Παρουσιάζουν:
η δημοσιογράφος της ΕΡΤ και μέλος της ΕΣΗΕΠΗΝ κ. Αθανασία Σταμοπούλου.
Ο Φιλόλογος και ιστορικός τ. Διευθυντήςτου Πρότυπου Πειραματικού Σχολείου Πατρών κ. Νικόλαος Ασπρογέρακας .
Αποσπάσματα από το βιβλίο θα διαβάσει η έφορος Πνευματικών Δραστη ριοτήτων του Συλλόγου Λευκαδίων Πάτρας Η ΦΑΝΕΡΩΜΕΝΗ, κ .Ρένα Πάλμου - Κόκκινου
Ομιλία του Φιλόλογου -Ιστορικού Ασπρογέρακα Νικόλαου στην παρουσίαση του βιβλίου του
Δημοσιογράφου και συγγραφέα Θωμά Σίδερη TO ΑΠΟΤΥΠΩΜΑTΗΣ ΜΝΗΜΗΣ
Αγαπητοί συμπατριώτες, κυρίες και κύριοι.
Αισθάνομαι μεγάλη συγκίνηση αλλά και τιμή που παρουσιάζω απόψε το έργο ενός αγαπητού συμπατριώτη μας, του Θωμά Σίδερη.
Θα ξεκινήσουμε με μία περιδιάβαση στο περιεχόμενο του βιβλίου. Η διαίρεση των 14 κειμένων σε πέντε ενότητες είναι αυθαίρετη , δική μου, και εξυπηρετεί την ανάγκη μιας ταξινόμησης και πιο άνετης παρακολούθησης εκ μέρους σας. Ενέταξα λοιπόν τα 14 κείμενα στις εξής 5 θεματικές ενότητες: A΄ Μικρασιατική προσφυγιά. Β΄ Παγκόσμιος πόλεμος-κατοχή. Γ΄ Ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης. Δ΄ Εμφύλιος και Ε΄ Περίοδος ψυχρού πολέμου.
Στην 1η ιστορική μαρτυρία της Α΄ θεματικής ενότητας (μικρασιατική προσφυγιά) με τίτλο ΣΜΥΡΝΗ ΜΑΡΓΑΡΙΤΑΡΙ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΗΣ περιλαμβάνεται η αφήγηση της Νάνση Χόρτον, κόρης του Τζων Χόρτον, διπλωμάτη και Γενικού Προξένου της Αμερικής στη Σμύρνη κατά την περίοδο της Μικρασιατικής εκστρατείας και καταστροφής. Μια εκ βαθέων εξομολόγηση της εκατοντάχρονης κ. Χόρτον, ενώπιος-ενωπίω με το συγγραφέα λίγο πριν από το θάνατό της, το 2016. Μέσα από αυτή τη συνομιλία δίνεται η ευκαιρία αναφοράς στο έργο και τη ζωή του Χόρτον ως διπλωμάτη στην Αθήνα και στη Σμύρνη. Θα μου επιτρέψετε εδώ μια μικρή παρέκβαση-αναφορά στο Χόρτον. Ο Χόρτον στο βιβλίο του Η ΜΑΣΤΙΓΑ ΤΗΣ ΑΣΙΑΣ (εκδόθηκε το 1926) κατέδειξε ότι η καταστροφή της Σμύρνης ήταν η τελευταία πράξη σ’ ένα πρόγραμμα εξόντωσης του Χριστιανισμού στα εδάφη της Παλαιάς Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Τα όσα αναφέρει στην αρχή του 3ου κεφαλαίου του αποδεικνύονται, μετά έναν περίπου αιώνα, προφητικά σε σχέση με τη σημερινή στάση των ανατολικών γειτόνων μας. ΄Εγραψε: « Η ανατολή δεν αλλάζει. Οι Τούρκοι του σήμερα είναι ακριβώς οι ίδιοι με εκείνους που πέρασαν με το Μωάμεθ τις πύλες της Κωνσταντινούπολης το 1453 και έχουν αποδείξει περίτρανα ότι δε διαφέρουν από εκείνους που καταδίκασε ο Γλάδστων για τις βουλγαρικές φρικαλεότητες του 1876. ΄Οσοι τρέφουν ελπίδες για οποιαδήποτε άλλη αντίληψη των πραγμάτων θα εξαπατηθούν. Θα εξαπατηθούν οικτρά αν συνάψουν συνθήκες πάνω σε δυτικές αντιλήψεις για το χαρακτήρα της ανατολής». Εδώ τελειώνει η παρέκβαση. Παραθέτουμε ένα μικρό λήμμα από την αφήγηση της Νάνση Χόρτον: «εμένα………..πετρέλαια» σελ 19.
Στη 2η ιστορική μαρτυρία της ίδιας ενότητας με τίτλο ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΠΕΡΑ ΑΠ ΤΟ ΝΕΡΟ ο ήρωας-μάρτυρας Σταυρίκος Παπαβραμίδης αφηγείται με απλό και γλαφυρό ύφος τη φυγή της οικογένειάς του και την εγκατάστασή της στη Δραπετσώνα, στον Πειραιά. Παραθέτουμε δυο χαρακτηριστικά αποσπάσματα από αυτή την εξομολόγηση «Σαν πιτσιρίκια…………..γύψο» σελ. 33 και «Υπήρχε και…………γλυκό παίξιμο» σελ37.
Στην 3η ιστορία της ίδιας πάντα Α’ ενότητας με τίτλο ΖΩΗ ΣΑΝ ΧΕΙΡΟΠΟΙΗΤΗ ΔΑΝΤΕΛΑ η Θεοδώρα Κεφάλα, Κωνσταντινοπολίτισσα, ορφανή από πατέρα και μοναδική επιζήσασα από 4 αδελφές διεκτραγωδεί τα βάσανά της προσφυγικής ζωής στις παράγκες των Ταμπουριών και τις κακουχίες της στην κατοχή. «ο πατέρας μου ……πράγμα» σελ.46-47 και «το 40…….υποχρεωτικό»…σελ.47
Στην 4η και τελευταία ιστορία της ενότητάς μας με τίτλο ΣΚΙΑ ΣΤΗ ΨΥΧΗ ο Λουτρού Καραντάγ, Γιαννιώτης Μουσουλμάνος αναπολεί τη μαγευτική ζωή της νεαρής του ηλικίας στα Γιάννενα, παραπονιέται για την αλλαγή της συμπεριφοράς των ελλήνων προς τους ομοθρήσκους του κατά και μετά τη μικρασιατική εκστρατεία και αναθεματίζει την απόφαση της Συνθήκης της Λωζάννης για την ανταλλαγή των πληθυσμών. Τέλος εκθέτει τη δυσκολία προσαρμογής και ενσωμάτωσής του στη νέα του πατρίδα, αφού οι τούρκοι της Πόλης αποκαλούσαν τους πρόσφυγες άπιστους και ρωμιόσπορους. «τα πρώτα χρόνια….κατάσταση» σελ. 61.
Αφήνοντας την Α΄ ενότητα και βαδίζοντας προς τη Β΄(Β΄ παγκόσμιος πόλεμος-κατοχή) συναντάμε την 1η μαρτυρία με τίτλο Ο ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΣ ΕΠΙΖΩΝ ΤΟΥ ΤΟΡΠΙΛΙΣΜΟΥ ΤΗΣ «ΕΛΛΗΣ». Εδώ ο τελευταίος εν ζωή του καταδρομικού ΕΛΛΗ (πέθανε το 2015), Δημήτρης Λουκάς, εκτελών χρέη μαγείρου στο θρυλικό μας πλοίο, αφηγείται την προ της κατάταξής του στο ναυτικό περιπετειώδη ζωή του αλλά κυρίως τον γνωστό από τους Ιταλούς τορπιλισμό της ΕΛΛΗΣ στο Λιμάνι της Τήνου την παραμονή του δεκαπενταύγουστου. «Ενώ ετοιμάζαμε…….θάλασσα» σελ.73-74.
Στη 2η μαρτυρία της αυτής ενότητας με τίτλο ΤΑ ΟΡΝΙΑ ΠΕΤΟΥΣΑΝ ΠΑΝΩ ΑΠΟ ΤΟ ΛΟΦΟ ο Γιώργος Δημόπουλος, αγόρι τότε στην εφηβεία, διηγείται το γνωστό σε όλους μας ολοκαύτωμα των Καλαβρύτων, της 13ης Δεκεμβρίου 1943, αλλά και όσα προηγήθηκαν και ακολούθησαν το αποτρόπαιο έγκλημα. Δε θα αναφερθώ περισσότερο γιατί αυτά είναι παγκοίνως γνωστά, ιδίως στους κατοίκους της ΑΧΑΙΑΣ, αλλά ας ακούσουμε ένα μικρό απόσπασμα. «όσοι είχαν……σπίτι μας» σελ 94.
Στην 3η μαρτυρία της Β΄ πάλι ενότητας με επικεφαλίδα Ο ΜΑΤΩΜΕΝΟΣ ΓΑΜΟΣ ΤΟΥ ΚΟΜΜΕΝΟΥ ο οχτάχρονος τότε Νικόλαος Κατσιμάς και η συνομήλική του Δήμητρα Αποστόλου καταγγέλλουν ένα απερίγραπτο έγκλημα πολέμου- σφαγή που συνέβη στο χωριό Κομμένο του νομού Άρτας στις 16-8-1943, την επόμενη της παναγίας, όταν 120 γερμανοί στρατιώτες εισέβαλαν στο χωριό και το ξεκλήρισαν δολοφονώντας άγρια και εν ψυχρώ 317 κατοίκους και ανάμεσά τους 70 παιδιά ηλικίας από 4 μηνών έως 10 χρονών. ΄Ετσι η χαρά από το λαμπρό πανηγύρι της Μεγαλόχαρης και το γλέντι μέχρι πρωίας από το γάμο δύο νέων μετατράπηκε στον κλαυθμό και οδυρμό της μεγάλης σφαγής. «έξω από το σπίτι….πιστέψεις» σελ. 103 και ‘’τη γιαγιά μου…..έφυγα» σελ.107
Στο 4ο κείμενο της ίδιας Β΄ ενότητας, που τιτλοφορείται με το δίστιχο ΝΑ ΔΩ ΤΟ ΔΟΛΙΟ ΔΙΣΤΟΜΟ ΠΟΥΝΑΙ ΧΑΡΟΚΑΜΕΝΟ, η Ελένη Αθανασίου-Κίνια ηλικίας τότε εννέα χρονών ζωντανεύει μπροστά στα μάτια μας ένα άλλο ολοκαύτωμα, αυτό του Διστόμου της Φθιώτιδας της 10ης Ιουνίου 1944. «Μπήκαν στο σπίτι…….. χόρευε» σελ 119
Στην 5η και τελευταία μαρτυρία της Β ενότητας με τίτλο Ο ΑΡΓΑΛΕΙΟΣ ΤΗΣ ΚΟΖΑΝΗΣ ο μαθητής Γυμνασίου επί γερμανικής κατοχής Γεώργιος Καραβάς εξιστορεί πώς με πρόχειρα και ελάχιστα τεχνικά μέσα και με τις στοιχειώδεις του γυμνασιακές γνώσεις φυσικής κατορθώνει να στήσει ένα πρωτόγονο αλλά και πρωτότυπο τηλεφωνικό δίχτυο, που βαφτίζεται ΑΡΓΑΛΕΙΟΣ, για να επικοινωνεί μυστικά με τους φίλους του. Το δίκτυο αυτό επεκτάθηκε και σε πολλούς κατοίκους της Κοζάνης και στη συνέχεια συνδεδεμένο με ραδιοφωνικούς σταθμούς του εξωτερικού (κυρίως ΒΒC-Κάιρο) και παρακάμπτοντας το προπαγανδιστικό ραδιόφωνο των γερμανών κατακτητών αποκαλύπτει την αλήθεια για τις πολεμικές εξελίξεις και ενθαρρύνει τους υπόδουλους τις φοβερές μέρες της γερμανικής κατοχής . «το πρώτο βράδυ…….καταδώσει» και «έτσι …ξέρω καν» σελ. 138
Μεταφερόμαστε στην Γ΄ ενότητα ( στρατόπεδα συγκέντρωσης) στην οποία ενέταξα τη μία και μοναδική μαρτυρία ΕΝΑΣ ΧΡΟΝΟΣ ΣΤΗΝ ΤΡΕΜΠΛΙΝΚΑ. Εδώ ο πολωνοεβραίος Γιάνκελ Γουέρνικ με μια εκτεταμένη και συγκλονιστική περιγραφή αποκαλύπτει τη ναζιστική φρίκη που βίωσε ένα χρόνο στο κολασμένο στρατόπεδο συγκέντρωσης στην Τρεμπλίνκα της Πολωνίας. Ήταν το κολαστήριο στο οποίο οι ναζί εξόντωσαν με τους θαλάμους αερίων χιλιάδες Εβραίους, Πολωνούς και άλλους από τις περιοχές που κατείχε το Γ΄ Ράιχ. Η μεταφορά των μελλοθανάτων εκεί γινόταν μαζικά με τρένα που οι γραμμές τους κατέληγαν στο στρατόπεδο. «Τη μέρα που………….τέλος τους» σελ 163.
Μεταβαίνουμε στην Δ΄ ενότητα (περίοδος εμφυλίου). Στην 1η μαρτυρία με τίτλο Ο ΑΝΥΠΟΤΑΧΤΟΣ ΑΓΩΝΙΣΤΗΣ ΤΟΥ ΠΑΡΝΑΣΟΥ καταγράφεται έμμεσα, από τη μαρτυρία του γιου του Θανάση, ο χαρακτήρας του Ηλία Μακρυνιώτη. Ξεκινάει τη ζωή του ως ζωοκλέφτης και γενικά κλέφτης, ξενιτεύεται το 1912 στην Αμερική και επανακάμπτει στην Ελλάδα ανταποκρινόμενος στο πανελλήνιο σάλπισμα της χώρας μας για συμμετοχή των αποδήμων στους Βαλκανικούς πολέμους. Με τη λήξη τους ξαναγίνεται κλέφτης (αλά Ρομπέν των δασών), εξορίζεται στη Μακρόνησο, μυείται στο μαρξισμό, απελευθερώνεται, συμμετέχει στην Εθνική αντίσταση (Μάχη της Παύλιανης 3 Ιουνίου 1943, υπό τον Άρη), προσφέρει την 14χρονη κόρη του αντάρτισσα στον ΕΛΛΑΣ. Και το τέλος του; Ακούστε το. «ο πατέρας μου…… Αμφίκλεια» σελ. 208-209.
Στη 2η και τελευταία μαρτυρία της ενότητάς μας με επικεφαλίδα Ο ΑΥΤΟΔΙΔΑΚΤΟΣ ΔΑΣΚΑΛΟΣ ΤΗΣ ΚΟΚΚΑΛΑΣ προβάλλεται η εκπληκτική φυσιογνωμία ενός αρχικά αγράμματου, απλού ανθρώπου, του Θωμά Μπαρμπαγιάννη, στη συνέχεια αυτοδίδακτου και ανήσυχου πνεύματος, ο οποίος αναλαμβάνει στη διάρκεια του εμφυλίου να λειτουργήσει ο ίδιος ως δάσκαλος, σε ένα απομονωμένο χωριό της ανατολικής Μάνης, την Κοκκάλα, το ερημωμένο δημοτικό σχολείο του χωριού. ΄Ετσι ο 18χρονος τότε αυτοδιορισμένος δάσκαλος κάλυψε στα δύο χρόνια του εμφυλίου 1946 και 1947 τις εκπαιδευτικές ανάγκες της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης του χωριού του. Το έργο του, όπως ο ίδιος λέει « αν έμενα……εγώ» σελ.227.
Και φθάνουμε στην Ε΄ και τελευταία ενότητα (την περίοδο του ψυχρού πολέμου) με τις δύο μαρτυρίες της. Η 1η ΑΠΟΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ ΣΤΑ ΟΠΛΑ , αφορά τη θαρραλέα πράξη του 25χρονου τότε, 1957,παπά, Σταύρου Καρπαθιωτάκη, στρατιωτικού ιερέα στο Ηράκλειο, να συνοδεύσει τη σορό του Νίκου Καζαντζάκη στον τόπο της ταφής του, στον προμαχώνα Μαρτινέγκο των ενετικών τειχών, αγνοώντας τη διαταγή του στρατιωτικού διοικητή να μη συμμετάσχει κανείς ιερωμένος στην ταφή. Η ανυπακοή του είχε ως αποτέλεσμα την επιβολή 30ήμερης φυλάκισης και την παραίτησή του από τη θέση του στρατιωτικού ιερέα. Ενδιαφέρων είναι ο σύντομος διάλογος ανάμεσα στην διοικητή και τον ιερέα: «Δεν το ήξερες…..ιδέες του» σελ 234.
Κλείνουμε την περιδιάβασή μας στο περιεχόμενο του βιβλίου με την τελευταία μαρτυρία της τελευταίας ενότητας ΔΕΙΛΟΙ ΚΑΙ ΑΜΦΙΡΡΕΠΟΝΤΕΣ. Εδώ αυτογελοιοποιείται ένας γλοιώδης και εθνικόφρων τύπος, ο Εθνικός Διαφωτιστής Ανέστης Πουλακισίδης, που μπροστά σε πολυπληθές κοινό, που πολλές φορές προσέρχεται « αυθορμήτως», με την ευκαιρία εθνικών επετείων, ιστορικών γεγονότων, τοπικών εορτών, ή μπροστά στα μικρόφωνα ραδιοφωνικών σταθμών, εξυμνεί εθνικόφρονες πατριώτες, φιλότιμους φαντάρους, άοκνους χωροφύλακες, λαοφιλείς βασιλιάδες, ΤΕΑ, ΜΕΑ και κατακεραυνώνει κομμουνιστοσυμμορίτες, γερμανούς, ιταλούς , βούλγαρους, σλάβους, επάρατους προδότες. «και πώς……ήρθαν» σελ.258
Δομή, γλώσσα και ύφος του βιβλίου
Αν και καθένα από τα 14 κείμενα έχει τη δική του δομή, όμως όλα υπακούνε σε έναν γενικό κανόνα: της προσωπικής μαρτυρίας του κάθε συνεντευξιαζόμενου προηγείται η προσωπική αφήγηση του συγγραφέα, η οποία μας εισάγει στο ιστορικό πλαίσιο, το χώρο και το χρόνο. Καθίσταται έτσι ευκολότερη η κατανόηση της μαρτυρίας και των πράξεων των ηρώων.
Μερικές φορές αυτή η εισηγητική αφήγηση είναι σύντομη ή και συντομότατη , όταν η διήγηση του ήρωα είναι λεπτομερειακή και αρκούντως κατατοπιστική και ακολουθεί στη συνέχεια αδιάκοπτη μέχρι το τέλος . Αυτή η αρχιτεκτονική ακολουθείται σε 6 από τα 14 κείμενα (3ο κείμενο- η ζωή σαν χειροποίητη δαντέλα, 4ο -σκιά στην ψυχή, 6ο -τα όρνια πετούσαν πάνω από το λόφο, 10ο -ένας χρόνος στην Τρεμπλίνκα, 11ο-_ο ανυπόταχτος αγωνιστής του Παρνασσού και 14ο τελευταίο κείμενο-οι δειλοί και οι αμφιρρέποντες).
Στα υπόλοιπα κείμενα η ο αφηγητής-συγγραφέας εμπλουτίζει την εισαγωγή του με σύντομες αναφορές σε σχετικές με το θέμα διηγήσεις άλλων προσώπων, με αποσπάσματα-ντοκουμέντα από εφημερίδες της εποχής, κυβερνητικά πολεμικά ανακοινωθέντα, με αποσπάσματα από καταθέσεις μαρτύρων στη δίκη της Νυρεμβέργης, καθώς και απολογίες κατηγορουμένων ναζί στην ίδια δίκη, συγγράμματα ξένων πανεπιστημιακών-ελληνιστών στα ευρωπαϊκά ιδρύματα και τέλος με αυτούσια αποσπάσματα από τα κινηματογραφικά επίκαιρα της εποχής.
Τέλος σε 2 από τα 14 κείμενα τα γεγονότα που περιγράφει ο κύριος μάρτυρας επιβεβαιώνονται από έναν δεύτερο και ενισχύεται έτσι η αντικειμενικότητα των περιγραφόμενων συμβάντων. Λ.χ. στο ματωμένο γάμο του Κομμένου η διήγηση του Νικολάου Κριτσιμά επιβεβαιώνεται από την Δήμητρα Αποστόλου και στον ανυπότακτο αγωνιστή του Παρνασσού την αφήγηση του Θανάση Μακρυνιώτη για τον πατέρα του Ηλία Μακρυνιώτη επιβεβαιώνει η αδερφή του Σταμούλα, αναφερόμενη στη δράση του πατέρα της στον εμφύλιο και στο τέλος της ζωής του.
Το τέλος κάθε ιστορίας ολοκληρώνεται με φωτογραφίες-ντοκουμέντα, πίνακες, σχεδιαγράμματα και φωτοτυπίες εφημερίδων και διαταγών της εποχής.
Πολύτιμες είναι στο κάτω μέρος των σελίδων οι παραπομπές-υποσημειώσεις, χρήσιμες για την κατανόηση του κειμένου αλλά και πηγή γνώσεων που παρεμπιπτόντως μαθαίνει ο αναγνώστης. Π.χ. στην υποσημείωση 1 του 1ου κειμένου (Σμύρνη, μαργαριτάρι της ανατολής) της λέξης Κοκκινιά μαθαίνουμε τις τρεις εκδοχές για την ετυμολογία της: Από το Δημ. Κόκκινο, μηχανικό οικοδόμησης της περιοχής, ή από το κοκκινόχωμα, λόγω της κεραμοποιίας Δουλαβέρη ή τέλος από τα κατάσπαρτα από τις κόκκινες παπαρούνες χωράφια. Επίσης στη σημείωση 22 του β κειμένου οι άνθρωποι πέρα από το νερό η καταβρόχθιση από 5μετρο καρχαρία του 18χρονου Δημ. Παρασάκη στην ακτή Τρία Βοτσαλάκια του Πειραιά (είναι η σημερινή παραλία μεταξύ των λιμανιών Ζέας και Καστέλας) και από τη σημείωση 58 του κειμένου ένας χρόνος στην Τρεμπλίνκα η αποκάλυψη ότι η σφαγή των χιλιάδων Πολωνών Αξιωματικών στο ΚΑΤΥΝ διαπράχθηκε με εντολή του Στάλιν και υλοποιήθηκε από το λαϊκό κομισαριάτο εσωτερικών υποθέσεων της Σ.Ε.
Αναντίρρητα σε ένα βιβλίο δημοσιογράφου, ιστοριοδίφη και ερευνητή η λειτουργία της γλώσσας δε θα μπορούσε παρά να είναι αναφορική. ΄Ετσι ο συγγραφέας επικοινωνώντας με εμάς, τους δέκτες των μηνυμάτων του, απευθύνεται στο λογικό μας με μια γλώσσα καθημερινή, κυριολεκτική και το ύφος του είναι λιτό, οικείο, εναργές και φροντισμένο, που διακρίνεται από έλλειψη περίτεχνων εκφραστικών μέσων, τη χρήση παραδειγμάτων, την ακρίβεια και σαφήνεια, πλούτο λεξιλογίου και αυστηρή οργάνωση των σκέψεών του κατά ενότητες.
Υπάρχουν όμως και σημεία μέσα στα κείμενά του που ανιχνεύεται μια λογοτεχνικότητα, μια ποιητική και μεταφορική λειτουργία της γλώσσας, που απευθύνεται στο συναίσθημα και προκαλεί συγκίνηση και απόλαυση και φυσικά σε μια τέτοια γλωσσική λειτουργία προσιδιάζει και το λυρικό, επιτηδευμένο και εξομολογητικό ύφος. Θα σας διαβάσω δύο μικρά αποσπάσματα της παραπάνω τελευταίας γλωσσικής λειτουργίας από το κείμενο Ο ΑΝΥΠΟΤΑΧΤΟΣ ΑΓΩΝΙΣΤΗΣ ΤΟΥ ΠΑΡΝΑΣΣΟΥ. Σελ. 194 « και ξαφνικά……. Ταξίδια» και σελ.196 «τα κρυστάλλινα νερά……αθανασία»
Τελειώνοντας είναι πρέπον να ευχαριστήσουμε το συγγραφέα γιατί με αυτό το έργο του μας κατέδειξε ότι οι άνθρωποι που οφείλουμε να μνημονεύουμε δεν κατέχουν επίσημες θέσεις, ούτε δηλώνουν ηχηρά την παρουσία τους και ότι τα ομορφότερα διδασκόμαστε από ανθρώπους αφανείς και διακριτικούς, που υπερασπίστηκαν αξίες, διατήρησαν ήθος και δίδαξαν τρόπους ζωής σε καιρούς χαλεπούς. Σε εκείνους πρέπει να επιστρέψουμε μοιραία όλοι μας κάποια στιγμή.
Επίσης οφείλω να συγχαρώ το συμπατριώτη μας, γιατί με το έργο του αυτό συνεχίζει τη μακρόχρονη παράδοση των πνευματικών ανθρώπων της Λευκάδας, μεγάλων ποιητών, ιστορικών παγκόσμιας ακτινοβολίας, ονομαστών δημοσιογράφων, καλλιτεχνών, όλων αυτών και άλλων που διατηρούν αδιάσπαστη της αλυσίδα του πνεύματος και της τέχνης μέχρι σήμερα.
με τιμή σας Ευχαριστώ
Ασπρογέρακας Νικόλαος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου