθηκονομίας και Συστημάτων Πληροφόρησης του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής. Σε μεταπτυχιακό επίπεδο ειδικεύτηκε στη Νεότερη Ελληνική Ιστορία στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και στη Συγκριτική Ευρωπαϊκή Ιστορία στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο της Φλωρεντίας. Από το 2021 είναι Υποψήφια διδάκτορας του Τμήματος Αρχειονομίας, Βιβλιοθηκονομίας και Συστημάτων Πληροφόρησης του Παν/μίου Δυτικής Αττικής με θέμα: Αριστοτέλης Βαλαωρίτης (1824-1879): εργογραφική και βιβλιογραφική καταγραφή, σημασιολογική αποτύπωση και σχεδιασμός ψηφιακής συλλογής.

Έχει εργαστεί σε ερευνητικούς φορείς και πανεπιστήμια ως ερευνήτρια σε επιστημονικά προγράμματα. Σήμερα εργάζεται στη βιβλιοθήκη της Ανώτατης Σχολής Καλών Τεχνών στο πλαίσιο της ταξινόμησης και περιγραφής του αρχείου του Νίκου Εγγονόπουλου.

Ομιλία από την κ. Ευσταθία Πολίτη , Ιστορικό ,Υποψήφια Διδάκτορα Παν/μίου Δυτικής Αττικής

    Πάτρα Αγορά Αργύρη  

Δευτέρα ,11-11-2024

 Ευσταθία Πολίτη

        Αριστοτέλης Βαλαωτίτης (1824-1879): μια ποιητική γραφή στραμμένη   στην ιστορία

 Εφλόγισε τον ουρανό  αστέρι μου μιαν ώρα

  Ποιος το θυμάται τώρα;…                                                                                                      

Επέτειος μνήμης για τον μεγάλο ποιητή του νησιού μας και έτος Βαλαωρίτη το 2024 για την Λευκάδα. Χρόνια πριν σε μια συγκέντρωση ανάλογη με την δική μας ο Λίνος Πολίτης, μιλώντας για τον Σολωμόέλεγε ότι οι επέτειοι είναι ευκαιρίες για να επιστρέψει κάθε γενιά σε παλιότερα κείμενα για να δει αν έχουν κάτι να της πουν, αν έχουν να της μιλήσουν. Ας δούμε λοιπόν αυτή την επέτειο ως μια ευκαιρία να επιστρέψουμε στον βίο και το έργο του Αριστοτέλη Βαλαωρίτη και να αναστοχαστούμεπώς συνδιαλέγεται με τη δική μας εποχή ένας από τους κορυφαίους ποιητές της πολιτισμικής μας ταυτότητας.

 Πριν λίγους μήνες - τον Μάρτιο του 2024 - στην παρουσίαση του βιβλίου του Αλέξη Πολίτη Διαβάζοντας Ποίηση στο βιβλιοπωλείο Ιανός ο Τίτος Πατρίκιος που συμμετείχε στην παρουσίαση του τόμου, όταν ρωτήθηκε πότε άρχισε ο ίδιος να διαβάζει ποίηση και να συνδέεται μαζί της απάντησε:

 Ποίηση από πολύ νωρίς άρχισα να διαβάζω ή να ακούω, πήγαινα και σε θέατρα που γινόταν απαγγελία ποίησης από πολύ μικρός. Θυμάμαι λ.χ. τον Ορέστη Λάσκο και τα σατιρικά του ποιήματα για τον πόλεμο των Ιταλών στην Αιθιοπία – Αβυσσηνία. Αλλά, εκεί που αισθάνθηκα πραγματικά να με σαγηνεύει η ποίηση και να θέλω πραγματικά να την ακολουθήσω και να γράψω και εγώ με τον ίδιο τρόπο είναι ο Αριστοτέλης Βαλαωρίτης, ο οποίος με καταμάγεψε και με κατενθουσίασε όταν μας επετέθη η Ιταλία και άρχισε ο πόλεμος και όλη η πατριωτική φλόγα που μας άναψε η Αντίσταση. Και οι πρώτες νίκες απέναντι στους εισβολείς με οδήγησαν στη συστηματική για να μη πω μανιακή ανάγνωση του Βαλαωρίτη που μας έδινε ποιητική απάντηση και ποιητική διέξοδο στα όσα συνέβαιναν στο μέτωπο. 

 Έτσι «μίλησε» η ποίηση του Αριστοτέλη Βαλαωρίτη στο δωδεκάχρονο αγόρι - που ήταν το 1940 ο Τίτος Πατρίκιος - μεσούντος του ελληνοϊταλικού πολέμου αφυπνίζοντας τη δική του μούσα. Ας πιάσουμε όμως το νήμα από την αρχή και να θυμηθούμε τα μεγάλα γεγονότα σταθμούς που όρισαν τον βίο του ποιητή και καθόρισαν την προσωπικότητα και το έργο του, αλλά και πλευρές του που είναι λιγότερο προβεβλημένες.                    

                                                                                                                                                        1

  Ο Αριστοτέλης Βαλαωρίτης γεννήθηκε στην Λευκάδα την 1η Σεπτέμβρη του 1824, όταν η Λευκάδα και όλα τα Επτάνησα βρίσκονταν υπό την Αγγλική Προστασία, ενώ στον τουρκοκρατούμενο ελλαδικό χώρο ήταν σε εξέλιξη η Επανάσταση. Γονείς του ήταν ο γερουσιαστής Ιωάννης Βαλαωρίτης με απώτερη καταγωγή από αρματολούς της Ευρυτανίας που είχαν πολεμήσει στο πλευρό των Βενετών κατά τους ΒενετοΤουρκικούς πολέμους και είχαν λάβει ως αντάλλαγμα μεγάλη κτηματική περιουσία στην Λευκάδα. Μητέρα του η Αναστασία Τυπάλδου Φορέστη από αριστοκρατική οικογένεια της Κεφαλλονιάς. Ο Αριστοτέλης Βαλαωρίτης μετά τις εγκύκλιες κατ’ οίκον σπουδές του και την φοίτησή του στην Ιόνιο Ακαδημία της Κέρκυρας, κατά το σύνηθες της Επτανησιακής ελίτ θα ακολουθήσει την peregrinaƟo academica (ακαδημαϊκή περιήγηση) σε Πανεπιστήμια της Ευρώπης: Γενεύη, Παρίσι, Πίζα – όπου από το τελευταίο θα ανακηρυχθεί διδάκτωρ της Νομικής Σχολής. Κατά την διάρκεια των σπουδών του στην Ιταλία θα μετάσχει στις επαναστατικές κινήσεις και τις πατριωτικές οργανώσεις για την απελευθέρωση της Ιταλίας. Είναι η περίοδος που στην Ευρώπη επικρατεί ένα γενικότερο κλίμα ξεσηκωμού εναντίον των μοναρχικών καθεστώτων. Παράλληλα με την επαναστατική του δράση, ταξιδεύει, διαβάζει Ιταλούς και Γάλλους ποιητές επηρεάζεται από τον ιταλικό και γαλλικό ρομαντισμό και έρχεται σε επαφή με την φιλοσοφία του Κάντ και του Χέγκελ. Το 1847 θα εκδώσει και ο ίδιος την πρώτη του ποιητική συλλογή Στιχουργήματα, πρώτα στην Κέρκυρα και μετά στην Αθήνα, με τη γενική αφιέρωση «εις την πατρίδα μου». Το 1852 παντρεύεται την Ελοϊσία Τυπάλδου – Πρετεντέρη, κόρη του Αιμίλιου Τυπάλδου, επιφανούς λογίου της ελληνικής παροικίας της Βενετίας και το 1853 εγκαθίστανται στην Λευκάδα όπου η ενασχόληση με τον πολιτική θα γίνει ακόμα πιο έντονη. 

 Το 1857 εκδίδει την δεύτερη ποιητική συλλογή του Μνημόσυνα, και την ίδια χρονιά εκλέγεται για πρώτη φορά βουλευτής Λευκάδας στη Βουλή των Ιονίων Νήσων. Ως πολιτικός θα διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην Ένωση των Επτανήσων με το ελληνικό βασίλειο και μετά το 1864 από το αθηναϊκό κοινοβούλιο ως βουλευτής του κόμματος του Αλέξανδρου Κουμουνδούρου – εκλέχτηκε δύο φορές (το 1865 και το 1868) - θα αγωνιστεί για τα εθνικά ζητήματα, την απελευθέρωση της Ηπείρου, της Θεσσαλίας και της Κρήτης. Η πολιτική σύντομα θα τον απογοητεύσει, αντιλαμβανόμενος τα παιχνίδια εξουσίας, τις αυθαιρεσίες, τη διαφθορά και τις νοθείες σε κάθε έκφανσή της. Δύο φορές θα του προταθεί υπουργική θέση, και τις δύο θα αρνηθεί, θεωρώντας τον εαυτό του ακατάλληλο για την ενεργή πολιτική με τους όρους που ασκούνταν. Και αν η δημόσια ζωή του Βαλαωρίτη ήταν γεμάτη απογοητεύσεις η ιδιωτική ζωή του ήταν οδυνηρότερη. Από νωρίς την σημαδεύει ο θάνατος. Το 1853 χάνει την πρωτότοκη κόρη του Μαρία σε ηλικία 2 ετών. Ο Βαλαωρίτης τότε θα γράψει το «Ψυχοσάββατο»:

                                                                                                                                                            2

  Τη νύχτα τα μεσάνυχτα 

 εκεί που καρτερούσα 

νά ’λθει η Μαρία να με βρει 

 κι έστεκα κι αγρυπνούσα, 

 μέσα στο φως του φεγγαριού 

 μου φάνη πως την είδα 

 πὄφευγε σαν αχτίδα.       

                                                                                                                                                                  Την επόμενη χρονιά πεθαίνουν οι γονείς του. Το 1866 χάνει ακόμη μια κόρη, Μαρία κι εκείνη, που πεθαίνει ολιγοήμερη. Το 1869 ο σεισμός στο Ιόνιο ισοπεδώνει το πατρικό του σπίτι. Στις εκλογές του ίδιου έτους δεν θα επιδιώξει να θέσει υποψηφιότητα για το βουλευτικό αξίωμα, θα αποχωρήσει από την Αθήνα και θα εγκατασταθεί στο ιδιόκτητο νησάκι του, τη Μαδουρή, όπου ο χρόνος του θα μοιράζεται στη μελέτη, την συγγραφή , την άσκηση πολιτικής σε τοπικό επίπεδο και την εμπλοκή του στην οργάνωση απελευθερωτικών κινήσεων στην Ήπειρο. Τα τελευταία χρόνια της ζωής θα σημαδευτούν από αλλεπάλληλα οικογενειακά ατυχή συμβάντα που θα κλονίσουν ανεπιστρεπτί την υγεία του. Το 1875 πεθαίνει στη Βενετία η πεντάχρονη κόρη του Ναθαλία. Το 1878 ο γιος του Αιμίλιος νοσεί βαριά από φυματίωση για το λόγο αυτό εγκαθίσταται στην Μαδέρα της Ισπανίας όπου έχει κοντά του τη μητέρα του. Ο Αριστοτέλης Βαλαωρίτης χωρίς κανέναν δικό του στο πλευρό του πεθαίνει από καρδιακή προσβολή στις 24 Ιουλίου 1879 πριν κλείσει τα 55 του χρόνια. Στον τάφο του, πίσω από το ιερό βήμα της οικογενειακής εκκλησίας του Παντοκράτορα στην Λευκάδα είναι χαραγμένοι σύμφωνα με την επιθυμία του οι εξής στίχοι από το Δεύτερο Άσμα της Κυρά Φροσύνης:

 Τί φιλί που ’ταν εκείνο! Έχει μέσα του κρυμμένη

 τη στιγμή, που τον επάνω με τον κάτω κόσμο δένει.

 Έχει μέσα του το σχώριο, το τρισάγιο, το λιβάνι, 

 το λουλούδι που βλαστάνει 

 εις τη χέρσα γη του τάφου! Έχει μέσα την ελπίδα,

 τ’ όνειρο του πεθαμένου, το κιβούρι, τη σανίδα, 

 που μας κάνει κι αναπλέμε μέσα στο άβαθο το μνήμα,

 μες στου απέραντου του χρόνου το κατάμαυρο το κύμα.

 Το θυμούμαι κι εγώ ακόμα!

 Όταν το ’ριξα στα μάτια, όταν το ’ριξα στο στόμα

                                                                                                                                                     3

  του παιδιού μου, της μητέρας… Το θυμούμαι, δεν μ’ αφήνει 

 κι από τώρα το γυρεύω, Χριστιανοί μου, ελεημοσύνη.

 Όταν έλθει εκείνη η ώρα σε παράμερη μιαν άκρη 

 να με χώσετε κι εμένα μ’ ένα σχώριο, μ’ ένα δάκρυ

 H νεοελληνική κριτική στο πρόσωπο και το έργο του Αριστοτέλη Βαλαωρίτη, αναγνώρισε τον διάδοχο του Σολωμού και τον ενέταξε στην ποιητική τριανδρία των κορυφαίων του αιώνα του, μαζί με τους δύο Επτανήσιους ομοτέχνους του, τον Διονύσιο Σολωμό και τον Ανδρέα Κάλβο. Το πλαίσιο που διαμόρφωσε την προσωπικότητα και τον ποιητικό του λόγο και μέσα στο οποίο πρέπει να επιχειρούμε την αξιολόγησή του είναι τα εθνικά, πολιτικοκοινωνικά και πνευματικά γεγονότα των πρώτων πενήντα χρόνων του ελεύθερου κράτους (1830-1880) που ορίζονται από την Επανάσταση, τη δημιουργία του ανεξάρτητου κράτους, τις πολιτικές και πολιτειακές αλλαγές, την πολιτική διάσπαση των Ελλήνων, την αμφισβήτηση της καταγωγής τους, την αφύπνιση της εθνικής συνείδησης, τη Μεγάλη Ιδέα, τη θεμελίωση της εθνικής ιδεολογίας και της ιστορικής συνέχειας του Ελληνισμού στο τρίσημο σχήμα Αρχαιότητα-Βυζάντιο-Νέος Ελληνισμός, όπως το αποτύπωσαν ο Σπυρίδων Ζαμπέλιος και ο Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος. Στην ζοφερή εκείνη πραγματικότητα της πεντηκονταετίας που ακολούθησε την Επανάσταση η ποίηση απέκτησε έναν ρόλο εκτονωτικό και παραμυθητικό. Μέσα από την ποιητική δημιουργία η ελληνική κοινωνία ήλπιζε σ’ ένα απότομο ποιοτικό άλμα που θα τις χάριζε το καινούργιο, επιθυμητό πρόσωπο. Η Μεγάλη Ιδέα ήταν η πρώτη ουτοπία που ενστερνίστηκαν οι Έλληνες για να ανακάμψουν ηθικά. Η ποίηση ήταν το δεύτερο αποκούμπι τους. Ιδίως η ρομαντική ποίηση, με τη ρητορεία, την παραφουσκωμένη έκφραση, την υπερβολή που την χαρακτηρίζει, τους πρόσφερε μια διέξοδο από την πεζή και αντίξοη πραγματικότητα. Η Μεγάλη Ιδέα γίνεται το κέντρο της ποιητικής δημιουργίας του Αριστοτέλη Βαλαωρίτη επειδή η ποίηση για εκείνον νοείται ως «εθνική δράση και διαρκής επανάσταση», ως ηρωικό άσμα και «πιστή εξιστόρησις των παθημάτων και μαρτυρίων του Έθνους». Περισσότερο από οποιονδήποτε άλλον ρομαντικό ποιητή της εποχής του, η ποίησή του διακρίνεται για την αντιστοιχία της με τα ορατά, εθνικά, πολιτικά και ιδεολογικά προβλήματα του καιρού του

. Ο ίδιος υποστήριζε ότι η μόνη δυνατή ποίηση είναι μια ποίηση ιστορική. Στα Ποιήματά του (Μνημόσυνα, Κυρά Φροσύνη, Αθανάσιος Διάκος, Φωτεινός) –πηγαίνει να συναντήσει τα ιστορικά πρόσωπα στην ιστορική «στιγμή» τους και να αφηγηθεί την προσωπική θυσία τους στο βωμό του έθνους με το πάθος του ιστορικού. Ο πνιγμός της κυρά Φροσύνης (παρουσιασμένος με λεπτομέρειες πραγματιστικές λαογραφικής ή ιστορικής μελέτης), ο Αθανάσιος Διάκος, προλογισμένος με την ίδια φροντίδα να δοθούν ακριβώς οι περιστάσεις και τα προηγούμενα της μάχης και της 

                                                                                                                                                4

ύψιστης θυσίας ο,Φωτεινός – που μια και μόνο χειρονομία – η εκδίωξη των σκύλων του Γρατσιανού Τζώρτζη, πλασματικά οδηγεί στον ξεσηκωμό – την Επανάσταση της Βουκέντρας – είναι όλες κορυφαίες στιγμές όπου συνοψίζεται η ιστορία σε μια μόνη πράξη ηρωισμού. Αλλά και στα μικρότερα ποιήματα στον Κατζαντώνη, στον Αστραπόγιαννο, τον Σαμουήλ, τη Φυγή, τον Ευθύμιο Βλαχάβα, το ποίημα για τον Ανδριάντα του Πατριάρχη Γρηγορίου Ε΄ συνοψίζονται οι πράξεις των ηρώων του ’21 και των προηγηθέντων αγώνων των Κλεφτών και των Αρματολών. Οι εισαγωγές και οι σημειώσεις που συνοδεύουν τα ποιήματά του σε λόγια διάλεκτο αποτελούν το αναγκαίο συμπλήρωμα αλλά και την προϋπόθεση της ανάγνωσης των ποιημάτων του τοποθετώντας τα με ακρίβεια στον χωροχρόνο της ιστορίας. Οι λεπτομέρειες που βρίθουν στα ποιητικά του έργα ως συμπληρώματα, κατάλογοι, λεξιλόγια, αποτελούν έναν ενιαίο ποιητικό κόσμο, αναπόσπαστο από τη στιχουργία και αναδεικνύουν τον ποιητή ως ιστορικό, ερευνητή ηθών και εθίμων και παραδόσεων του ελληνικού έθνους. Έχει μια ιδιαίτερη σημασία το γεγονός ότι συγκέντρωνε ιστορικά στοιχεία για τους ήρωες του από έρευνές του στο Αρχειοφυλάκιο Λευκάδας και ότι μέχρι τα τέλη περίπου του 19ου αιώνα το ποιητικό του έργο λειτούργησε και ως ιστορικό ανάγνωσμα που διαβάστηκε ή ακούστηκε από όλα τα στρώματα της λευκαδίτικης κοινωνίας. Από το 1884 και μετά, τα ποιήματά του καταλαμβάνουν σημαντικό μέρος των σχολικών αναγνωστικών λόγω των πατριωτικών θεμάτων και του περιγραφικού χαρακτήρα τους, αλλά και θεωρούνται η καλύτερη δυνατή πηγή για τη μελέτη των Νέων Ελληνικών λόγω της στενής εγγύτητας τους με τα δημοτικά τραγούδια. 

 Επίκεντρο του ποιητικού κόσμου του Α. Βαλαωρίτη είναι η υπέρτατη θυσία – η θυσία που επανέρχεται ποικιλοτρόπως κάθε φορά – είτε πρόκειται για ένα «Ξερριζωμένο δέντρο», ή για τον θάνατο προσφιλών συγγενών και φίλων. Ο θάνατος ιδωμένος ως μια μοίρα, του θνητού όντος, που με κάποιο τρόπο θυσιάζεται και αυτό, συχνά πρόωρα, στην παιδική ηλικία ή στα νιάτα του, σε έναν εξίσου σκληρό και αδυσώπητο αφέντη όπως ήταν ο Τούρκος – τον Χάρο. Και στις δύο περιπτώσεις έχουμε να κάνουμε με την θυσία της ανθρώπινης ζωής σε έναν ιστορικό και έναν υπαρξιακό αδυσώπητο και αλύγιστο δυνάστη που δεν σπλαχνιέται κανέναν.

 Οι απώλειες που σημάδεψαν την προσωπική ζωή του είναι η ανοιχτή πληγή που τροφοδοτεί τα πολυάριθμα μνημόσυνα που έγραψε: Επί τω θανάτω της θυγατρός μου Ναθαλίας, Επί του τάφου Μάρκου Φλαμπουριάρου, Επί του τάφου της θυγατρός Δρουμμόνδ Ουλφ, Μνημόσυνον επί του εν τω αθηναϊκώ νεκροταφείω μνήματος της οικογένειας Βερέττα: Τη Κυρία Χρυσούλα Βερέττα Σπέιδ, Εις τον φίλον μου Στέφανον Πιερρήν, Ρωξάνῃ Σούτσου κ.ά.

 Από την άλλη επιτάφια ποιήματα είναι και αυτά που έγραψε για τους ιστορικούς ήρωες, τον Αστραπόγιαννο, τον Ευθύμη Βλαχάβα, το ποίημα για τον Πατριάρχη Γρηγόριο Ε΄, το Δ΄ άσμα του Αθανάση Διάκου, που συνιστά γενικό προσκλητήριο των νεκρών μαρτύρων του έθνους: 

                                                                                                                                             5

ιλιάδες ήρθανε μεμιάς τριγύρω στο Θανάση 

 ψυχές μεγαλοδύναμες από τον άλλον κόσμο 

 με τα παλιά τους βάσανα, με την παλικαριά τους,

 και του φιλούν το μέτωπο και τον περιδροσίζουν. 

 Στη σκοτεινή του φυλακή, γαλανοφορεμένες,

 απλώνουν τα φτερούγια τους κι επάνωθέ του ανοίγουν 

 βαθύν απέραντο ουρανό και του τον αστερώνουν 

 μ’ αθάνατες ενθύμησες, μοσχοβολιές του τάφου. 

Οι μεγάλοι ποιητές εκφράζονται μυθιστορικά προσλαμβάνοντας τον Ελληνισμό είτε φιλοσοφικά, όπως ο Σολωμός, είτε ως Ύμνο Πινδαρικό, όπως ο Κάλβος στις Ωδές του, είτε από τις ρίζες της νεότερης ιστορίας μας, όπως ο Αριστοτέλης Βαλαωρίτης. Άλλωστε η λογοτεχνία είναι το κατεξοχήν προνομιακό όχημα μεταξύ μύθου και ιστορίας για να αποτυπώσει μνήμες και εμπειρίες, και ο Βαλαωρίτης στο έργο του με σχολαστικότητα αποδίδει ποιητικά την ιστορία με ακριβείς περιγραφές και αναφορές, άγνωστες ή λιγότερο γνωστές, σε πρόσωπα του αγώνα. Ωστόσο ο Βαλαωρίτης δεν είναι μόνο ο ιστορητής ποιητής, είναι βάρδος με το πλατύ περιεχόμενο του όρου, όπως επικράτησε τον 19ο αιώνα. Δηλαδή ποιητής που συνδέει οργανικά και αναπόσπαστα τον επικό με τον λυρικό και ελεγειακό τόνο. Η λυρική πλευρά του Βαλαωρίτη, αν και ποιοτικά σημαντική, είναι λιγότερο προβεβλημένη και σχολιασμένη. Τα λυρικά κομμάτια του τα απαντάμε είτε ως πρελούδια και ιντερμέδια να παρεμβάλλονται στα αφηγηματικά έργα του είτε σε αμιγώς λυρικά ποιήματα (Η δάφνη και το αηδόνι, Το Σήμαντρον, Παράπονο, Το δάκρυ, Το φιλί, η ξανθούλα, η αχτίδα, Το ρόδο και η δροσούλα κ.ά) είτε σε αποσπάσματα ανολοκλήρωτων ποιημάτων του: 

                            Καλός καιρός οπού ’τανε! Το ’χα κρυφό καμάρι 

                           να μη με σκιάζει η ομορφιά και δίχως χαλινάρι

                           να τρέχω θάλασσα και γη. Έβλεπα τον πετρίτη,

                           αντί να βάφει στη σφαγή τη σιδερένια μύτη, 

                           να ξεψυχάει μες στη φωλιά. Και τη μονομερίδα 

                           ανέλπιστα την είδα

                          αγκαλιασμένη ερωτικά στα χόρτα με το ταίρι 

                           να μη θυμάται τον οσκρό, γλυκιά σαν περιστέρι.

                                                                                                                         

                                                                                                                                              6

Είναι αλήθεια ότι αυτή η λυρική, μελαγχολική, σχεδόν αντιηρωική πλευρά του Βαλαωρίτη, ακόμα αναζητά την αποτύπωσή της στο δημόσιο πορτραίτο που του έχουμε φιλοτεχνήσει. Αναμφισβήτητα η θέση του Βαλαωρίτη στην ελληνική λογοτεχνία είναι κορυφαία. Ανήκει στους λίγους, στους ελάχιστους εκφραστές του ελληνικού 19ου αιώνα. Το έργο του διακρίνεται για την έκτασή του, τη συνθετική δύναμη, την δραματική ένταση, την επική ανάπτυξη, την τεχνοτροπική ποικιλία, την θεματική ευρύτητα, την διαχρονική επιρροή και απήχηση. Στα μέσα του 19ου αιώνα κανένας άλλος ποιητής μετά την δραματική και ημιτελή προσπάθεια του Σολωμού και την αναχρονιστική ιδιορρυθμία του Κάλβου – δεν έδωσε με τέτοια πληρότητα τον χώρο και τα όρια της δραματικής ποίησης – στο πλαίσιο του μυθιστορικού είδους. Αν σήμερα εμείς αυτό δεν το βλέπουμε έχει να κάνει με τη δική μας αποκλειστικά αδυναμία, δηλ. την αδυναμία της εποχής μας να προσλάβει τις μεγάλες αρετές του έργου του. Η ιστορία της λογοτεχνίας είναι γεμάτη από μεγάλους συγγραφείς που κατέληξαν σε δυσμένεια ή και εντελώς στη λήθη επειδή οι επόμενες γενιές απλώς απέτυχαν να τους διαβάσουν. Θα πρέπει από την άλλη να δεχτούμε ότι κάθε εποχή είναι δασκαλεμένη να ανασκοπεί το παρελθόν με τον παραμορφωτικό φακό των αναγκών της και να δυσκολεύεται να διακρίνει ό,τι υπερβαίνει τον ορίζοντα της. Η γλαφυρή περιγραφή του ποιητή από τον βιογράφο του Βασίλειο Βυθούλκα την χρονιά του θανάτου του αποδίδει εύστοχα τα γνωρίσματα του χαρακτήρα του. Ας τα κρατήσουμε. Ισχύουν και για την ποίηση του: 

 Ο Αριστοτέλης Βαλαωρίτης φύσεως δεξιάς, ευειδής, ευμήκης, ιπποτικός πλην απλοϊκός, αγαθός και λίαν δημοκρατικός, έχων φρόνημα υψηλόν, αίσθημα ευγενές, καρδίαν τρυφεράν και πάλλουσαν πάντοτε υπέρ πάσης γενναίας ιδέας, ενθουσιασμόν πυρώδη, λάτρης του λαού μειλίχιος, κατεκήλει το ακροατήριον αγορεύων εν ταις βουλαίς. Τις των γνωρισάντων αυτόν δεν εθαύμασε τον τε ποιητήν και πολιτικόν άνδρα; 

                                                                                                                                    7 

 Βιβλιογραφία: 

 Αριστοτέλης Βαλαωρίτης: Ένας ρομαντικός, επιμέλεια και ανθολόγηση Νάνος Βαλαωρίτης, εκδόσεις Ερμής, Αθήνα, 1998, 230 σ

 Γρηγόρης Γεράσιμος (Σύνθεση – επιμέλεια), Αριστοτέλης Βαλαωρίτης, ο αρματολός της λύρας, 1824-1879, Βίος, έργα, ανθολογία, κριτική, εικόνες, βιβλιογραφία, Αθήνα, Εταιρεία Λευκαδικών Μελετών, 1975, Αθήνα 22008, 8+160 σ.

 Ιστορητής και βάρδος: ο ποιητής Αριστοτέλης Βαλαωρίτης (1824-1879), εισαγωγή ανθολόγηση  Κώστας Κουτσουρέλης, Σειρά: Δύο αιώνες ελληνικής ποίησης, Ίδρυμα Τάκης Σινόπουλος, Σπουδαστήριο Νεοελληνικής Ποίησης, Αθήνα 2022, 208σ. 

 Π. Δ. Μαστροδημήτρης, «Αριστοτέλης Βαλαωρίτης (1824-1879). Ο Ιστορικός – Εθνικός ποιητής και οι θέσεις της κριτικής», ανακοίνωση στην Η’ Επιστημονική Συνάντηση (Μνήμη Γ. Π. Σαββίδη. Θέματα νεοελληνικής φιλολογίας: Γραμματολογικά, εκδοτικά, κριτικά) του Τομέα Μεσαιωνικών και Νέων Ανάτυπο από την «Επιστημονική Επετηρίδα της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών», τ. ΛΑ΄ (1996-1997), 13σ.

 Γιάννης Παπαθεοδώρου, Ρομαντικά Πεπρωμένα. Ο Αριστοτέλης Βαλαωρίτης ως «εθνικός 

ποιητής», Βιβλιόραμα 2009, 439 σ.

                                     

Σύλλογος Λευκαδίων Πάτρας Η Φανερωμένη

Εκδήλωση ,για τα 200 χρόνια από τη γέννηση του Αριστοτέλη Βαλαωρίτη

Την Δευτέρα το απόγευμα ,11-11-2024, στην Αγορά Αργύρη πραγματοποιήθηκε εκδήλωση του Συλλόγου μας Λευκαδίων Πάτρας Η Φανερωμένη ,για τα 200 χρόνια από τη γέννηση του Αριστοτέλη Βαλαωρίτη.

Αν και ο βροχερός καιρός δεν βοήθησε την προσέλευση , η αίθουσα ήταν γεμάτη από μέλη και φίλους του συλλόγου μας.

Ευχαριστούμε την κ Έφη Πολίτη Ιστορικό και υποψήφια Διδάκτορα του Παν. Δυτ. Αττικής για την εξαιρετική ομιλία της, την κ. Ιωάννα Κατσιγιάννη και τον κ. Κων. Τρίγγο για τις ξεχωριστές απαγγελίες- ερμηνείες έργων του ποιητή, τους κανταδόρους μας SANTA MAURA και τη μαέστρο μας Δήμητρα Αψωμότου με τους μικρούς ( μεγάλους) μουσικούς που έδωσαν το μουσικό χρώμα στην εκδήλωση με τρία μελοποιημένα ποιήματα του Βαλαωρίτη.

Ευχαριστούμε για την παρουσία τους τον κ. Νικ. Κοτρωνιά περιφερειακό σύμβουλο, τον κ.Αργυρη Αργυρόπουλο αντιπρόεδρο συλλόγου Κλειτορολευκασίων, κ. Κων. Κονίδα επίτιμο πρόεδρο Ναυπακτίων, και αντιπρόεδρο συλ. Πολ. συνταξιούχων και την φίλη και εικαστικό Μαίρη Τασσοπούλου που βρέθηκαν, μεταξύ άλλων, μαζί μας .

Ευχαριστούμε επίσης τα μέλη και τους φίλους του συλλόγου μας που παραβρέθηκαν αυτό το βροχερό απόγευμα στην εκδήλωση και το Δήμο Πατρέων για την παραχώρηση του χώρου.

Ένα τελευταίο μεγάλο ευχαριστώ στα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου που προετοίμασαν, κουράστηκαν και οργάνωσαν την εκδήλωση. ( Νίκο Ασπρογέρακα, Θόδωρε Κακογιάννη, Ελένη Περδικάρη