"Περδικάρης" - Η πορεία μιας κοσμοπολίτικης οικογένειας που ξεκίνησε από την Κέρκυρα τον 18ο αιώναDocument Transcript

·                                  

                                     ΑΝΤΩΝΗ   Γ.  ΠΕΡΔΙΚΑΡΗ


                               















                                                                                        
                         <<  ΠΕΡΔΙΚΑΡΗΣ   >>                                 
              Η πορεία μιας  Κοσμοπολίτικης  Οικογένειας  που ξεκίνησε   
                             από την Κέρκυρα τον 18 αιώνα 

                      Εκδοση :  Αντώνιος Περδικάρης
                       E mail :  aperdikar@gmail.com 
                                ΚΕΡΚΥΡΑ 2011    

         Ολα τα δικαιώματα μετάφρασης αναπαραγωγής και προσαρμογής 
              κατοχυρωμένα για όλες τις χώρες του κόσμου .
           Copyright by Antonios G.perdikaris

                All rights  recerved

     Η πορεία μιας  Κοσμοπολίτικης  Οικογένειας
     που ξεκίνησε από την Κέρκυρα του 18 αιώνα 
 ¨  
                           1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ 

·           1.1 Λίγα λόγια για το επίθετο ΠΕΡΔΙΚΑΡΗΣ
   

                           Προφανώς πρόκειται για επώνυμο από παρατσούκλι,
             με προέλευση τον ζωικό κόσμο

             και συγκεκριμένα το πουλί πέρδικα. 
Ο Περδικάρης, είναι ο άνθρωπος που ανακαλύπτει
 και συλλαμβάνει (ζωντανή ή νεκρή) την πέρδικα. Όπως όμως και τα λοιπά ονόματα που
 λήγουν σε –αρης (πρβλ. βαρκάρης, τσαγκάρης, φούρναρης, αρκουδιάρης , λυράρης κ.λ.π.) 
δηλώνει πρόσωπο που ενεργεί ή κάποιο επάγγελμα.
Με βάσει τα δεδομένα αυτά, 
θα μπορούσε στη σύγχρονη εποχή το «Περδικάρης» να μεταφρασθεί ως κυνηγός,
 μια λέξη βέβαια με γενικότερη έννοια, που έχει επικρατήσει σήμερα, καθώς
τα θηράματα είναι περιορισμένα, ενώ αντίθετα της παλαιότερες εποχές ήταν
 αναγκαία η εξειδίκευση των κυνηγών καθώς το κάθε θήραμα απαιτούσε
 διαφορετική προσέγγιση, συνεπώς ο περδικάρης ήταν κυνηγός εξειδικευμένος 
στο κυνήγι της πέρδικας .

·         Κατά πάσα πιθανότητα η λέξη χρησιμοποιήθηκε σαν επίθετο πρώτη φορά
 κατά της Βυζαντινούς χρόνους. Οι Βυζαντινοί και οι αρχαίοι Έλληνες
 (πρβλ. το αρχαίο όνομα Περδίκκας) φαίνεται ότι είχαν ιδιαίτερη αδυναμία στις 
πέρδικες τις οποίες είχαν εντάξει στην διατροφή τους (ως κυνήγι ή/και ως κατοικίδιο). 

Σε ευρήματα κτισμάτων της Βυζαντινής εποχής, συχνά συναντάμε απεικονίσεις των 
πτηνών αυτών, γεγονός που αποδεικνύει την ευρεία χρήση τους. Εδώ θα πρέπει 
να τονισθεί και η υπάρχουσα λαϊκή δοξασία η οποία θεωρεί τη πέρδικα, ως ένα 
πτηνό που δεν αποχωρίζεται ποτέ τα παιδιά του, αλλά τα σκεπάζει με της φτερούγες
 του και προτιμά να πεθάνει από τα βέλη του κυνηγού παρά να τα εγκαταλείψει
. Ένα γεγονός που την καθιέρωσε ως σύμβολο της εποχής, χρησιμοποιούμενο και
 στο χώρο της εκκλησίας, το οποίο συναντάται κυρίως σε ταφικά μνημεία και
 ανεικονικές παραστάσεις των πρώτων Βυζαντινών χρόνων. Στις παραστάσεις 
αυτές η πέρδικα συμβολίζει την Εκκλησία ή και τον ίδιο τον ιδρυτή της τον Ιησού Χριστό,
 που θυσιάστηκε για τη σωτηρία της ανθρωπότητας.

·    
     Πράγματι, υπάρχουν αναφορές για χρήση της λέξης ως επιθέτου κατά τη
 Βυζαντινή εποχή. Αναφέρεται επί παραδείγματι κάποιος Περδικάρης, ο οποίος
 στα μέσα του 14ου αιώνα, ενεφανίσθη σε συνοδικό δικαστήριο της Κων/πολης, 
διεκδικώντας κάποια εργαστήρια τα οποία είχε αγοράσει από τη μονή Λάτρου.
Υπάρχει επίσης σημείωση σε χειρόγραφο αρχαίας τραγωδίας που χρονολογείται
 περίπου από τα τέλη του 13ου αιώνα και η οποία λέει: «ώ χ(ριστ)έ βοήθει 
τω δούλω σου νικολάω τω περδικάρη».Μοιάζει πρακτικά αδύνατο να ακολουθήσει
 κανείς το γενεαλογικό δένδρο μιας τέτοιας οικογένειας της οποίας οι ρίζες πάνε 
τόσο παλιά, πολύ δε περισσότερο όταν δεν μπορούμε να γνωρίζουμε αν προέρχεται 
από ένα και μοναδικό γενάρχη, αφού το παρατσούκλι αυτό πιθανότατα δόθηκε σε
 διάφορα άτομα στη Βυζαντινή επικράτεια την ίδια περίπου χρονική περίοδο, χωρίς
να έχουν μεταξύ της δεσμούς αίματος. Επί πλέον πιθανότατα αυτό συνεχίζονταν για
 πολύ καιρό, καθώς η λέξη χρησιμοποιούνταν για να προσδιορίσει το επάγγελμα
 κάποιου και ασφαλώς εμφανίζονταν και αργότερα άτομα με το όνομα Περδικάρης ,
 των οποίων οι πρόγονοι έφεραν άλλο επώνυμο.

       
Ερχόμενοι σε νεότερες εποχές (17ος αιώνας) θα διαπιστώσουμε ότι το επίθετο
 εμφανίζεται σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας όπως στη Μακεδονία (Βέρμιο 1670),
 στη Πελοπόννησο (Ναύπλιο 1674), στη Κρήτη (Ρέθυμνο 1650, Ηράκλειο 1677),
 και στα Ιόνια Νησιά (Κύθηρα 1607, Κέρκυρα περί το 1650).

·   
     Τώρα πλέον είναι πιθανόν να δεχθούμε ότι υπάρχει κάποια σχέση αίματος μεταξύ
 των ορισμένων οικογενειών «Περδικάρη» καθώς κατά κανόνα το επίθετο περιορίζεται
 στους κατ’ ευθείαν απογόνους και συγχρόνως είναι προφανές ότι οι συχνές αλλαγές 
του “status quo” στην περιοχή, υποχρέωσαν της κατοίκους σε μετακινήσεις για την αποφυγή
των πολέμων και εξεύρεση καλύτερης τύχης, με αποτέλεσμα την εξάπλωση του επωνύμου
 αυτού και σε άλλα μέρη της σημερινής Ελληνικής επικράτειας. Έτσι π.χ. γνωρίζουμε ότι
 κάποιοι από της «Περδικάρηδες» της Κέρκυρας προήλθαν από τη Κρήτη αφού κατέφυγαν
 εκεί μετά την αποχώρηση των Ενετών και την κατάληψή της από της Τούρκους,
 αλλά φαίνεται να υπάρχει και δεσμός αίματος μεταξύ κάποιων «Περδικάρηδων» 
της Κρήτης με της αντίστοιχους της Πελοποννήσου

·       
  Τον 18ο αιώνα υπάρχουν αναφορές για μεγάλη συχνότητα του επιθέτου στη Μονεμβασιά
.
Η εξέγερση των Ελλήνων και η δημιουργία Ελληνικού κράτους κατά το 19ο αιώνα 
συνδέονται με το επίθετο Περδικάρης. Έτσι το 1822 αναφέρεται ότι απαγχονίστηκε
 από της Τούρκους ο επίσκοπος Ρεθύμνου Γεράσιμος Περδικάρης η Κοντογιαννάκης
 (1796- 1822) ενώ περίπου είκοσι χρόνια αργότερα διορίζεται ως πρώτος πρεσβευτής
 των ΗΠΑ στην απελευθερωμένη Ελλάδα, ο Γρηγόριος Περδικάρης από τη Βέροια
 στον οποίο θα αναφερθούμε εκτενέστερα παρακάτω. Στο τέλος του αιώνα αυτού,
 στην αυτόνομη Κρήτη («Κρητική Πολιτεία») αναφέρεται ως Γενικός Γραμματέας της
 Ανωτέρας Δ/νσεως ο Ιωάννης Περδικάρης από το Ηράκλειο (1856-1909). 

Είναι τέλος γνωστό ότι άτομα με το επίθετο Περδικάρης διαβιούν τουλάχιστο 
από τον 18ο αιώνα στη Κεφαλονιά, στη Λευκάδα, και στη Ζάκυνθο, ενώ στη
 νήσο Κέα (Κυκλάδες) το «Περδικάρης» θεωρείται σήμερα ένα από τα παλαιά 
επίθετα που υπάρχει στο νησί.

·         1.2. Η ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΛΙΚΙΝΙΟΥ-ΠΕΡΔΙΚΑΡΗ ΚΑΙ Η ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΗ
                  ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΗΣ ΟΝΟΜΑΣΙΑΣ

·      
Σύμφωνα με τον Γ. Ζαβίρα στις αρχές του 18ου αιώνα έζησε στην Κέρκυρα 
ο Αναστάσιος Περδικάρης ή Πρεδικάρης, για τον οποίον αναφέρει τα εξής:
Κατά την άποψη δηλαδή του συγγραφέα, η ονομασία του κλάδου αυτού των 
«Περδικάρηδων» που ξεκίνησε από την Κέρκυρα τον 18ο αιώνα, προέρχεται 
από τη μεταγλώττιση στα Ελληνικά του επαγγέλματος του γενάρχη του κλάδου, 
ο οποίος διετέλεσε στην Βενετία ιεροκήρυκας (Ιταλ. predicatore = ιεροκήρυξ Ελλην.). 

Οπωσδήποτε είναι μια ενδιαφέρουσα άποψη, καθώς δίνει μια φιλολογική ερμηνεία
 του ονόματος Περδικάρης και μοιάζει πιθανή αφού ο φερόμενος, από τον ίδιο
 συγγραφέα, ως αδερφός του Αναστασίου Περδικάρη, ο Ανδρέας, έφερε το
 επίθετο «Λικίνιος».

·      
  Ωστόσο υπάρχουν προβλήματα στην ανεπιφύλακτα αποδοχή αυτής της άποψης,
 καθώς η συχνότητα με την οποία απαντούσε ήδη (όπως αναφέρθηκε παραπάνω)
 το όνομα Περδικάρης, τόσο στη Κέρκυρα όσο και στα λοιπά μέρη της Ελλάδας,
 φαίνεται να ευνοεί την άποψη ότι στη περίπτωση του Αναστασίου Περδικάρη δεν
 πρέπει να αναζητήσουμε την εξήγηση της χρήσης του επωνύμου αυτού
 σε μια φιλολογική ερμηνεία, αλλά στη πιθανότητα αυτός να έφερε εκ
 καταγωγής το επώνυμο και απλά χαρακτηρίζεται ως «αδερφός» του Λικίνιου,
 επειδή ενδεχομένως παντρεύτηκε κάποια αδερφή του.
 Αυτό συνάγεται επίσης   και από σχετική επιστολή (εγράφη το 1722)
 από τον τότε Πατριάρχη Αλεξανδρείας
 Σαμουήλ Καπασούλη, ο οποίος φέρεται να γνωρίζει μόνο δύο αδελφούς, τον Ανδρέα
 και τον Νικόλαο Λικίνιο , χωρίς να αναφέρεται σε τρίτο αδερφό αυτών

Στο σημείο αυτό και για να γίνω πληρέστερα κατανοητός, εμφανίζω 
το οικογενειακό δένδρο της οικογένειας Λικινίου-Περδικάρη, της οποίας 
τα ίχνη θα παρακολουθήσουμε, μέσα από γραπτά κείμενα των μελών της 
από τα τέλη του 17ου αιώνα μέχρι τις αρχές του 20ου. Το δένδρο -
 κατά βάσει αυτό το οποίο προέκυψε από την έρευνα της κας Ελένης
Αγγελομάτη-Τσουγκαράκημε κάποιες αναγκαίες, κατά την άποψή μου
, τροποποιήσεις- ξεκινά από τον ιερέα Ιωάννη Λικίνιο, από την Μονεμβασιά, 
πατέρα του γενάρχη των «Περδικάρηδων», Αναστασίου ο οποίος φέρεται ότι
 γεννήθηκε στην Κέρκυρα 
πιθανότατα πριν το 1700 και ολοκληρώνεται με τον Ίωνα Περδικάρη του
 Γρηγορίου που πέθανε στο Λονδίνο το 1925 (βλ. εικόνα 4). Θα πρέπει να
 αναφερθεί ότι όπως επισημαίνει και η ίδια ερευνήτρια, το τελευταίο γνωστό 
μέλος της οικογένειας αυτής υπήρξε ο Στέργιος Περδικάρης ο οποίος
 σκοτώθηκε στο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.

·         1.3.ΣΥΝΤΟΜΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ ΛΙΚΙΝΙΟΥ-ΠΕΡΔΙΚΑΡΗ
 ΑΠΟ ΤΙΣ ΑΡΧΕΣ ΤΟΥ 18ου ΜΕΧΡΙ ΤΙΣ ΑΡΧΕΣ ΤΟΥ 20ου ΑΙΩΝΑ

    Το γεγονός που έπαιξε καθοριστικό ρόλο στη πορεία της ζωής

 της εν λόγω οικογένειας υπήρξε χωρίς αμφιβολία, η κατάληψη της
 Μονεμβασιάς από τα Τουρκικά στρατεύματα το 1715. Η πόλη αυτή,
 από το 1685 βρισκόταν υπό την κυριαρχία των Ενετών οι οποίοι είχαν
 καταφέρει τότε να την απελευθερώσουν από τους Τούρκους, για να την
 παραδώσουν όμως και πάλι το 1715 μέσα σε κλίμα πανικού, πρακτικά
 αμαχητί. Πολλά μέλη της οικογένειας Λικινίου-Περδικάρη φαίνεται ότι
 βρίσκονταν τότε εκεί καθώς, άλλοι είχαν καταφθάσει από την επίσης
 Ενετοκρατούμενη Κέρκυρα και άλλοι ενδεχομένως διέμεναν εκεί μόνιμα
 δεδομένου ότι η εν λόγω οικογένεια κατάγονταν από τη περιοχή.

Οι επιπτώσεις ήταν τραγικές: Ο Ανδρέας Λικίνιος κρεμάστηκε δημόσια
 λίγο αργότερα στην Κων/πολη ως συνεργάτης των Ενετών, ο αδερφός του
 Νικόλαος
 4: (  Το γενεαλογικό δένδρο της οικογένειας Λικινίου-Περδικάρη  ) βλέπε εικόνα 
Λικίνιος μαζί με το γιό του Ανδρέα πουλήθηκαν σκλάβοι στην Κρήτη, ενώ η κόρη του
τρίτου αδερφού, του Αναστασίου Περδικάρη , Χρυσούλα, μεταφέρθηκε επίσης
 στη Κων/πολη και εντάχθηκε στο χαρέμι του Σουλτάνου Αχμέτ Γ’ (1703-1730).

 Ο αδερφός της Χρυσούλας Μιχαήλ που έτυχε να λείπει το διάστημα εκείνο στη
 Θεσσαλονίκη, κίνησε «γη και ουρανό» για να ελευθερώσει την αδερφή του από 
τον Σουλτάνο και κατάφερε, εκμεταλλευόμενος τις ιατρικές του γνώσεις και τις
 γνωριμίες του ,
 να την αντικαταστήσει με μία ξαδέρφη του, μέσω ενός ευνούχου, υπεύθυνου για την
 φύλαξη των γυναικών του Σουλτάνου. Η απελευθερωμένη πλέον Χρυσούλα,
 προς αποφυγή άλλων συνεπειών μεταφέρθηκε «άρον-άρον» στη Βέροια και
 παντρεύτηκε τον υπηρέτη του αδερφού της Μανολάκη που έλαβε και αυτός
 το επίθετο Περδικάρης.

·         
Ο Μιχαήλ Περδικάρης, μετά την αποκατάσταση της αδελφής του εγκαταστάθηκε
 μόνιμα στη Θεσσαλονίκη άσκησε το ιατρικό επάγγελμα το οποίο υπηρέτησε
 επιτυχώς, συνέγραψε μάλιστα και κάποια βιβλία μεταξύ των οποίων μνημονεύεται 
το εγχειρίδιο « Βίβλον Χημικήν της Φαρμακοποιίας Απλή τη Φράση» που
 υπάρχει σήμερα σε ιδιωτική συλλογή. Οι δύο του γιοί Παντελής και Αναστάσιος
 έγιναν επίσης γιατροί. Ο Αναστάσιος περί το 1760 εγκαταστάθηκε και
 παντρεύτηκε στη Κοζάνη, λόγω της γνωριμίας του με τον τότε Μητροπολίτη 
Σερβίων και Κοζάνης, Ιγνάτιο. Εκεί γεννήθηκε (1766) ο γιός του Μιχαήλ 
που έγινε επίσης γιατρός. Ο Αναστάσιος Περδικάρης εκ Κοζάνης
 δεν γνωρίζουμε να έχει συγγράψει κάποιο κείμενο ή βιβλίο.

·         
Το ζεύγος Χρυσούλα και Μανολάκη Περδικάρη, που είχε
 εγκατασταθεί στη Βέροια, απέκτησε και αυτό δύο γιούς, εκ των
 οποίων ο ένας που ονομάσθηκε επίσης Αναστάσιος και υπήρξε επίσης γιατρός.
 Ο Αναστάσιος Περδικάρης ο «Βερροιαίος» συνέγραψε διάφορα συγγράμματα
, μεταξύ των οποίων το «Περδικάρη Αναστασίου, Μύθοι, Βιέννη 1783» που
 υπάρχει σήμερα σε βιβλιοθήκη Ελληνικής Κοινότητας του εξωτερικού.

·         Από τον Αμερικανικό τύπο του 1826, μαθαίνουμε ότι με το πλοίο «Ρωμύλος»
 κατέφθασαν στη Βοστώνη των ΗΠΑ, το μήνα Ιούνιο του ιδίου έτους, από τη 
Σμύρνη προκειμένου να λάβουν Αγγλόφωνη εκπαίδευση στη χώρα αυτή,
 τρείς νεαροί Έλληνες ονομαζόμενοι Γρηγόριος Περδικάρης, Νικόλαος Πρασσάς
 και Νικόλαος Βλασσόπουλος. Μια ματιά στο τύπο της εποχής, ο οποίος 
όμως δεν δίνει πάντοτε έγκυρες πληροφορίες, καθώς αρκετές απ’ αυτές 
αλληλοσυγκρούονται , μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι τα άτομα αυτά 
ανήκαν σε μία ευρύτερη ομάδα νεολαίων από την επαναστατημένη Ελλάδα
 τους οποίους περιέθαλψαν Αμερικανικές ιεραποστολικές οργανώσεις,
που δραστηριοποιούνταν τότε στη περιοχή.

·         Άλλη Αμερικανική εφημερίδα της εποχής αναφέρει ότι ο Περδικάρης 
και οι συμπατριώτες του έφυγαν από την Σμύρνη στις 7 Απριλίου του 1826
 και κατάγονται ο Περδικάρης από τη Βέροια, ο Βλασσόπουλος από την
 Ιθάκη και ο Πρασσάς από το «όρος Όλυμπος». Οι ηλικίες τους ήταν
 αντίστοιχα 22,21και 16 χρόνων. Σε σχέση με τον Περδικάρη αναφέρει
 ότι ανήκε σε εύπορη οικογένεια της Βέροιας, η οποία συμμετείχε στην άμυνα 
της εξεγερμένης Νάουσας και η οποία κατά την κατάληψή της από τους Τούρκους (1821) 
διαλύθηκε, καθώς οι δύο γαμπροί του δολοφονήθηκαν μαζί με την μητέρα του
 και οι δύο αδελφοί του μαζί με τις τέσσερις αδελφές του, πιάστηκαν αιχμάλωτοι
 για να απελευθερωθούν αρκετά αργότερα. Μόνο ο ίδιος μαζί με το πατέρα του
 κατάφεραν να διαφύγουν, καταφεύγοντας στους γειτονικούς ορεινού
·         Ο Γρηγόριος Περδικάρης το 1838 ήρθε στην Ελλάδα ως πρόξενος των ΗΠΑ ς όγκους.

μαζί με την Αμερικανίδα σύζυγό του M.E.Hanford. Κατά την θητεία του αυτή 
γεννήθηκε στην Αθήνα ο μοναδικός γιός του Ίων. Την περίοδο του Αμερικανικού
 εμφυλίου πολέμου και για λόγους μάλλον φορολογικούς, ο Ίων Γρηγορίου Περδικάρης
 απαρνήθηκε την Αμερικανική υπηκοότητα και ήρθε με τον πατέρα του στη Ελλάδα 
για μόνιμη εγκατάσταση. Σύντομα όμως άλλαξε γνώμη και έφυγε για την Ταγγέρη 
του Μαρόκου, όπου είχε δημιουργηθεί παροικία Ευρωπαίων και Αμερικανών καλλιτεχνών.

·         Στις αρχές του 20 ου αιώνα ο Ίων Περδικάρης καθίσταται το πρώτο θύμα της 
σήμερα θεωρούμενης «Ισλαμικής Τρομοκρατίας», καθώς απαγάγεται από τον
 Μαροκινό «ληστή» Raisuli με στόχο την είσπραξη λύτρων. Το State Department
 και ο τότε Αμερικανός Πρόεδρος Th. Roosvelt (1858-1919) είτε επειδή δεν γνώριζ
ε ότι ο Περδικάρης είχε απαρνηθεί την Αμερικανική υπηκοότητα, είτε για λόγους
 εντυπώσεων εν όψει των επικείμενων εκλογών απέστειλε Αμερικανικά πλοία στις
 ακτές του Μαρόκου και απείλησε με θάνατο τον απαγωγέα.

·     

·         1.4.Ο ΛΕΟΝΑΡΔΟΣ ΠΕΡΔΙΚΑΡΗΣ ΚΑΙ Η ΚΑΤΑΓΩΓΗ ΤΟΥ ΕΠΙΘΕΤΟΥ ΑΠΟ ΤΟ ΝΑΥΠΛΙΟ

·         Όπως αναφέρθηκε, ο γεννήτορας του κλάδου των Περδικάρηδων
 που εξετάζουμε, ο Αναστάσιος Περδικάρης ή Πρεδικάρης, είχε δύο γιούς
 ( τον Λεονάρδο και τον Μιχαήλ) και μία κόρη (την Χρυσούλα).

·         Εξ αυτών η Χρυσούλα φαίνεται ότι κάποια στιγμή επανήλθε στον τόπο καταγωγής
 της οικογενείας της, την Μονεμβασιά, όπου συνελήφθη από τους Τούρκους, κατά την 
κατάληψη της πόλης, μαζί με τους άλλους συγγενείς της. Για τον Μιχαήλ γνωρίζουμε
 ότι ενώ είχε επιστρέψει (πιθανά περί το 1714) μαζί με τον θείο του Ανδρέα Λικίνιο και
 τη μητέρα του στην Μονεμβασιά, την ημέρα της κατάληψης έλλειπε
 «διά τινα επισυμβάσα αιτία», στη Θεσσαλονίκη.

·         Σε σχέση με τον Λεονάρδο Περδικάρη είναι γνωστό ότι και αυτός,
 όπως και ο αδερφός του Μιχαήλ, σπούδασε ιατρική και φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο της Πάδοβας.
 Στη συνέχεια, μετά τις σπουδές, ο Λεονάρδος άσκησε την ιατρική στη Κων/πολη.
 Επίσης είναι γνωστό ότι το έτος 1750, βρισκόταν ξανά στη Κων/πολη και κατείχε
 ανώτερη θέση στη κοινωνία της.
Στο περιοδικό «Εκκλησιαστική Αλήθεια» του 1912 δημοσιεύεται συστατική επιστολή 


του πατριάρχη Ιεροσολύμων Χρύσανθου Νοταρά (1707-1731), γραμμένη 
το Δεκέμβριο του 1729, «προς τους απανταχού εντευξομένους», 
στην οποία εκθειάζει τα προτερήματα
 του «ιατροφιλοσόφου Λεονάρδου Περδικάρη Δημητροβίτζη», «γέννημα και θρέμμα εντίμων,
 ευγενών και ευσεβών γονέων των εκ της πόλεως Ναυπλίου, εξ ούπερ αποδημήσας….».
 Παρ’ όλο που όπως αναφέρει και η κα Ε. Αγγελομάτη Τσουγκαράκη, είναι εξαιρετικά 
απίθανο την ίδια περίοδο να υπήρχαν δύο Λεονάρδοι Περδικάρηδες, γιατροί και οι δύο,


 απορίες δημιουργεί το γεγονός ότι αποδίδεται και δεύτερο επίθετο στο Λεονάρδο και 
αναφέρεται ως τόπος καταγωγής, αυτού και των γονέων του, το Ναύπλιο και όχι η Κέρκυρα
 ή έστω η Μονεμβασιά.

·          Κατά την άποψή μου, σήμερα, μετά την δημοσίευση στο διαδίκτυο του ψηφιοποιημένου 
«Αρχείου του Ελληνικού Ινστιτούτου Βενετίας», μπορούμε βασισμένοι σε δύο έγγραφα αυτού
 να αποδείξουμε, ότι Λεονάρδος Περδικάρης της Κέρκυρας και ο αντίστοιχος του Ναυπλίου, 
αποτελούν το ίδιο και το αυτό πρόσωπο: Συγκεκριμένα, στο πρώτο έγγραφο, μια χειρόγραφη 
επιστολή του Ιωάννη Νικόπουλου προς τον Γεώργιο Αντωνίου Μέλο που γράφηκε στις 28 Απριλίου
 1726 στη Κέρκυρα αναφέρεται ότι «Ο Ιωάννης Νικόπουλος με εντολή του δοτόρου (: ιατρού)
 Λεονάρδου Περδικάρη, ο οποίος αναχώρησε για τα Γιάννενα, στέλνει στο Γεώργιο Αντωνίου Μέλο
στη Βενετία δύο μικρές εικόνες του αγίου Σπυρίδωνα. Αφού λειτούργησε τις εικόνες στην 
εκκλησία του αγίου, τις έβαλε σε μία μικρή κασέλα και την παρέδωσε στον καπετάνιο Αντώνιο
 Ταρακούλη για να τις μεταφέρει στη Βενετία.»

·         Εικόνα 6: Οι δύο χειρόγραφες επιστολές από το ψηφιοποιημένο αρχείο του
 Ελληνισμού της Βενετίας

Το δεύτερο έγγραφο είναι επίσης μία χειρόγραφη επιστολή του Μιχάλη Μέλου προς τον
αδερφό του Γεώργιο στη Βενετία που γράφηκε στις 25 Ιουνίου 1714 στο Ναύπλιο. 
Στην επιστολή αυτή ο Μιχάλης Μέλος γράφει στον αδελφό του Γεώργιο στη Βενετία
για να τον πληροφορήσει ότι η μητέρα τους πέθανε στις 23 Ιουνίου στο Ναύπλιο βαριά 
ασθενής αλλά έχουσα σώας τας φρένας μέχρι τέλους. Του γράφει επίσης ότι λίγο πριν
 ξεψυχήσει μιλούσε για εκείνον και του έδινε την ευχή της για τα όσα της πρόσφερε.
 Στη συνέχεια αναφέρεται στα όσα τον πρόσταξε η μάνα τους να κάνουν για την ψυχή της.
 Για να εκπληρώσουν όμως την τελευταία επιθυμία της μάνας τους θα πρέπει ο Γεώργιος 
να του στείλει χρήματα. Τον ενημερώνει ότι η κηδεία της μητέρας τους έγινε μεγαλοπρεπώς,
 έτσι όπως της άρμοζε. Το γράμμα κλείνει με οικονομική αναφορά του Μιχάλη στον αδελφό του.

·         Είναι προφανές ότι με βάση την πρώτη επιστολή, ο Λεονάρδος Περδικάρης το 
1726 (τρία χρόνια πριν γραφεί η επιστολή του Πατριάρχη Χρύσανθου) βρισκόταν 
στη Κέρκυρα και διατηρούσε φιλικές τουλάχιστον σχέσεις με τον κάτοικο Βενετίας
 Γεώργιο Μέλο ο οποίος όπως φαίνεται από τη δεύτερη επιστολή, ξενιτεύτηκε 
για οικονομικούς λόγους από το Ναύπλιο και η οικογένειά του (αδελφός και 
γηραιά μητέρα του) εξακολουθούσαν να ζουν στη πόλη αυτή και επιζητούσαν 
την οικονομική του στήριξη. Πιστεύω ότι δεν είναι απίθανο η σχέση Λεονάρδου Περδικάρη
 και Γεωργίου Μέλου να ήταν εκτός από φιλική και συγγενική και ότι η καταγωγή
 του Λεονάρδου Περδικάρη ήταν τόσο από την Κέρκυρα και την Μονεμβασιά
 (μέσω της μητέρας του που καταγόταν από την οικογένεια Λικίνιου) όσο και 
από το Ναύπλιο (μέσω του πατέρα του Αναστασίου Περδικάρη ή Πρεδικάρη, ο οποίος 
παντρεύτηκε κάποια αδερφή του Ανδρέα και του Νικολάου Λικινίου).
 Ο Αναστάσιος Περδικάρης δεν ήταν επομένως πραγματικός αδερφός του Ανδρέα
 και του Νικολάου Λικίνιου, αλλά γαμπρός, δηλαδή αδερφός εξ αγχιστείας, αυτών. 
Έτσι εξηγείται επίσης γιατί ο πατριάρχης Αλεξανδρείας Σαμουήλ Καπασούλης, στην
 επιστολή του που γράφηκε το 1722 για τον Νικόλαο Λικίνιο, ανέφερε ότι γνώριζε μόνον 
έναν αδερφό αυτού (τον Ανδρέα) Τέλος αυτή η εκδοχή ταιριάζει με το γεγονός ότι οι Λικίνιοι 
της Μονεμβασιάς διατηρούσαν σχέσεις με το Ναύπλιο, αλλά και με το γεγονός 
ότι γνωρίζουμε ότι υπήρχε το επίθετο Περδικάρης στο Ναύπλιο τον 17ο αιώνα. 
Ωστόσο μοιάζει πιθανότερο, εάν ο Αναστάσιος Περδικάρης προέρχονταν από το Ναύπλιο,
 να μην είχε αρχικά το επώνυμο Περδικάρης, αλλά Δημητροβίτζης και στη συνέχεια μέσω
 της διαδικασίας που πρότεινε ο Γ. Ζαβίρας, του δόθηκε αρχικά το παρατσούκλι
 Πρεδικάρης ή Περδικάρης , που στη συνέχεια καθιερώθηκε το ίδιο ως επίθετο.
 Γι’ αυτό ο Πατριάρχης Χρύσανθος αναφέρει και τα δύο επίθετα (παλαιό και νέο) στην επιστολή του για το Λεονάρδο.

·         Σε σχέση τώρα με το επίθετο Δημητροβίτζης, που παραπέμπει, λόγω κατάληξης 
σε Σλαβικά ονόματα, θα παρατηρήσουμε ότι είναι δυνατό να υπάρχει κάποια τέτοια 
προέλευση, καθώς για την κατάληψη του Ναυπλίου περί το 1686 μ.Χ., οι Ενετοί χρησιμοποίησαν
 Δαλματούς μισθοφόρους, οι οποίοι μάλιστα διακρίθηκαν στις σχετικές μάχες 
και κάποιοι εξ αυτών ενδεχομένως, μετά την απελευθέρωσή της εγκαταστάθηκαν στην πόλη μόνιμα.

·         2. ΚΕΙΜΕΝΑ

·         2.1.ΑΝΔΡΕΑΣ ΛΙΚΙΝΙΟΣ

·      

·         Ο Ανδρέας Λικίνιος γεννήθηκε στην Κέρκυρα γύρω στο το 1655 αλλά καταγόταν από τη Μονεμβασία. Σπούδασε ιατρική και φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο της Πάδοβας. Άσκησε με μεγάλη επιτυχία το έργο του στην Βασιλική αυλή στη Κων/πολη, όπου και ανταμείφθηκε με διάταγμα του Σουλτάνου, το λεγόμενο «χάτι-σερίφ», το οποίο τον προστάτευε σ’ όλη την Τουρκική επικράτεια. Ακολούθως πήγε στο Ιάσιο, πρωτεύουσα της ημιαυτόνομης ηγεμονίας της Μολδαβίας, όπου επίσης διακρίθηκε επαγγελματικά. Αργότερα εντάχθηκε στην υπηρεσία της Βενετίας, καθώς άλλωστε η ιδιαίτερή του πατρίδα Βενετοκρατούταν.

·         Ανέλαβε επίσημες διπλωματικές αποστολές και του απονεμήθηκε ο τίτλος του κόμη. Όμως κατά την ανακατάληψη της Μονεμβασίας από τους Τούρκους το 1715, όπου βρισκόταν το πατρικό του σπίτι και ο υπ’ αυτού αφιερωθείς ναός του Αγίου Νικολάου, αιχμαλωτίσθηκε και οδηγήθηκε στην Κωνσταντινούπολη. Εκεί, ο νέος σουλτάνος δε έδειξε κανένα σεβασμό στην υπογραφή του προκατόχου του και ο ιατρός Ανδρέας Λικίνιος κρεμάσθηκε δημοσίως στη Πόλη, ως συνεργάτης των εχθρών της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, έχοντας στο λαιμό του περασμένο το «χάτι –σερίφ».

·     

    2.2. Σημειώσεις

·         1.Το παραπάνω κείμενο του Ανδρέα Λικίνιου υπάρχει σε έργο του Πατριάρχου Ιεροσολύμων Δοσιθέου (1669-1707) με τίτλο «Τόμος Αγάπης κατά Λατίνων…» που εκδόθηκε από τον μοναχό Διονύσιο στο Ιάσιο της Μολδοβλαχίας το 1698

·         Εικόνα 9: Το βιβλίο του Πατριάρχη Ιεροσολύμων Δοσιθέου, "Τόμος Αγάπης...

·         Το έργο είναι ο δεύτερος τόμος μιας τριλογίας με την ονομασία «η αντιρρητική τριλογία» στην οποία ο μεν πρώτος τόμος ονομάζεται «Τόμος καταλλαγής» (1692), ο δε τρίτος «Τόμος χαράς» (1705). Είναι βιβλία τα οποία κυρίως στρέφονταν εναντίον της Λατινικής Εκκλησίας, καθώς ο Δοσίθεος υποχρεώθηκε να δώσει ένα μεγάλο αγώνα εναντίον των Λατίνων, οι οποίοι επί Πατριαρχίας του διεκδικούσαν τα ιερά προσκυνήματα στην Ιερουσαλήμ που μέχρι τότε ανήκαν στην Ορθόδοξη Εκκλησία. Ο Λικίνιος, μέσω του «ελεγείου» αυτού εξυμνεί την «γλώτταν» και τον «κάλαμον» του (δηλαδή το λόγο και τα κείμενα) του Πατριάρχη, τα οποία θεωρεί ότι διακρίνονται για την ορθότητα και την ευσέβειά τους.

·         2. Ο Ανδρέας Λικίνιος υπογράφει ως «ακέστωρ» (εκ του ρ. ακέομαι=ιατρεύω). Ακέστωρ σημαίνει ο θεραπεύων, ο σωτήρ και επομένως ο ιατρός. Στην Αρχαία Ελλάδα ακέστορες ονομάζονταν ο θεός Απόλλων και ο Ασκληπιός, ενώ στο Βυζάντιο οι άγιοι Ανάργυροι Ιατροί, και ιδίως ο άγιος Παντελεήμων και ο άγιος Τρύφων.

·         Εικόνα 10: Αριστερά αναπαράσταση της Μονεμβασιάς από τον Ενετό γεωγράφο Coroneli και δεξιά η εκκλησία του Αγίου Νικολάου που χτίστηκε εκεί από τον Αντρέα Λικίνιο το 1703.

·    

    2.3 ΜΙΧΑΗΛ ΠΕΡΔΙΚΑΡΗΣ

·         Ο ιατροφιλόσοφος Μιχαήλ Περδικάρης του Αναστασίου γεννήθηκε στην Κοζάνη το 1766, παρακολούθησε μαθήματα, στο Λιβάδι από τον Διονύσιο και στην Κοζάνη από τους Χαρ. Μεγδάνη, Καλλίνικο και Αμφιλόχιο. Αργότερα, άφησε την οικογένεια του στην Κοζάνη (6 παιδιά) και πήγε στο Βουκουρέστι, όπου έμαθε Γαλλικά και Ιταλικά. Στη συνέχεια σπούδασε ιατρική στο Παταύιο. Ως γιατρός επισκέφθηκε πολλά μέρη της Ελλάδας και των Βαλκανίων καθώς πολλοί Τούρκοι αξιωματούχοι τον καλούσαν λόγω της φήμης του. Το 1828 και ενώ εργάζονταν στο Μοναστήρι, δέχθηκε πρόσκληση για συμμετοχή στη διακυβέρνηση της Ελλάδας, από τον τότε κυβερνήτη της χώρας, Ιωάννη Καποδίστρια, την οποία φαίνεται ότι αποδέχτηκε μεν, αλλά πέθανε ξαφνικά και έτσι δεν έφθασε ποτέ στο Ναύπλιο. Συνέγραψε πολλά βιβλία, αλλά εξέδωσε μόνο την σκληρή σάτιρα Ερμήλος ή Διμοκριθηράκλειτος (1817) και την «Προδιοίκησιν». Στο πρώτο εξ αυτών, ελέγχει αυστηρά τόσο τους κληρικούς όσο και τους αστούς υποστηρικτές των νέων ιδεών, ενώ στο δεύτερο βιβλίο καταχωρούνται σχόλια πάνω στο περιεχόμενο του πρώτου βιβλίου. 
Γνωστά ανέκδοτα έργα του είναι: α) «Ρήγας ή κατα ψευδοφιλελλήνων», όπου επικρίνει τον Ρήγα Βελεστινλή για τις ιδέες του ( το χειρόγραφο βρίσκεται στα Γεν. αρχεία του κράτους), β) Ποιητικό έργο με τον τίτλο «Ψυλλάς», γ) ποιητικό έργο με τον τίτλο «Αληάς», δ) σύγγραμμα φιλοσοφικό και θεολογικό με τίτλο «Νοητός Διάκοσμος» (τα χειρόγραφα των τριών παραπάνω έργων του δεν έχουν βρεθεί), ε) Χειρόγραφο με τίτλο «Οδός μαθηματικής» (βρίσκεται στη βιβλιοθήκη Κοζάνης). Ο Μιχ. Περδικάρης, παρέμεινε στο περιθώριο, πιθανότατα επειδή ήταν αντίθετος με τις επαναστατικές ιδέες της εποχής του, όπως εκφράσθηκαν κυρίως από τον εθνικό μας ήρωα Ρήγα Βελεστινλή. Είχε σχηματίσει την άποψη ότι δεν ήταν ώριμες οι συνθήκες για την εξέγερση των σκλαβωμένων Ελλήνων. Η ιστορία εκ πρώτης όψεως τον διέψευσε, αλλά αν αναλογιστούμε ότι το Ελληνικό κράτος που προέκυψε από την εξέγερση δεν ήταν παρά ένα προτεκτοράτο των μεγάλων δυνάμεων της εποχής, ίσως καταλήξουμε στο συμπέρασμα ότι εν μέρει τουλάχιστον τον δικαίωσε! Ως συγγραφέας κινείται συνήθως στη μέση οδό: Με οξύ και καυστικό πνεύμα επικρίνει όχι μόνο τους Ευρωπαίους διαφωτιστές («διεφθαρμένοι της Γαλλίας φιλόζοφοι», σημειώνει στην «Προδιοίκησί» του), αλλά και τους συντηρητικούς εκπροσώπους της εκκλησίας, χωρίς όμως παράλληλα ν’ απορρίπτει την ίδια την θρησκεία («... στοχαζόμενος καθείς, ότι η θρησκεία είναι η βάσις των χρηστών ηθών και του ανθρωπίνου χαρακτήρος θεμέλιον...»).

·    

·         αθώς εις εν λιβάδι, που βόσκουν να τραφούν

·         Πολλών ορνίθων πλήθη, και ήσυχα τρυφούν,

·         Τ’ αρπακτικό ιεράκι επάνω των πετά,

·         Κ’ αρπάζει, όποιαν φθάσει με ονυχί’ αγκυλωτά,

·         Ευθύς αυταί φωνάζουν, εδώ κ’ εκεί ορμούν,

·         Πού να κρυφθούν, να φύγουν, ζητούν κ’επιθυμούν,

·         Αλλ’ ώρ’ αφού περάση, ευθύς το λησμονούν,

·         Γυρίζουν, πάλιν βόσκουν και χαίροντ’ αν γεννούν.

·         Οι άνθρωποι ομοίως, αφού εις την σκηνήν

·         Ελθούν αυτού του κόσμου, σκηνήν προσωρινήν,

·         Αιώνιοι νομίζουν πως μέλλουν να σταθούν,

·         Κ’ αλλήλους πώς να φάγουν να σχίσουν προσπαθούν,

·         Αλλ’ όταν αιφνιδίως ο θάνατος πετά,

·         Κ’ αρπάζη όποιον φθάση, μ’ ονύχια δυνατά

·         Ευθύς αυτοί θρηνούσι, λυπούνται, δυσφορούν

·         Κ’ αυτήν την ώραν λέγουν πώς όλοι καρτερούν

·         Αλλ’ ώρα αφού περάση, ευθύς τα λησμονούν

·         Και πάλιν τρώγουν, πίνουν, τα πάθη προσκυνούν

·   

·         2.4 ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

·         Το πρώτο ποίημα του Μιχαήλ Περδικάρη με τίτλο « ο άνθρωπος επιλήσμων του θανάτου» έχει δημοσιευθεί το 1841 σε συλλογή ποιημάτων υπό την επιμέλεια του Κων/νου Χαντσερή και εντάχθηκε σε ενότητα με τίτλο «φιλοσοφικαί και ηθικαί ποιήσεις».Το δεύτερο ποίημα του Μιχαήλ Περδικάρη στο οποίο δόθηκε για ευκολία από τον συγγραφέα της παρούσας μελέτης ο τίτλος «Τλέμων και Πολύκαρπος» έχει δημοσιευθεί σε σύγγραμμα του Evangelinus Apostolides Sophocles που υπάρχει στη βιβλιοθήκη «Astor Library» της Ν.Υόρκης. Με δεδομένο ότι αναφέρεται στον επίσκοπο των Νέων Πατρών Πολύκαρπο (στιχ. 38), πρέπει να έχει γραφεί πριν από το 1824, έτος κατάργησης της επισκοπής αυτής που είχε έδρα την Υπάτη Φθιώτιδας (τελευταίος Μητροπολίτης της ο Αμβρόσιος)Τλέμων: Φαίνεται ότι ο ποιητής επινόησε αυτό το όνομα, από το επίθετο με το οποίο αμέσως μετά τον χαρακτηρίζει: «πολύτλας», μία Ομηρική λέξη που σημαίνει αυτός που έπαθε πολλά.Πάμπερ (στιχ.25): Πρόκειται για τον ιερομόναχο Αμβρόσιο Πάμπερι, ο οποίος το 1802 εξέδωσε στη Βιέννη ένα βιβλίο με Ελληνικούς «καρκινικούς» στίχους, δηλαδή στίχοι που διαβάζονται είτε από αριστερά προς τα δεξιά, είτε αντίστροφα όπως π.χ. «ΝΟΣΩ ΣΥ ΟΣ ΕΙ ΙΑΜΑ ΙΗΣΟΥ ΣΩΣΟΝ»Ο Μητροπολίτης Πολύκαρπος όφειλε ως ιερωμένος να προσέρχεται νηστικός στη Θεία Λειτουργία. Όμως αυτός κάθε πρωί (στιχ. 51) «έπινε την οκά του», και μετά λειτουργούσε, αν ήταν έτσι προγραμματισμένο. Προφανώς θεωρούσε τον εαυτό του υπεράνω τέτοιων απαγορεύσεων, καθώς θεωρούσε τα κείμενα των χριστιανών πατέρων ξεπερασμένα και εκτιμούσε τον ειδωλολάτρη Πλούταρχο (46-127 μ.Χ.) (στιχ.44)Ματθαίος ο Μυραίων (στιχ.57): Πρόκειται για τον Ματθαίο Μητροπολίτη Μύρων της Λυκίας, βιβλιογράφο του 17ου αιώνα. Έγραψε πολυτελές λειτουργικό Ευαγγέλιο που φυλάγεται στην βιβλιοθήκη των Ιεροσολύμων με το αύξοντα αριθμό 2

·   
      2.5. ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ ΠΕΡΔΙΚΑΡΗΣ

·        (   βιβλίο του Γ. Περδικάρη "The Greece of the Greeks" )

 O G.A. Perdicaris ( Γρηγόριος Περδικάρης του Αντωνίου) γεννήθηκε τo 1804στη Τουρκοκρατούμενη τότε Ελλάδα (Βέροια), έμεινε σε μικρή ηλικία ορφανός, (πιθανότατα λόγω συμμετοχής των γονιών του στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα) και ήταν ένα από τα παιδιά που συγκέντρωσαν Αμερικανοί ιεραπόστολοι και τα έστειλαν στις ΗΠΑ για να διασωθούν από τα δεινά του πολέμου. Το 1837 παντρεύτηκε στην Ν, Υόρκη, την ευκατάστατη Αμερικανίδα M.E.Hanford και λίγο αργότερα (1838) επέστρεψε μαζί της στην Ελλάδα, ως πρόξενος των ΗΠΑ στην Αθήνα. Κατά την διάρκεια της θητείας του στην Ελλάδα που διήρκεσε 3 περίπου χρόνια, περιηγήθηκε σχεδόν όλο το ελεύθερο τμήμα της. Την ίδια εποχή (1840) απέκτησε ένα γιό τον Ίωνα Όταν επέστρεψε στις ΗΠΑ έδωσε μια σειρά διαλέξεων για την Ελλάδα (κυρίως στη Βοστόνη και στη Φιλαδέλφεια )τις οποίες παρακολούθησε μεγάλος αριθμός προσωπικοτήτων, ενώ το 1846 κατέγραψε τις εντυπώσεις και τις προτάσεις του για την Ελλάδα στο δίτομο σύγγραμμά του “The Greece of the Greeks”.
 Στις ΗΠΑ είχε εγκατασταθεί στη περιοχή Trenton, της N. Καρολίνας, όπου ασχολήθηκε με επιχειρηματικές δραστηριότητες καθώς και με την αξιοποίηση της περιουσίας της συζύγου του.
 Κατά την διάρκεια όμως του Αμερικανικού εμφυλίου η εν λόγω περιουσία κινδύνεψε, οπότε διαμαρτυρόμενος μαζί με το γιό του(πιθανότατα για τους τότε κυβερνητικούς χειρισμούς) αποφάσισε να εγκαταλείψει τις ΗΠΑ και να εγκατασταθεί μόνιμα στην Ελλάδα, περιοριζόμενος σε σποραδικές επισκέψεις στη χώρα αυτή.
 Ο G.A. Perdicaris πέθανε στο σπίτι του γιού του Ίωνα, στη Ταγγέρη του Μαρόκου το 1883.  ΑΦΙΞΗ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ
Την πρώτη Νοεμβρίου 1837, αφήσαμε το λιμάνι της Βοστόνης και μετά από ένα ταξίδι που διήρκεσε περισσότερο από εξήντα ημέρες, και το οποίο διακόπηκε μόνο από μια σύντομη και ευχάριστη παραμονή δύο εβδομάδων στο όμορφο νησί της Μάλτας, ήρθε η ώρα να γευθούμε την ευχάριστη αίσθηση του τερματισμού του μακροχρόνιας πορείας μας. Ταξιδεύαμε πλέον ανάμεσα στα Ελληνικά νησιά   « που, αντικρίζοντας τα από το ύψος της μακρινής Κολόννας.

·         Πλημμυρίζουν με ευτυχία την καρδιά που καλωσορίζει τη θέα.»

·         [2]Το απόγευμα της έκτης Ιανουαρίου, του 1838, είχαμε μπροστά μας το νησί της Σαλαμίνας, - η Αίγινα στα αριστερά, και η ασυνεχής και ποικιλόμορφη ακτή της Αττικής στα δεξιά. Ήμασταν αρκετά κοντά στο νησί της Αίγινα για να απολαύσουμε διερχόμενοι τη θέα του ναού του Πανελληνίου Διός αλλά ο ελαφρύς νότιος άνεμος, ο οποίος φυσούσε τις πρωινές ώρες της μέρας ,είχε καλύψει τα πιο απομακρυσμένα αντικείμενα της ακτής σε μια υδρονέφωση, η οποία όμως τελικά είχε σαν αποτέλεσμα να προσελκύσει περισσότερο το ενδιαφέρον μας για τις περιοχές που προσεγγίζαμε, και να παραχωρήσει απεριόριστο πεδίο δράσης στη φαντασία μας. Βρισκόμασταν σε επιφυλακή περιμένοντας εκπλήξεις. και μερικοί ήμασταν σε τέτοια ένταση με την ιδέα ότι αντικρίζαμε την Αττική, που προς στιγμήν νομίσαμε ότι ένας ερειπωμένος ανεμόμυλος ήταν το «Μνημείο των Αθηναίων»-ο τάφος του Θεμιστοκλή.

·          [3]Ήταν αργά το απόγευμα όταν είδαμε μπροστά μας την είσοδο του λιμανιού του Πειραιά , και μόλις προλάβαμε να παρατηρήσουμε την διέλευσή μας μέσω της στενής εισόδου σ’ αυτή τη μοναδική αλλά όμορφη λεκάνη, πριν πέσουν οι σκιές του δειλινού. Ο λιμένας του Πειραιά είναι τόσο περικυκλωμένος από τις βραχώδεις απολήξεις του λόφου Μουνιχία [4] και του όρους Αιγάλεω, ώστε κατά τον ερχομό του πλοίου μας, του Αλέξανδρου, είδαμε τους ψηλούς ιστούς των σκαφών στο λιμένα πολύ πριν να μπορέσουμε να αντιληφθούμε πώς ήμαστε και εμείς μέσα σ’ αυτόν. Έτσι νοιώσαμε λίγο έκπληκτοι και ευχάριστα ξαφνιασμένοι, όταν οδηγηθήκαμε με μια απότομη στροφή στο λιμένα, ο οποίος ανοίχθηκε μπροστά μας όπως ένα μυστήριο που αποκαλύπτεται ξαφνικά. Η διάβαση μας από το κενό μεταξύ των δύο τοίχων του μόλου, το οποίο αν και ήταν περισσότερο από εξήντα γυάρδες φαρδύ και αρκετά βαθύ για να περνούν και τα μεγαλύτερα σκάφη, μας έδωσε την εντύπωση ότι ήταν αρκετά παρακινδυνευμένη και καθώς το σκάφος μας πλησίασε την είσοδο, εμείς όλοι είχαμε μαζευτεί στην πλώρη, προκειμένου να βοηθήσουμε στην ασφαλή διέλευση του πλοίου μέσω αυτών τεχνητών Συμπληγάδων. Τα τοιχώματα της εισόδου προεξέχουν από το νερό, και με κάποια μικρή αβεβαιότητα θα έλεγα ότι ανήκουν στις παλαιές οχυρώσεις του λιμένα. Οι πύργοι οι οποίοι υπήρξαν σε χαμηλότερο επίπεδο έχουν εξαφανιστεί και στη θέση τους βρίσκονται πλέον οι φάροι του λιμένα. Στο παρελθόν ο Πειραιάς αποτελούνταν από τρεις λιμένες, τον ένα μέσα στον άλλο, δηλαδή: ο λιμένας της Ζέας, ο λιμένας του Aφροδισίου, και, στο εσωτερικό όλων, ο λιμένας του Κανθάρου. Είναι πολύ πιθανό πως όλοι τους ήταν οχυρωμένοι και διαμορφωμένοι έτσι ώστε να κλείνουν εύκολα ενάντια σε έναν εχθρό, όμως από τις παλαιές οχυρώσεις το μοναδικό στοιχείο που παρέμεινε, είναι οι δύο μόλοι, οι οποίοι φρουρούσαν την μπροστινή, δηλαδή την εξωτερική, είσοδο του λιμένα. Ο πιο εσωτερικός από τους τρείς συνεχόμενους λιμένες, για τον οποίο λέγεται ότι εκεί βρισκόταν το οπλοστάσιο των Αθηναίων, έχει με την πάροδο του χρόνου, μερικώς επιχωματωθεί, και η σημερινή κυβέρνηση σκέπτεται να τον καταργήσει εντελώς. Οι άλλοι δύο λιμένες, αντίθετα, δεν έχουν υποστεί σημαντικές αλλαγές, και συνιστούν τον σημερινό λιμένα του Πειραιά, -ο οποίος, παρόλο που σίγουρα δεν είναι τόσο ευρύχωρος όσο άλλοι λιμένες του Ελληνικού βασιλείου, είναι βεβαίως ένας από τους ασφαλέστερους, και έχει μάλιστα σημαντικό βάθος- κατάλληλο όχι μόνο « για σκάφη μεγάλα όσο οι φρεγάτες,» αλλά και για μεγαλύτερα πολεμικά πλοία.

·         Επειδή ήταν πλέον πάρα πολύ αργά για να πάμε στην Αθήνα, αναγκασθήκαμε να παραμείνουμε στο πλοίο μας, τον Αλέξανδρο, και ασχοληθήκαμε αρχικά με την προετοιμασία της εξόδου μας από το πλοίο, την οποία τόσο καιρό προσδοκούσαμε, και στη συνέχεια με περιπάτους που γίνονταν πάνω-κάτω στη γέφυρα του πλοίου, με στόχο να απολαύσουμε ένα σκηνικό που έρχονταν σε τέλεια αντίθεση με όσα συμβαίνουν στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Πράγματι, ο καιρός είχε περάσει, βρισκόμαστε πλέον στην καρδιά του χειμώνα, και με δεδομένο ότι είχαμε αφήσει πίσω μας μια παγωμένη Αμερικάνικη ακτή, ήμασταν πεπεισμένοι ότι οι φίλοι μας στην άλλη πλευρά του Ωκεανού θα έσκυβαν με την ειδωλολατρική αφοσίωση πάνω από τους οικιακούς βωμούς τους, δηλ. τα τζάκια και τις σόμπες τους. Εμείς όμως την ίδια εποχή, και την ίδια ώρα, όχι μόνο δεν είχαμε ανάγκη καμιάς εσωτερικής θέρμανσης, αλλά παραμέναμε σε ανοικτό χώρο, και απολαμβάναμε την γαλήνια θάλασσα και την γλυκιά φιλοξενία μιας χώρας και ενός κλίματος στο οποίο οι ακραίες καιρικές συνθήκες είναι άγνωστες, με άλλα λόγια - «ένα κλίμα στο οποίο κάθε εποχή χαμογελά»

·         Ήταν σχεδόν μεσάνυχτα όταν αποσύρθηκα στη καμπίνα μου αλλά με καμία δύναμη δεν μπόρεσα να βάλω ένα τέλος «στα όνειρά που με κρατούσαν ξάγρυπνο» και ηρέμησα μόνο όταν άρχισαν οι ομιλίες και η κινητικότητα που ξεκίνησαν με το πρώτο φως της ημέρας. Στον καπετάνιο μας και στα άτομα του σκάφους μας προστέθηκε λίγοι ανώτεροι υπάλληλοι του λιμένα και μια- δύο ντουζίνες Ελλήνων βαρκάρηδων, καθένας από τους οποίους είχε εκατό πράγματα να πει και χίλιες ερωτήσεις να υποβάλλει. Πενήντα Ελληνικές φωνές πλημμύριζαν τα αυτιά μου, και το αποτέλεσμα που παρήγαγαν έμοιαζε με τον ήχο μιας μεγάλης μάζας νερού- ένα πραγματικό Νιαγάρα! Η άφιξη ενός ελληνικού σκάφους, κατ ευθείαν από την Αμερική, ήταν ούτως ή άλλως ένα σημαντικό γεγονός αλλά η δική μας παρουσία αποτελούσε (γι’ αυτούς) ένα επιπλέον αντικείμενο ενδιαφέροντος αλλάκαι κερδοσκοπίας. Έτσι ο σκοπός της αποστολής μου, ο τίτλος μου, ακόμη και ο μισθός μου έγιναν θέματα που απασχόλησαν την περιέργεια αυτών των ανθρώπων.<br />Εικόνα 14: Ελαιογραφία του C. Perlberg που αναπαριστά λαϊκή εορτή (τα Κούλουμα) στους στύλους του Ολυμπίου Διός στην Αθήνα, το 1838.

·         Μόλις φθάσαμε στην ακτή νοικιάσαμε μια άμαξα και συνεχίσαμε χωρίς καθυστέρηση το δρόμο μας για την Αθήνα. Πριν καλά- καλά να εγκαταλείψουμε τους δρόμους του Πειραιά, και τους χαμηλούς λόφους στα βορειοανατολικά του, απλώθηκε εμπρός στα μάτια μας το λεκανοπέδιο της Αθήνας, με τα άλση ελιών του και τα βουνά μαζί με όλα τα έργα της πόλης, έργα του ανθρώπου και έργα της φύσης. Στην αρχή εντυπωσιαστήκαμε από το σκοτεινό άλσος των ελιών, που περιέχει 80.000 δέντρα, και από το δημόσιο δρόμο, ο οποίος ελίσσεται μέσω των αλσών και των αμπελώνων οδηγώντας μας στην πόλη της « θεάς με τα γαλάζια μάτια.» Καθώς όμως προχωρούσαμε μακρύτερα στην πεδιάδα, αρχίσαμε να θαυμάζουμε περισσότερο, τα σημαντικότερα χαρακτηριστικά του τοπίου - έτσι εντυπωσιαστήκαμε πολύ από τα βουνά που υψώνονταν σαν εμπόδια μπροστά μας.«Όπως ακριβώς» λέει ο κ. Wordsworth [5] « η πόλη της Αθήνας, προστατεύθηκε από την εξωτερική επιθετικότητα, και συνδέθηκε συγχρόνως με τη θάλασσα, χάρις στη βοήθεια των Μακρών τειχών της, όπως ονομάσθηκαν, και τα οποία εκτείνονταν από την πόλη μέχρι το λιμάνι της, με τον ίδιο ακριβώς τρόπο προστατεύεται το λεκανοπέδιο της Αθήνας από κάθε εισβολή, και διατηρείται η σύνδεσή του με την ακτή μέσω ενός δεύτερου Μακρού τείχους το οποίο αποτελείται από τα προχώματα των βουνών της, δηλαδή, τις πλαγιές της Πάρνηθας και του όρους Αιγάλεω στη Δύση, και τις πλαγιές του Πεντελικού και του Υμηττού στην Ανατολή. Με το τρόπο αυτό, το χέρι της φύσης επηρέασε τις τύχες της περιοχής, όπου χτίστηκε η πρωτεύουσα της Αττικής στο ίδιο βαθμό που την επηρέασε και η μεγαλοφυΐα του Κίμωνα και του Περικλή».

·         Παράλληλα με το όρος Υμηττό, και σε αρκετά μεγάλη απόσταση από αυτό, σχηματίζεται μια ελαφρά και όμορφη αλυσίδα βραχωδών λόφων η οποία χαρακτηρίζει ευχάριστα το τοπίο, και συγχρόνως χωρίζει την κοιλάδα Ιλισού από την πεδιάδα του Κηφισού. Η συνέχεια αυτής της αλυσίδας είναι υπερβολικά ανώμαλη. Σε ένα τμήμα της βυθίζεται στο ίδιο επίπεδο με την κοιλάδα σε άλλο υψώνεται απότομα σε μεγάλο ύψος. Η υψηλότερη κορυφή της είναι το όρος Αγχεσμός [6] αλλά η πιο απότομη και η πιο απρόσιτη, είναι η Ακρόπολη της Αθήνας. Η υψηλή και τραπεζοειδής μορφή της μοιάζει να έχει σμιλευθεί από την ίδια τη Φύση, σαν παρατηρητήριο ή σαν θέση επίβλεψης του μεγαλοπρεπούς έργου της. αυτή ακριβώς είναι και η θέση που επιλέχθηκε από τους Αθηναίους, σαν το πιο κατάλληλο μέρος για την ανέγερση των τύμβων και των ναών που έχτισαν τιμώντας τους προστάτες θεούς της πόλης τους και τον θρίαμβο της σοφίας των.  Η απαστράπτουσα Ακρόπολη και πίσω απ’ αυτήν ο Υμηττός υψώνονταν επάνω από το έδαφος σαν ένα όραμα γεμάτο ομορφιά και αισιοδοξία. Αλλά, παρά το γεγονός ότι αισθανόμασταν εξοικειωμένοι με την πλειονότητα των αντικειμένων που κυριαρχούσαν στην εικόνα, η γενική εικόνα της περιοχής ήταν όχι απλά διαφορετική, αλλά βρίσκονταν σε τέλεια αντίθεση με ό,τι είχαμε δει μέχρι τώρα. Η πεδιάδα ήταν τόσο ομαλή και τόσο όμορφη, όσο και ο ουρανός που την σκέπαζε, ενώ η γύμνια των βουνών ήταν τόσο πλήρης και τόσο μοναδική, ώστε το τοπίο να μοιάζει ελαττωματικό και αφύσικο. Υπάρχει μια ευρέως επικρατούσα άποψη στους Έλληνες, καθώς επίσης και σε μερικούς από τους Ευρωπαίους κατοίκους της περιοχής, ότι το σύνολο της χώρας έχει υποστεί μια σημαντική αλλαγή από την εποχή της ακμής της: οι λόφοι και τα βουνά έχουν χάσει, είτε από την υπερβολική χρήση είτε από την κακή χρήση, όλους τους θάμνους και τα δένδρα τους.Πιστεύουν επίσης ότι αυτό είχε σαν συνέπεια να συμβεί μια αντίστοιχη αλλαγή στο κλίμα, που χαρακτηρίζεται από την έλλειψη βροχής κατά τη διάρκεια των θερινών μηνών και σ’ αυτή την αλλαγή, μάλιστα, αποδίδουν το γεγονός ότι χάθηκαν πλέον τα κελαρύσματα του νερού στο ποταμό Ιλισό. Αυτή η άποψη, εντούτοις, η οποία τίθεται προς συζήτηση σαν κάτι το καινούριο, είναι στην πραγματικότητα, τόσο παλιά όσο και οι λόφοι της περιοχής.. Ο Πλάτωνας, στο έργο του «Κριτίας», αποδίδει την ξηρασία και το άγονο της Αττικής γης, στην ίδια αιτία, δηλαδή στην απώλεια των δασών, τα οποία, σύμφωνα με προφορικές παραδόσεις της εποχής του, καταστράφηκαν λόγω διάβρωσης μετά από μια εξαιρετικά ασυνήθιστη βροχόπτωση. Από την εποχή του Πλάτωνα, το έδαφος έχει υποστεί μεγάλες αλλαγές: ολόκληρη η βλάστησή και τα άλση του έχουν εξαφανιστεί μαζί με την εξαφάνιση των καλλιεργημένων εκτάσεων. Μάταια ψάχνουμε να αντικρύσουμε τα ευγενή πλατάνια που σκίαζαν τις όχθες του Ιλισού, και τους φιλοσοφικούς περιπάτους του Λυκείου.[7] Αντιθέτως τα βουνά , που στα μάτια του αμύητου μοιάζουν τόσο αλλόκοτα, είναι, ίσως, τα μοναδικά που δεν άλλαξαν-τα μοναδικά στοιχεία του τοπίου που θα ήταν δυνατόν να αναγνωρισθούν από τους αρχαίους κατοίκους του. Αυτά τα γυμνά βουνά της Αττικής, όπως ακριβώς και τα συγγράμματα των κλασικών συγγραφέων, απαιτούν και τη προσοχή μας και τη μελέτη μας, προκειμένου να καταλήξουμε στα κατάλληλα συμπεράσματα . Όταν όμως αυτή η μελέτη ολοκληρωθεί τα οφέλη για το πολιτισμό μας θα είναι αιώνια

·         Αριστερά του δρόμου, και στο χώρο μεταξύ αυτού και των λόφων του Φαλήρου, παρατηρήσαμε το μνημείο του Καραϊσκάκη, και το ανάχωμα που σκεπάζει τα κόκαλα εκείνων που έπεσαν στις διάφορες μάχες, σε κοντινές αποστάσεις γύρω από την Αθήνα, το 1825 και το 1826. Υπάρχουν και ορισμένα άλλα αντικείμενα πιο ενδιαφέροντα, δηλαδή στενότερα συνδεμένα με τη σύγχρονη ιστορία της χώρας, από αυτό τα απλό αλλά εντυπωσιακό μνημείο που σας ανάφερα, και τα οποία διαμορφώνουν μια αξιοπρεπή είσοδο στην πόλη αλλά κι’ εμείς, όπως και οι περισσότεροι από τους ταξιδιώτες που φθάνουν σε αυτή την χώρα, τα προσπεράσαμε βιαστικά,* και διασχίζοντας τα άλση των ελιών, αρχίσαμε να ανηφορίζουμε προς τα μεγαλύτερα υψόμετρα. Από τη στιγμή που αφήσαμε τον Πειραιά βλέπαμε συνεχώς μπροστά μας την Ακρόπολη, καθώς και ένα μέρος του Παρθενώνα και των Προπυλαίων, αλλά το μεγαλύτερο μέρος της πόλης κρύβονταν πίσω από τους λόφους, έτσι το πρώτο αντικείμενο που έπιασαν τα μάτια μας, και αμέσως τράβηξε την προσοχή μας, ήταν το Θησείο. Πριν όμως καλά-καλά προλάβουμε, να πάρουμε μια ιδέα, έστω βιαστική και να σχηματίσουμε μια γενική εικόνα των αιώνιων και όμορφων αναλογιών του, η άμαξά μας τρέχοντας σαν τρελή, μας οδήγησε, με υπερβολική ταχύτητα, στα εξίσου τρελά προάστια της σύγχρονης Αθήνας. έτσι για πρώτη φορά βρεθήκαμε μέσα σε ένα περιβάλλον, που βλέπαμε να κυριαρχείται από υπερβολική δυστυχία και αθλιότητα. Μη θέλοντας όμως να απογοητευθούμε και αποθαρρυνθούμε εντελώς ήμασταν πρόθυμοι να αποδώσουμε τις πρώτες αυτές άσχημες εντυπώσεις στην ιδανική εικόνα που είχαμε διαμορφώσει στα μυαλά μας, για την πόλη αυτή, καθ’ όλη την περίοδο της αναμονής, καθώς ρίχναμε πεινασμένες ματιές προς ένα αντικείμενο, για το οποίο είχαμε πάρει εκ των προτέρων την απόφαση ότι μας αρέσει, αλλά τώρα που είχε γίνει πλέον δικό μας, ούτε η αγάπη ούτε ο πατριωτισμός μπορούσαν πια να αλλάξουν ή να απαλύνουν τα χαρακτηριστικά γνωρίσματά του.

·         *Μετά από την άφιξή μας, επισκέφτηκα τον τάφο του Καραϊσκάκη επανειλημμένα. Μέσα από ένα καγκελόφραχτο άνοιγμα που υπάρχει στο τοίχωμα του μνημείου μπορεί κανείς να παρατηρήσει ένα τραχύ ξύλινο κιβώτιο που περιέχει τα λείψανα αυτού του γενναίου αρχηγού, ενώ στο χωμάτινο ανάχωμα που βρίσκεται δίπλα στο κιβώτιο αυτό, είναι θαμμένα τα κόκαλα δύο χιλιάδων Ελλήνων. Ο Καραϊσκάκης θάφτηκε αρχικά στο νησί της Σαλαμίνας, αλλά, μετά από την αποκατάσταση της ειρήνης, έγινε εκταφή του λείψανου του και το έθαψαν ξανά στο μέρος όπου, το 1826, πληγώθηκε θανάσιμα [8].Τότε ακριβώς έλαβε χώρα και εκείνη η μοναδική και μεγαλειώδης προσπάθεια κατά την οποία περισυλλέχθηκαν από τα πεδία της μάχης, όλα τα κόκαλα των ηγετών που είχαν συνεργαστεί με τον Καραϊσκάκη, αλλά και τα κόκαλα των απλών μαχητών του στρατεύματος και θάφτηκαν στο πλευρό του, σε ένα ενιαίο τάφο

·     \
 ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

·         1.Το βιβλίο του G.A. Perdicaris, “The Greece of the Greeks”, είναι ένα δίτομο έργο που εκδόθηκε στη Ν. Υόρκη από τους Paine and Burgess,. H χρονολογία έκδοσης που αναγράφεται στον Α΄ τόμο είναι 1846 και η διεύθυνση 60 John street ενώ στο Β΄ τόμο είναι 1845 και η διεύθυνση 62 John street. Στην εισαγωγή υπάρχει σημείωση του συγγραφέα που αναφέρει ότι ήταν στη πρόθεση του συντάκτη και των εκδοτών του βιβλίου να έχουν τυπώσει τον πρώτο και τον δεύτερο τόμο αυτής της εργασίας ταυτόχρονα, αλλά δυστυχώς η πυρκαγιά της 20ής Οκτωβρίου κατάστρεψε πολλά υλικά και ως εκ τούτου, θεωρήθηκε απαραίτητο να αναβληθεί η δημοσίευση για μερικές εβδομάδες .Η εργασία αυτή είναι υπό εξέλιξη, και θα εκδοθεί ο τόμος το συντομότερο δυνατόν.» Ο Α΄ τόμος αποτελείται από το πρόλογο, την εισαγωγή, και 27 κεφάλαια όπου ο συγγραφέας αφηγείται την άφιξή του στην Αθήνα, περιγράφει την πολιτική κατάσταση και καταγράφει τις εντυπώσεις του από τα ταξίδια που έκανε στην Στερεά Ελλάδα και σε ορισμένα νησιά. Ο Β΄ τόμος, αποτελείται από την εισαγωγή και 28 κεφάλαια, και σ’ αυτόν ο συγγραφέας περιγράφει κυρίως τις εντυπώσεις του από την περιήγηση της Πελοποννήσου. Το βιβλίο υπάρχει δεμένο με την μορφή ενός ενιαίου τόμου στη κεντρική βιβλιοθήκη του Α.Π.Θ., την οποία ευχαριστώ γιατί μου επέτρεψε τη πρόσβαση

·         2.Φαίνεται ότι ο συγγραφέας χρησιμοποιεί σαν οδηγό του, στο ταξίδι του αυτό, το σύγγραμμα του Παυσανία (ενός περιηγητή του 2ου αιώνα μ.Χ.) με τίτλο «Ελλάδος περιήγησις». Η αρχαία πόλη Κολόννα, ο ναός του Πανελληνίου Διός, κ.ά. αρχαιολογικοί χώροι που αναφέρονται στο κείμενο, περιγράφονται από τον Παυσανία. Αποσπάσματα από το έργο του Παυσανία χρησιμοποιούνται από τον συγγραφέα σαν εισαγωγή τόσο στο πρώτο όσο και στο δεύτερο τόμο του έργου του, αλλά και σε ορισμένα κεφάλαια. Ως συγγραφέας ο Παυσανίας , θεωρείται αξιόπιστος, οι αναφορές του έχουν επιβεβαιωθεί με αρχαιολογικές ανασκαφές και το έργο του είναι πηγή θεμελιώδους σημασίας για την αρχαιογνωσία

·         3.Ο Θεμιστοκλής πέθανε εξόριστος στη “Μαγνησία την επί Μαιάνδρω”, πόλη της Μ. Ασίας την οποία κατείχε ο βασιλιάς της Περσίας και όπου του παρεσχέθη άσυλο. Εκεί κατά τον Θουκυδίδη (Α΄, 138) «ηγέρθη μνημείο εν τη αγορά». Ο ίδιος αναφέρει ότι «τα δε οστά φασίν κομισθήναι αυτού οι προσήκοντες οίκαδε κελεύσαντος εκείνου και τεθήναι κρυφά Αθηναίων εν τη Αττική». Ο Αριστοτέλης αναφέρει (περί Ζώων Ιστ. 579,6,9) ότι υπήρξε «τόπος εν Πειραιεί εν ω εικάζεται ότι έκειτο ο τάφος του Θεμιστοκλέους». Ο Παυσανίας (Α΄,1,2) γράφει ότι στο Πειραιά, « και νεώς και ες εμέ ήσαν οίκοι και προς τω μεγίστω λιμένι τάφος Θεμιστοκλέους. Φασί γαρ μεταμελήσαι των ες Θεμιστοκλέα Αθηναίοις και ως οι προσήκοντες τα οστά κομίσαιεν εκ Μαγνησίας ανελόντες». Η θέση του τάφου αυτού αποτέλεσε αντικείμενο διαφωνιών των νεώτερων αρχαιολόγων , επικράτησαν όμως δύο απόψεις, η μία ότι βρισκόταν κοντά στο «Κάβο Κράκαρη» δεξιά όπως βγαίνουμε από το κυρίως λιμένα του Πειραιά, και η άλλη στο «Ξυλοφάναρο» που βρίσκεται από την αντίθετη (αριστερή) πλευρά. Σήμερα, σαν τάφος του Θεμιστοκλή, υποδεικνύεται ένας χώρος στη περιοχή της Φρεατίδας.

·         4.Ο σημερινός λόφος της Καστέλας. Η περιγραφή του συγγραφέα εδώ θυμίζει λίγο το Στράβωνα που έγραψε: «λόφος δ’ εστίν η Μουνιχία χερρονησιάζων και κοίλος και υπόνομος πολύ μέρος φύσει τε και επίτηδες, ώστ’ οικήσεις δέχεσθαι» (σελ. 395)

·          5.Πρόκειται πιθανότατα για τον Christopher Wordsworth (1807-1885), Άγγλο επίσκοπο και άνθρωπο των γραμμάτων, ο οποίος επισκέφθηκε την Ελλάδα το 1832-1833 και εξέδωσε διάφορες εργασίες πάνω στην τοπογραφία και την αρχαιολογία της περιοχής, με κυριότερη την “Wordsworth’s Greece” που εκδόθηκε το 1839.

·         6.Anchesmus στο Αγγλικό κείμενο. Το όρος Αγχεσμός αναφέρεται μόνο από τον Παυσανία: «και Αγχεσμός όρος εστίν ου μέγα και Διός άγαλμα Αγχεσμίου» (Α΄, 32,2). Από τα συμφραζόμενα γίνεται κατανοητό ότι ο G.A. Perdicaris μάλλον εννοεί τον Λυκαβηττό, αλλά η επικρατούσα άποψη είναι σήμερα ότι η ονομασία αυτή αντιστοιχεί στα σημερινά Τουρκοβούνια. Τέλος υπάρχει η άποψη ότι Αγχεσμός ονομαζόταν ολόκληρη η λοφοσειρά που ξεκινά από το Λυκαβηττό και φθάνει μέχρι το ΒΑ άκρο των Τουρκοβουνίων, καθώς αναφέρεται η ύπαρξη αρχαίας κλίμακας στο λόφο του Στρέφη με την επιγραφή «ΔΙΟΣ ΑΓΧΕΣΜΙΟΥ»

·         7. Περιοχή της Αθήνας κοντά στον ποταμό Ιλισό με ιερό του Απόλλωνος Λυκείου. Κατά τον Ξενοφώντα («Ελληνικά, Α΄ 1,33), εκεί υπήρχε αρχαιότατο γυμνάσιο, στο μέσο ενός άλσους, όπου δίδαξε ο Αριστοτέλης.

·         8. Για την ιστορική ακρίβεια ο Καραϊσκάκης τραυματίσθηκε την 22-4-1827, κατά τη διάρκεια της ίδιας νύχτας πέθανε, και την 23-4-1827, ημέρα της ονομαστικής του γιορτής, θάφτηκε στην εκκλησία του Αγ. Δημητρίου στην Σαλαμίνα (βλ. «Αρχείο Μακρυγιάννη» Β΄, σ.203.) Ο G.A. Perdicaris κάνει λάθος στο σημείο αυτό, και το έχει επαναλάβει παραπάνω. Τα οστά του Καραϊσκάκη μεταφέρθηκαν από την Σαλαμίνα στο Νέο Φάληρο και τοποθετήθηκαν στο μνημείο που περιγράφει ο συγγραφέας, στις 22-4-1835 (8η επέτειο του θανάτου του), μετά από έκδοση σχετικού Βασιλικού Διατάγματος. Στον ίδιο χώρο τοποθετήθηκαν και τα οστά των πεσόντων στη μάχη, τα οποία περισυλλέχθηκαν από την γύρω περιοχή υπό την επίβλεψη στρατιωτικής επιτροπής (στην οποία συμμετείχε και ο Μακρυγιάννης) Ο Όθων, για να τιμήσει τον ήρωα Γ.Καραϊσκάκη όταν εγκαινιάσθηκε το μνημείο, έβγαλε από το στήθος του τον Μεγαλόσταυρο και τον απέθεσε στο κιβώτιο με τα οστά του.

·         9.Είναι γνωστό ότι στο σημείο που ήταν ο τάφος του Καραϊσκάκη ανεγέρθηκε το 1896 το ποδηλατοδρόμιο, όπου το ίδιο έτος διεξήχθησαν οι ποδηλατικοί αγώνες της Ολυμπιάδας της Αθήνας. Περίπου 70 χρόνια αργότερα (1964), στη θέση του ποδηλατοδρομίου αυτού, ανεγέρθηκε το «Στάδιο Γεώργιος Καραϊσκάκης». Σήμερα το μνημείο του Καραϊσκάκη δεν βρίσκεται στην αρχική του θέση, αλλά σε χώρο εμπρός και νότια του Σταδίου. Σε μικρή απόσταση έχει μεταφερθεί επίσης και διατηρείται το μνημείο με τα οστά των συμπολεμιστών του.

·      

·         2.7. ΙΩΝ ΠΕΡΔΙΚΑΡΗΣ    (  Ίων Γ. Περδικάρης 1840-1925)

·          Ο Ion Perdicaris (Ίων Περδικάρης), γεννήθηκε στην Αθήνα το 1840 και ήταν γιος του Ελληνικής καταγωγής, τότε πρόξενου των ΗΠΑ στην Ελλάδα, Γρηγορίου Περδικάρη και της Αμερικανίδας M.E. Hanford. Σε ηλικία 2-3 ετών ταξίδεψε με τους γονείς του στις ΗΠΑ και έζησε εκεί μέχρι το 1862, όπου τελείωσε την βασική εκπαίδευση και σπούδασε φιλολογία και καλές τέχνες. Ενδιαμέσως είχε ταξιδεύσει και στην Ευρώπη για σπουδές. Το 1862, μεσούντος του Αμερικανικού εμφυλίου εγκατέλειψε τις ΗΠΑ, αποποιήθηκε την Αμερικανική υπηκοότητα και εγκαταστάθηκε στην Ελλάδα όπου πολιτογραφήθηκε Έλληνας υπήκοος. Αργότερα, κατά την διάρκεια κάποιου ταξιδιού του στο Μαρόκο, το μόνο ανεξάρτητο τότε κράτος της Βόρειας Αφρικής, ενθουσιάστηκε από το κλίμα και τις συνθήκες ζωής στη χώρα αυτή, και αποφάσισε να μετακομίσει εκεί αφού προηγουμένως έχτισε μια πολυτελή βίλλαστη πόλη Ταγγέρη. Το 1873 παντρεύτηκε την Αγγλίδα ηθοποιό Ellen Varley. Το 1904 έπεσε θύμα απαγωγής από τον Μαροκινό ληστή Raisuli μαζί με το θετό γιό του. Παραλίγο, μάλιστα, εξ αιτίας του γεγονότος αυτού να προκληθεί πολεμικό επεισόδιο μεταξύ ΗΠΑ και Μαρόκου καθώς ο τότε πρόεδρος της Αμερικής Th. Roosvelt, έστειλε τελεσίγραφο στο Σουλτάνο του Μαρόκου που έλεγε: «η κυβέρνηση των ΗΠΑ απαιτεί ή να επιστρέψει ο Περδικάρης ζωντανός, η να θανατωθεί ο Raisuli». Ο Περδικάρης πέθανε στο Λονδίνο το 1925

·  

·         «Καλορίζικος», «σιδερένιος»! φωνάζουν οι μαθητευόμενοι ζωγράφοι, συγκεντρωμένοι γύρω από τον νέο σπουδαστή που μόλις έχει ξεκινήσει να διασχίζει τον Ρουβίκωνα της καλλιτεχνικής του καριέρας, αφού διάβηκε το κατώφλι του ατελιέ τους. Θαρρείς και έχουνε βγάλει φτερά έτσι όπως στριφογυρίζουν, πιο τρελά και από Έλληνες χορευτές που χορεύουν τον αρχαίο Πυρρίχιο χορό. Βρυχώνται , ουρλιάζουν, τσιρίζουν, φλυαρούν, γελούν.

·         Παράλληλα, ο άτυχος πρωτάρης, καθηλωμένος σαν τον αιχμάλωτο τωνγενναίων Ινδιάνων μπροστά στα μάτια του οποίου εκείνοι χορεύουν τον άγριοπολεμικό χορό τους χτυπώντας τον συγχρόνως με tomahawks,[2] μάταια ζητά έλεοςαπό τους βασανιστές του. Του έχει επισημανθεί, με σαρκασμό, ότι ο Οίκτος και τοΈλεος δεν κατοικούν στη διεύθυνση αυτή. Εάν πιστέψει ότι θα πρέπει να στηριχθείστην αξιοπρέπειά του, ένας κουβάς κρύου νερού, θα χυθεί πάνω στη συνέπειά τουκαι θα θέσει εκτός μάχης την περηφάνια του. Εάν η φιλοσοφία του τον προστατεύειαπό την άσκηση αυτής της ψυχρολουσίας και συγκρατεί τον αυτοσεβασμό του, τότεθα υποβιβαστεί σ’ αυτό επίπεδο, που οι συμφοιτητές του θεωρούν κατάλληλο για την προσωπικότητά του, αφού δεχθεί μια κλωτσιά που θα τον οδηγήσει στη βάση της σκάλας. ή, σε κάποιες άλλες περιπτώσεις, αν το χιούμορ των σπουδαστών πάρει μια πιο σαρκαστική όψη, η ολοκλήρωση του δράματος μπορεί να επέλθει μέσω τηςανύψωσης του παθόντος σε μια θέση, αντίστοιχη της υψηλής του συμπεριφοράς,πράγμα που επιτυγχάνεται με το δέσιμό του στη κορυφή μιας σκάλας, η οποία θαανυψωθεί πάνω στη σκεπή, μέσω του φεγγίτη, έτσι ώστε αυτός να επιδοθεί σε μιααπερίσπαστη έρευνα υπό το φως της Σελήνης. Μία έρευνα που στην προκειμένηπερίπτωση θα τον οδηγήσει στην ανακάλυψη ενός πλήθους καπνοδόχων, οι οποίοιχωρίς αμφιβολία αποτελούν αντικείμενα που συμβάλλουν στην επίτευξη τηςανώτερης διανοητικής κατάστασης που χαρακτηρίζει το φιλόσοφο! Όταν το θύμαεπιστρέψει από αυτή την επικίνδυνη ανύψωση, οι συμμαθητές του θα προσφύγουνστη χρήση ενός τρομακτικού σκελετού που βρίσκεται πέρα στη γωνία του δωματίου στον οποίον έχουν φορέσει ένα παλιό ψάθινο καπέλο στηριγμένο προσεκτικά πάνωσε προστατευτικά γυαλιά που είναι τοποθετημένα χάριν ειρωνείας μπροστά από τιςάδειες κόγχες του, και του οποίου τα πόδια έχουν χωθεί σε ένα ζευγάρι εντυπωσιακών αθλητικών παπουτσιών, θέλοντας να απεικονίσουν, με αυτόν τον τρόπο, όλα τα σύμβολα της προκλητικής νέας γενιάς, που εγκαταλείπει πλέον αυτός ο νέος σπουδαστής, που τόλμησε να εισέλθει αν όχι στο άντρο των λιονταριών, σίγουρα στο άντρο των εξοργισμένων χιμπατζήδων και ουρακοτάγκων. Γιατί έτσι θα χαρακτήριζα αυτό το στούντιο, όπου συναθροίζονται οι θιασώτες της ζωγραφικής, για να κατακτήσουν την τέχνη εκείνη, μέσω της οποίας, μεταφέρεται η εφήμερη ομορφιά του κόσμου, στον αστραφτερό καμβά των ζωγράφων και στα αγγελικά όνειρα των ποιητών, ιστορημένη με ουράνια χρώματα και υπερκόσμιες μορφές!

·         Ω! Απογοητευμένοι νεολαίοι! Εάν η τέχνη που κρύβονταν μέσα σας δενυποχρεώθηκε να εγκαταλείψει τα κουφάρια σας, όπως διαδίδεται ότι κι’ εσείς,πράξατε με τα οστά των προγόνων σας, τότε πρέπει να συνθέσετε ένα μουσικόκομμάτι για κρουστά το οποίο θα συνοδεύει σαν "ακοπανιαμέντο" κάθε κραυγή μεθυσμένου γελωτοποιού που αντηχεί μέσα σε αυτούς τους ρυπαρούς τοίχους. Πόσα άραγε από τα δικά σας αγνά «πιστεύω» της αθωότητάς , της αγνότητας, της ελπίδας, της φήμης, και της αθάνατης δόξας, δεν θα εκδυθούν το ζωτικό τους τμήμα και δεν θα παραμείνουν μασκαρεμένα, υποβιβασμένα, πεταμένα στα σκουπίδια, για μια ολόκληρη ζωή, έτσι ώστε τελικά η μόνη ομορφιά που θα τους απομείνει να μην έχει να ζηλέψει τίποτα από ένα χαμογελαστό σκελετό που θα ανακαλεί στο νου σας τις ιερές αναμνήσεις του παρελθόντος!

·         Ένα Παριζιάνικο ατελιέ δεν είναι απλά ένα σχολείο ζωγραφικής, αλλά και ένασχολείο άσκησης δημοκρατίας! Αλήθεια πόση βιαιότητα υπάρχει μέσα στουςεκλεκτούς θαμώνες αυτής της λέσχης, που έχει σαν στόχο την απόκτηση γνώσεωνπάνω στη τέχνη ! Δυστυχισμένοι νεολαίοι, που προέρχεστε από όλη την Υδρόγειο,και από κάθε κοινωνική τάξη. Εδώ είναι ο χώρος όπου είναι δυνατόν να συναντήσετε και τον πιο έκφυλο μαρκήσιο καθισμένο σε σκαμπό, αλλά και τον τέως γκάγκστερ, ή τον παλαιστή, αραχτό πάνω σε υπερυψωμένο θρόνο. Άγγλοι, Αμερικανοί, Γερμανοί, Ρώσοι, Ισπανοί, Ιταλοί, Έλληνες, Βλάχοι, ακόμα και ένας Πέρσης, κόσμησαν αυτές τις αίθουσες οι οποίες κατάντησαν να φιλοξενήσουν μεταξύ των άλλων, γλέντι με Μπολονέζικα λουκάνικα και ατέλειωτα μεθύσια με ξινό κρασί.<br />Εικόνα 18: François-Edouard Picot[1786-1868]: «Η αρχαία Αίγυπτος», 1827, Μουσείο Λούβρου

·         Υπήρχαν στο Παρίσι τρία διάσημα ατελιέ ανοικτά κατά το χρονικό διάστημαστον οποίο αναφερόμαστε (1858 ..59 ..60 ..61). Το Coutures, η συμπάθεια τωνΆγγλων και των Αμερικανών, το ατελιέ Picot, και το Gleyre. Εμείς σήμερααναφερόμαστε στο ατελιέ Gleyre.

·         Η ειδικότητα του ατελιέ Coutures ήταν το χρώμα. Τα μέλη των αντίπαλωνιδρυμάτων θεωρούσαν τα μέλη του Coutures ερασιτέχνες και άσχετους, καιυποστήριζαν ότι παρασκεύαζαν τις χρωματικές τους συνθέσεις όπως ένας μάγειραςτις σάλτσες του, δηλαδή με χρήση μιας δεδομένης συνταγής.

·         Το ατελιέ Picot ήταν ένα ακαδημαϊκό δημιούργημα και οι σπουδαστές τουκατηγορήθηκαν ότι κολάκευαν τους καθηγητές με τον πιο άθλιο τρόπο, και ότι στηπραγματικότητα μοιάζουν με αργοκίνητα λεωφορεία περασμένης ηλικίας, ότιζωγραφίζουν σύμφωνα με τα δόγματα του David [3]και των ακολούθων του, στουςτόνους της αυτοκρατορικής εποχής.

·         Το ατελιέ Gleyre υπερηφανεύονταν για την ύπαρξη σχεδιαστικής αν όχι γραμμικής συγγένειας , με το ατελιέ του μεγάλου Paul de La Roche,[4] ο οποίος επέλεξε Μ. Gleyre,[5] τον αγαπημένο του μαθητή, για να τον διαδεχθεί.

·         Το ατελιέ Gleyre, καθώς επίσης και το Picot, εγκαταστάθηκαν στο Καρτιέ Λατέν, αλλά το Couture λειτούργησε στην απέναντι πιο μοντέρνα όχθη του ποταμού[6]. Αυτό και μόνο το γεγονός ήταν αρκετό να στερήσει από τους μαθητές του Couture κάθε δικαίωμα να φέρουν τον τίτλο σπουδαστές. κάτι που και ίδιοι όμως δεν καταβάλλουν κάποια προσπάθεια να διεκδικήσουν. Οι ευγενείς που τίμησαν τον εντιμότατο Μ. Couture[7]με την παρουσία τους στο ατελιέ του, ήταν φτασμένοι καλλιτέχνες και δεν ήταν άνθρωποι που πήγαν σε έναν δάσκαλο να τους μάθει τη δουλειά τους, όπως συνέβαινε με τους σπουδαστές του Καρτιέ Λατέν. απλά διέθεταν από το χρόνο τους λίγες ώρες, που και που, με στόχο να τελειοποιήσουν το ύφος τους. Οι φτωχοί συνεργάτες του Καρτιέ Λατέν ήταν, στα μάτια τους, «ο αφρός της Ανθρωπότητας» και οι εργασίες τους, πίστευαν, δεν ήταν έργα ζωγραφικής, αλλά στη καλύτερη περίπτωση, απλά κάποια σκυθρωπά βαμμένα, ή και ακατέργαστα σχέδια.<br />Εικόνα 19: Marc Charles Gabriel Gleyre: Η Φυγή των Ψευδαισθήσεων» (1843)

·         Ο Μ. Gleyre ήταν το είδωλο των μαθητών του, ως ζωγράφος, φιλόσοφος, και άνθρωπος. Ήταν στέλεχος των Δημοκρατικών, και δεν θα δεχόταν καμία χορηγία από την αυτοκρατορική κυβέρνηση, αν και ήταν προσωπικός φίλος τουΝαπολέοντος του Γ΄[8] προ της αλλαγής του καθεστώτος.
Εκτός τούτου, αρνήθηκε να προσαρμοσθεί στις ιδιοτροπίες και τη μεροληψία   της αρμόδιας επιτροπής ελέγχου, δεν υπέβαλε τα έργα του σ’ αυτή και έτσι δεν συμμετείχε στις ετήσιες εκθέσεις στο Palais d’ Industrie[9]. Κατά συνέπεια, το όνομάτου δεν είναι τόσο γνωστό στο ευρύ κοινό όσο θα περίμενε κανείς, δεδομένης τηςκαλλιτεχνικής του ιδιοφυΐας. Όμως από τους κύκλους των καλλιτεχνών ταξινομείταιπρώτος. Η αγνότητα και η ακρίβεια του ύφους του συγκρίνεται, εάν δεν την ξεπερνά, με αυτή των δύο μεγάλων ακαδημαϊκών Flandrin[10] και Ingres[11], ενώ όσον αφορά το βάθος της σκέψης, τη γλυκύτητα της εφευρετικότητας, και την καινοτομία της επεξεργασίας, ο Gleyre είναι ο μόνος που μπορεί να συγκριθεί με τους καλλιτέχνες της Αρχαιότητας. Λίγοι απ’ αυτούς που επισκέφτηκαν τις πινακοθήκες του (ανακτόρου) του Λουξεμβούργου δεν θα μπορέσουν να θυμηθούν την έξοχηδημιουργία του, «Μυστική Παραίσθηση»[12]. Στο πίνακα αυτό μια φανταστικήφορτηγίδα, μεταφέρουσα εξιδανικευμένες μορφές, που τραγουδούν το requiem τηςημέρας, αποπλέει μπρος στα μάτια ενός ποιητή, ο οποίος κάθεται, με τη λύρα τουπεσμένη στο έδαφος από την μια πλευρά του, και παρακολουθεί αποχαυνωμένος το όραμα που χάνεται σιγά- σιγά
Το τελευταίο μεγάλο έργο του Μ.Gleyre, ο Ηρακλής στα πόδια της Ομφάλης[13] που αγοράστηκε από την Goupil and Co., έχει αναπαραχθεί φωτογραφικά με μεγάλη επιτυχία και είναι αναγνωρίσιμο από τους φιλότεχνους όλης της Γής.

·         Τα ατελιέ για το οποία μιλάμε δεν είναι τα στούντιο όπου οι ίδιοι οι μετρζωγραφίζουν, αλλά σχολεία που είναι οργανωμένα περίπου σαν τις λέσχες. Κάθεμέλος, καταβάλλει δίδακτρα συμμετοχής και μια μηνιαία συνδρομή, η οποία καλύπτει τις διάφορες δαπάνες όπως μισθώματος και καυσίμων, αποζημιώσεις μοντέλων, στις περισσότερες δε περιπτώσεις καλύπτει και τις δαπάνες εκπαίδευσης. Στη περίπτωση όμως του Μ. Gleyre η αφοσίωση στους μαθητές του είναι μια προσφορά αγνής αγάπης για την οποία δεν λαμβάνει καμία αποζημίωση, αρνείται μάλιστα, σταθερά όλα τα δαπανηρά δώρα που παραχωρούνται σε ένδειξη ευγνωμοσύνης και συμπάθειας προς το πρόσωπό του. Πρόκειται για ένα άνθρωπο ενάρετο, με την κλασική έννοια της αρετής, που αδιαφορεί για τα σχόλια του κόσμου, που δραστηριοποιείται με μοναδικό κίνητρο την αγάπη του για την ομορφιά και την αλήθεια, που ζει όπως οι αναχωρητές, που κατασπαταλά το ταλέντο του στο οποίο όμως λίγοι εκτός από τους μαθητές του δίνουν σημασία, που κρατά αποστάσεις από τις συγκρούσεις, και περιφρονεί τις τιμές του κόσμου τόσο ειλικρινά όσο ένας Σωκράτης ή ένας Κάτων.

·         Μερικοί από τους μαθητές του έχουν αποδειχθεί αντάξιοι ενός τέτοιουδασκάλου. Δύο καλλιτέχνες προερχόμενοι από το ατελιέ του Gleyre που υπόσχονταιπολλά και θεωρούνται κορυφές ανάμεσα στους καλλιτέχνες της Γαλλίας και τηςΑγγλίας είναι ο πασίγνωστος Gerome του Παρισιού,[14 ]και ο Frederic Leighton,[15]ο οποίος, αν και καλά-καλά δεν πάτησε τα τριάντα, είναι ήδη μέλος της Βασιλικής ακαδημίας, του Λονδίνου, και περισσότερο διακεκριμένος από πολλούς άλλους ακαδημαϊκούς. Ο χαριτωμένος και κομψός κ. Hamon,[16]του οποίου o μικρών διαστάσεων, συμπαθητικός πίνακάς του," Ma souer n’y est pas",[17]είναι η αδυναμία όλων όσων εκτιμούν το κλασικό ύφος , καθώς και ένας πλήθος άλλων,διακεκριμένων καλλιτεχνών, έχει εναποθέσει τις ελπίδες του επάνω στο ρόλο τουατελιέ, Gleyre<br />Το μεγάλο προτέρημα που έχει ο Μ. Gleyre σαν δάσκαλος, είναι οευσυνείδητος σεβασμός του, στη προσωπικότητα του μαθητή. Ποτέ, δεν ασκεί πίεση στο σπουδαστή και ποτέ δεν προσπαθεί να του επιβάλλει οποιαδήποτε αγαπημένη του τεχνική ή σύστημα. Αντίθετα αφήνει να αναπτυχθούν τα φυσικά χαρίσματα κάθε νέου, τόσο επιδέξια ώστε η αυθεντικότητά του να διατηρείται. Εξ αιτίας αυτού του γεγονότος θα συναντήσει κανείς μεταξύ των καλλιτεχνών που μαθήτευσαν υπό την επίβλεψη του Gleyre καλλιτέχνες με τις πιο μεγάλες αποκλίσεις στο ύφος, και όχι κάποιους που είναι απλά μιμητές, του δασκάλου τους.

·         Ο Μ. Gleyre συνήθιζε να επισκέπτεται, δύο φορές την εβδομάδα, το στούντιο, στο οποίο οι μαθητές του συγκεντρώνονταν και ζωγράφιζαν με τη παρουσία ζωντανών μοντέλων, και να διαθέτει μια ώρα για τη διόρθωση των σχεδίων τους. Το υπόλοιπο του χρόνου τους οι σπουδαστές αφήνονταν μόνοι τους να δημιουργήσουν. Η ελευθερία τους δεν παρακωλύθηκε ποτέ από κάποιο κανονισμό. Kάθε ερώτημα που προέκυπτε, επιλύονταν με ψηφοφορία και η απόφαση λαμβάνονταν με ανάταση των χειρών. Εάν η διαφωνία ήταν οικονομικής φύσης, ερωτάτο ο ταμίας, ο οποίος ήταν και ο μοναδικός υπάλληλος. Εάν η φωνή του ταμία αποτύγχανε να επιλύσει τη διαφωνία, κάθε άτομο άρπαζε το σκαμνί επάνω στο οποίο κάθονταν, ορμούσε πάνω στον κοντινότερο αντίπαλό του, και η μάχη λυσσομανούσε μέχρις ότου πεταχτεί βίαια έξω ένα από τα συμπλεκόμενα μέρη. Με αυτές τις φιλονικίες, που συμβαίνανε όμως σπάνια μεταξύ Γάλλων σπουδαστών, ο Μ. Gleyre φαίνεται ότι ήταν εντυπωσιακά εξοικειωμένος, καθώς όσες φορές κλήθηκε, δεν παρενέβη ποτέ.

·         Ένα από τα έθιμα του στούντιο υποχρέωνε ένα πρωτάρη, ή νεοεισελθόντα, να προσφέρει μια ψυχαγωγία (:κέρασμα) ανάλογη με την οικονομική του κατάσταση. Εάν όμως ο σπουδαστής ήταν αποδεδειγμένα πολύ φτωχός, αυτή η τελετή γίνονταν με κοινά έξοδα, και επίσης όταν έπρεπε να καταβληθεί η συνδρομή του, γίνονταν έρανος μεταξύ των σπουδαστών. Κάποια φορά ένας Βλάχος υπέβαλε αίτηση για εγγραφή. Βεβαίως δεν έμοιαζε να είναι αριστοκράτης, αν και εκ των υστέρωναποδείχθηκε ότι ο πατέρας του ήταν πρίγκιπας. Ο Wallach, (αυτό το παρατσούκλι του δόθηκε[18]), δεν ήταν ιδιαίτερα γενναιόδωρος στα έξοδά του, και όταν κάποια φορά έγινε έξω φρενών εξ αιτίας της αντιμετώπισης που εισέπραξε από τους άλλους σπουδαστές, αναφώνησε,

·         Κύριοι, εγώ στη πατρίδα μου είμαι πρίγκιπας!

·         -Σ 'αυτή τη περίπτωση, απάντησε ένας πρώην κομμωτής, ο Berthier, ένα από ταπιο ιδιότροπα άτομα μέσα στο στούντιο, μάθε ότι εδώ μέσα κανένας δεν είναιπρίγκιπας, επιβιώνει όμως αυτός που ενεργεί σαν πρίγκιπας! Έτσι, κάνε κάτι πριγκηπικό, πες κάτι πριγκηπικό, πλήρωνε πριγκηπικά, διαφορετικά, κάτω οι πρίγκιπες!

·         Οι κραυγές επιδοκιμασίας για τα λόγια του Berthier και τα συνθήματα ενάντιαστον πρίγκιπα αντήχησαν μέσα στους τοίχους του στούντιο και αμέσως έπειτα όλοιμαζί άρχισαν να τραγουδούν το διάσημο τραγούδι Ca Ira, που αναφέρεται σε έναζευγάρι αριστοκρατών,[19]προκαλώντας μεγάλο θόρυβο και οχλαγωγία, γιατίσυνοδεύονταν από ήχους σπασίματος γυαλιών, και συμπληρώνονταν με μελαγχολικά ουρλιαχτά, μια κατάσταση που έκανε τον Wallach κάτωχρο.

·         Εικόνα 21: Antoine Etex : Πορτρέτο του Μ. Gleyre (1830)<br />Μια μέρα, ένας νεαρός από Νότιες Πολιτείες που συμμετείχε σε κάποιαδιπλωματική αποστολή των Ηνωμένων Πολιτειών στην Ευρώπη, έκανε την εμφάνιση του. Ήταν ένας χαριτωμένος, καλοαναθρεμμένος νέος, ο οποίος λόγω εγωισμού είχε πολύ καλή ιδέα για τον εαυτό του (του οποίου, παρεμπιπτόντως, οι ενέργειες έχουν σήμερα δικαιωθεί), και μη έχοντας αντίληψη των ακραίων δημοκρατικών τάσεων του ατελιέ, συμμετείχε με κάποια δόση κομπασμού, κάτι που τον είχε απομονώσει από τους υπόλοιπους. Με στόχο αυτόν τον ιδιότροπο τύπο, οι Γάλλοι σπουδαστές άρχισαν να σκαρώνουν τις χοντροκομμένες φάρσες τους (οι οποίες παρεμπιπτόντως σύμφωνα με τις συνήθειες τους είναι λιγοστές κατά τη διάρκεια των σπουδών στο ατελιέ, εάν ο μαθητευόμενος ήταν αλλοδαπός). Ο φίλος μας από τη Louisiana μπορούμε να πούμε ότι, σε γενικές γραμμές, σίγουρα, δεν επέδειξε ανωτερότητα και ιδιαίτερα κατά την χρονική στιγμή που τον κατάβρεξαν με ένα τεράστιο κουβάς νερό σαν αντίδραση στην υπεροψία του. Επέδειξε τότε, έντονη επιθυμία να επιλέξει και να τιμωρήσει ένα τουλάχιστον ανταγωνιστή, από τους εχθρούς του. αφού όμως αυτό ποτέ δεν επιτρέπονταν, ήταν υποχρεωμένος να υποκύψει στην αριθμητική υπεροχή, και να υποχωρήσει, μάλλον με βιασύνη παρά με αξιοπρέπεια. Έτσι ο ψωροπερήφανος νεαρός, επέστρεψε στον πατέρα του, ένα εντιμότατο κύριο της παλαιάς σχολής, ο οποίος κάλεσε κατ’ ευθείαν τον Μ. Gleyre, και του δήλωσε ότι αν ο υιός του υποστεί ξανά τέτοια αντιμετώπιση, θα λύσει τις διαφορές του με τον κλασσικό Αμερικάνικοτρόπο, δηλαδή θα εμφανισθεί στο ατελιέ με ρεβόλβερ και θα τινάξει στον αέρα ταμυαλά των αισχρών αντιπάλων του.

·         Ο Μ. Gleyre χαμογέλασε σοβαρά με την ιδέα αυτή. Σκέφτηκε ότι αυτή ήταν μιαμοναδική ευκαιρία για να επαναφέρει την ενότητα στους σπουδαστές του,επιδεικνύοντας συγχρόνως και μια μικρή, αθώα αίσθηση χιούμορ, συγχρόνως όμωςαντιλήφθηκε, ότι τόσο ο ηλικιωμένος κύριος όσο και ο γιος του δεν αστειεύονταν, και ότι αν το αστείο, συνεχίζονταν, θα είχαμε πολύ πιο δυσάρεστα αποτελέσματα. Έτσι ο Δάσκαλος έστειλε τον νεαρό Αμερικανό στο σπίτι ενός παλαιού μαθητή, που ήξερε τους Γάλλους σπουδαστές καλά, και ήταν και ο ίδιος μισός Αμερικανός, ελπίζοντας ότι θα κατάφερνε να τον ηρεμήσει.

·         Ο νεαρός Αμερικανός, που τον αποκάλεσαν “fire-eater”[20]πείσθηκε από τα  επιχειρήματα του παλιού μαθητή και τον ρώτησε τι πρέπει να κάνει.

·         - Α! είπε ο διαιτητής, εσείς τι προτείνετε; Να πάτε αύριο στο ατελιέ με ένα γεμάτο περίστροφο στη τσέπη; Σας πληροφορώ ότι θα έχετε γίνει κομμάτια πριν προλάβετε να πυροβολήσετε για δεύτερη φορά. Δεν νομίζω να πιστεύετε ότι οι Γάλλοι είναι τόσο δειλοί ώστε να λειτουργήσει αυτή η αστεία μέθοδος!

·         Και τι να κάνω τότε, φώναξε, ο Αμερικανός από το Νότο; Δεν πρόκειται ναεπιτρέψω σε ένα πλήθος σκοτεινών κακοποιών να με εκφοβίσουν και να μεοδηγήσουν σε εγκατάλειψη των σπουδών μου, εξ άλλου είμαι υποχρεωμένος νασκοτώσω, για να μην προσβληθώ και υποστώ κακομεταχείριση.

·         -Η λύση είναι πολύ απλή: Πληρώστε ένα γκαρσόνι από ένα γειτονικό εστιατόριοκαι στείλτε τον πριν από σας, με ένα δίσκο φορτωμένο, όχι με περίστροφα, αλλά μεγεμάτα μπουκάλια και άδεια ποτήρια. Σκεφθείτε ότι ήρθατε να κατακτήσετε τοΓαλλικό πνεύμα. παραμερίστε όλες αυτές τις αηδίες περί της αξιοπρεπείας τουατόμου και για τον αυτοσεβασμό ενός τζέντλεμαν. προπάντων προσέξτε μηνχρησιμοποιήσετε στη συζήτησή σας τον όρο «δουλεία» και, κατά τη άποψή μου, θα σας αναγνωρίσουν σαν ένα πρίγκιπα με χωρατατζήδες αλλά καλούς συνεργάτες, που γνωρίζει πώς να αντιδρά σε ένα αστείο και να εκδικείται σαν άντρας και όχι σανδολοφόνος. Να θυμάστε πάντοτε ότι είστε ένας σπουδαστής. ξεχάστε ότι έχετε μιασημαντική θέση στην Αμερικάνικη Διπλωματική Αποστολή , και όταν μπαίνετε σεχώρους με δοχεία χρωμάτων και κουτιά με λαδομπογιές, μάθετε να συμπεριφέρεστε όπως οι ζωγράφοι. Πράγματι, η συμβουλή του παλαιού μαθητή αποδείχθηκε επιτυχής, η συνθήκη ειρήνης υπογράφηκε και όλα πήγαν καλά σαν μια γαμήλια τελετή.

·

·         Στα ατελιέ που αναφερόμαστε συνηθίζονταν να μην αποκαλείται κάποιος με τα’όνομά του, αλλά να του δίνουν παρατσούκλι που περιγράφει τις φυσικές ή τις εθνικές του ιδιαιτερότητες. Ανατρέχοντας στη μνήμη μου μετά την πάροδο λίγων ετών, ελάχιστες φορές μπορώ να θυμηθώ τα πραγματικό όνομα κάποιου συμμαθητή. Υπήρχε ο Le Cagneux ή knock-kneed[21], o Le Boiteux ή ο κουτσός, o Le Sourd-muet ή ο κωφάλαλος, o Le Bossu ή ο καμπούρης νάνος, o Paolo Veronese στον οποίο, δόθηκε σαρκαστικά το παρατσούκλι προς τιμή του μεγάλου ζωγράφου, γιατί δεν εργάζονταν και είχε σκούρο δέρμα, ο Cayenne που πήρε το όνομά του εξ αιτίας κάποιας ποινικής υπόθεσης, όπου ο πατέρας του ήταν εκπρόσωπος του κράτους, o Bonaparte που ονομάσθηκε έτσι λόγω της μεγάλης ομοιότητάς του με τον κοντοστούπη ηγέτη. Κάποιος Pole, που το πραγματικό του όνομα δεν ήταν δυνατόν να το προφέρουν, ήταν γνωστός σαν Sucredolski, μια συντόμευση της Γαλλικής λέξης για τη ζάχαρη από κριθάρι.

·         Μία πολύ συχνή φάρσα που διαπράττονταν από κάποιον από τους πιοανυπόφορους σπουδαστές ήταν να προσποιείται τον Μ. Gleyre, όταν κάποιος ξένοςζητούσε να τον συναντήσει. Αν επρόκειτο για άτομο που ήθελε να ζητήσει τηνεγγραφή του στη σχολή, θα έπρεπε να υποστεί, με μεγάλη σοβαρότητα ασφαλώς, μια συνέντευξη που το ύφος της σε γενικές γραμμές μπορεί να περιγραφεί με τιςπαρακάτω ερωτήσεις: Τι ηλικία έχετε ; Που γεννηθήκατε ; Ποια η κοινωνική θέση της οικογένειας σας ; Ποια η φύση των σπουδών σας ; Εξομολογείστε συχνά ; Πιστεύετε στην ύπαρξη θείας επέμβασης όπως στη περίπτωση του Ιωνά που βρέθηκε στη κοιλιά του κήτους ; Προσυπογράφετε τη Νευτώνεια θεωρία της προοπτικής, ή αποδέχεστε την αντίστοιχη του La Place, ο οποίος δεν δέχεται ότι το ποσοστό της αναγωγής ενός αντικειμένου, είναι ανάλογο προς την ταχύτητα της κατακόρυφης κίνησης του ηλιακού συστήματος ;

·         O δυστυχής νέος από την επαρχία θα παραδέχονταν φυσικά, με κάποιο τρόμο, ότι δεν είναι εξοικειωμένος με καμία από αυτές τις δύο θεωρίες. Τότε του δηλώνονταν αυστηρά ότι είχε την υποχρέωση να έχει άποψη επάνω στο θέμα αυτό προτού προσπαθήσει να αποκτήσει τη θαυμάσια τέχνη της σκιαγράφησης των ευγενών αναλογιών του ανθρώπινου σώματος, και στέλνονταν σε ένα από τα μεγάλα βιβλιοπωλεία για να ζητήσει " την πραγματεία στην εναέρια, επίγεια και ηλιακή προοπτική", του Απολλώνιου του Ρόδιου, αφού του είχαν τονίσει προηγουμένως, ότι εάν δεν θυμηθούν οι υπάλληλοι τον τίτλο, έπρεπε να ζητήσει να δει κάποιον από την διεύθυνση, και να του πει ότι εστάλη από Μ. Gleyre για να αγοράσει την εν λόγω μελέτη.

·         Περισσότεροι από ένας ατυχείς νέοι έχουν γίνει περίγελος στην προσπάθειά  τους να εκτελέσουν αυτή την εντολή. Μερικές φορές ο υποψήφιος για εισαγωγή στη σχολή παραλαμβανόταν ευγενικά και ιδιαιτέρως από τον υποτιθέμενο Μ. Gleyre και του ανατίθετο να πάει στο Μουσείο του Λούβρου και να πει στο φύλακα, που θα έβρισκε στην πόρτα, να δώσει χωρίς καθυστέρηση τους βραχίονες της Αφροδίτης της Μήλου που ανήκουν στον Μ. Gleyre. Ο αναγνώστης φυσικά θα θυμάται ότι το εν λόγω πολύ γνωστό άγαλμα δεν διαθέτει βραχίονες.
Ο εν λόγω φύλακας (:θυρωρός) ήταν μια σοβαροφανής προσωπικότητα, ηοποία φορούσε ένα τεράστιο μεγαλοπρεπές καπέλο και μια πανέμορφη στολή, πουδιακοσμούνταν αφειδώς με χρυσή δαντέλλα, και είχε επιπλέον μια οξύθυμηιδιοσυγκρασία. Με το άκουσμα του αιτήματος, ο θυρωρός θεωρούσε, ότι αντικείμενο της φάρσας ήταν ο ίδιος, και μπορεί εύκολα κανείς να καταλάβει την αγανάκτησή του, όπως επίσης και την ευθυμία που επικρατούσε στους φαρσέρ πουπαρακολουθούσαν την τελική έκβαση της φάρσας από κάποια σχετική απόσταση.

·         Ο Mirza, ο Πέρσης, βρέθηκε κάποια φορά στην πιο δυσάρεστη θέση πουμπορεί να βρεθεί άνθρωπος, εξ αιτίας αυτών των γελωτοποιών. Όπως όλοι Ασιάτες,ήταν υπερβολικά ευγενικός στην ομιλία του και πολύ τυπικός σε όλα τα ζητήματαεθιμοτυπίας. Είχε μάλιστα πρόσβαση, μέσω του Πέρση πρεσβευτή, στα ανώτατακοινωνικά στρώματα.
Ο Mirza είχε φυσικά το άγχος να καταστεί γνώστης των διάφορων λεπτών   αποχρώσεων της γαλλικής γλώσσας, και ρώτησε μια φορά την έννοια του “F t taSceur”[22]. Πρόκειται για το ρεφραίν ενός άγριου τραγουδιού αρκετά ακατάλληλου για αυτιά ευγενικά, που τραγουδιέται εν τούτοις συχνά από τους σπουδαστές, και της οποίας οι λέξεις έμοιαζαν γι' αυτόν, Κινέζικα.

·         - Α, είπε ο αδιόρθωτος Decroix, είναι απλά ένας πιο λεπτεπίλεπτος τρόπος να λες,«χαίρω πολύ!»

·         Εκείνο το βράδυ ο Μεσιέ Gerome έδινε δεξίωση, στην οποία είχε προσκληθεί η αφρόκρεμα του καλλιτεχνικού κόσμου, καθώς επίσης και ο φίλος μας ο Mirza Κατά την είσοδό του στην απαστράπτουσα αίθουσα, ο Mirza αντιλαμβάνεται τον Gerome να συζητά με τον Δούκα του… και ένα-δύο από τα πιο αξιοσέβαστα και τιμώμενα πρόσωπα του Παρισιού. Προσεγγίζοντας τον οικοδεσπότη του με ένα γλυκύτατο χαμόγελο, ο Mirza έκανε μια ελαφρά υπόκλιση και είπε, “Bon soir A fonsier Gerome!”[23]και ύστερα, σε ακόμα πιο ευγενικό τόνο, και προσπαθώντας μάταια να κρύψει την ικανοποίησή του που γνωρίζει τόσο λεπτεπίλεπτες εκφράσεις, πρόφερε τις μαγικές λέξεις.

·         O Gerome κοίταξε το φιλοξενούμενό του επίμονα και χωρίς να μπορεί να κρύψει την έκπληξή του, οπότε ο Mirza, σκεπτόμενος ότι ίσως είχε μιλήσει σε έναν πάρα πολύ χαμηλό τόνο με αποτέλεσμα να μη γίνει κατανοητός, επανέλαβε την όμορφή του πρόταση με δυνατότερη φωνή.

·         -Α! κύριε, αναφώνησε, ο εξοργισμένος καλλιτέχνης, ο στόχος σας είναι λοιπόν να αντιληφθώ καλύτερα, αυτή τη βρώμικη προσβολή; 
Ο Mirza έκανε τη σκέψη, ότι δεν έγινε αντιληπτή η φράση, και επανέλαβε πάλι,

·         χαμογελώντας, " Ft tct scsar "[22]
Αυτό ήταν πλέον, άνω ποταμών! Ο Gerοme χτύπησε το κουδούνι και διέταξε τονυπηρέτη να συνοδεύσει τον κύριο στην πόρτα. Ο Mirza, συγχυσμένος και κατάπληκτος μάταια διαμαρτυρήθηκε, ότι ήθελε απλά να πει, " Pt ta sceur?"[22].

·         Ο οικοδεσπότης, ο οποίος ασφαλώς γνώριζε πολύ καλά το ρεφραίν τουτραγουδιού, του γύρισε την πλάτη , και ο πομπώδης υπηρέτης οδήγησε τον ένοχοστην πόρτα.

·         Μερικά όμως από τα σκληρότερα αστεία, , είχαν ως θύματα άγνωστους ανθρώπους.

·         Εικόνα 23: G. Courmet (1819-1877) : «Το ατελιέ του ζωγράφου» (1855), Παρίσι, Musee d’ Orsay (λεπτομέρεια του πίνακα)

·         Μια ημέρα που ένα θηλυκό μοντέλο πόζαρε στο ατελιέ, (να υπενθυμίσουμε, εδώ, ότι οι σπουδές σε αυτά τα ατελιέ γίνονται συνήθως σε γυμνά μοντέλα), ένας από τους πιο αδίστακτους φαρσέρ συνάντησε στο δρόμο μια γηραιά κυρία που κρατούσε μια πράσινη ομπρέλα, και η οποία τον ρώτησε εάν γνώριζε πού μένει η κυρά Michaud .

·         -Α, ναι, απάντησε ο άθλιος νεαρός. Την ξέρω πολύ καλά ζει στον αριθ. 20,στο πρώτο όροφο, στο διαμέρισμα που βρίσκεται στο βάθος.. Πηγαίνω στο ίδιοοίκημα, και, εάν εσείς – δεν έχετε αντίρρηση, να σας συνοδεύσω. Η γηραιά κυρία,που γοητεύθηκε από τον ευχάριστο τρόπο του, και από την ειλικρινή και αξιαγάπητη προσφορά του, δέχτηκε αμέσως την καθοδήγησή του, ευχαριστημένη που θα έφθανε τόσο εύκολα στον προορισμό της.

·         Φθάνοντας στο στούντιο, ο νεαρός άνοιξε την πόρτα, και φώναξε, «-Κυρία >μου, υπάρχει μια κυρία που θέλει να σας δει!».

·         Η ανυποψίαστη γριά γυναίκα μπήκε με αυτοπεποίθηση μέσα το δωμάτιο και, επειδή η όρασή της ήταν ελαττωματική, έβαλε τα γυαλιά της, προσπάθησε να ταρυθμίσει σωστά, και ύστερα κοίταξε αργά ψάχνοντας την γνωστή της, έκπληκτηπροφανώς από την παρουσία τόσων πολλών νεαρών ανδρών. Όταν τα μάτια της έπεσαν επάνω στο φτωχό κορίτσι που στέκονταν ακίνητο και γυμνό επάνω στοβάθρο, έβγαλε μια παρατεταμένη διαπεραστική κραυγή με μια σπασμωδική κίνησηάνοιξε την πράσινη ομπρέλα, το μόνο όπλο που είχε πάνω της, για να τηνπροστατεύσει από το να γίνει επαίσχυντο θέαμα, και αντικείμενο κατάχρησης, απότον χείμαρρο των αθλίων. στη συνέχεια. Άρπαξε το εγκαταλειμμένο κορίτσι, το θύμα τους, από τους αγύρτες που το είχαν περικυκλώσει, και κρατώντας την ομπρέλα συνεχώς μπροστά της, αποχώρησε, απειλώντας με εκδίκηση.<br />Τα χαχανητά του γέλιου δεν είχαν σταματήσει ακόμα, όταν ακούστηκε κλαγγή   όπλων και βήματα από βαριές μπότες επάνω στη σκάλα. η πόρτα άνοιξε, και οι δύο αστυνομικοί που μπήκαν, συνοδεύονταν από τη γηραιά κυρία, που προστάτευε <br />ακόμα το γυμνό μοντέλο. Τα όργανα του νόμου αντιλήφθηκαν με τη πρώτη ματιά ,ότι εκεί μέσα ήταν ένα καλλιτεχνικό στούντιο και στράφηκαν προς τη γηραιά κυρία για να της δώσουν εξηγήσεις. Τότε συνέβη το πιο αστείο μέρος της σκηνής. η κυρία δεν καταλάβαινε τίποτακαι δεν άκουγε καμία εξήγηση. Γι’ αυτήν ο χώρος αυτός ήταν ένα κρησφύγετο τηςκακοήθειας, και η απάτη έπρεπε να αποκαλυφθεί αμέσως .Το κορίτσι έπρεπε νασυλληφθεί, οι σπουδαστές έπρεπε να συλληφθούν, οι αστυνομικοί οι ίδιοι έπρεπε να συλληφθούν, εφ’ όσον αρνούνται να συλλάβουν όλους τους άλλους. Δημιούργησε τέτοιο σάλο που πλήθος ανθρώπων άρχισε να συγκεντρώνεται στο προαύλιο, και δεδομένου ότι αυτή με πείσμα αρνούνταν να αποχωρήσει, ενώ επέμενε δογματικά στη επίκληση του δικαιώματος της ελευθερίας των γυναικών και προκαλούσε με την καταχρηστική ομιλία της, οι αστυνομικοί υποχρεώθηκαν να δώσουν τέλος στην αστεία σκηνή συλλαμβάνοντας την ίδια τη γηραιά κυρία.<br />Αυτή που υπέφερε περισσότερο σ’ αυτή την ιστορία ήταν η φτωχή Marie, τομοντέλο, που προσπαθούσε να κρυφτεί πίσω από ένα καβαλέτο, και που η επίθεσητης γριάς την κατέβαλε υπερβολικά. Και είχε σημαντικό λόγο να είναι αγανακτισμένη, δεδομένου ότι είναι αντίθετο προς τον κανονισμό να εισέρχεται στοστούντιο κάποιος που δεν συνδέεται με το επάγγελμα κατά το χρόνο που ποζάρει ένα μοντέλο

·         Εκείνοι που δεν είναι εξοικειωμένοι με τις λεπτομέρειες της ζωής σε ένα στούντιο τείνουν γενικά για να αποδώσουν έναν μεγαλύτερο βαθμό ανηθικότητας στα θηλυκά μοντέλα από όση πραγματικά τους αξίζει. Σε πολλές περιπτώσεις, πρόκειται στη πραγματικότητα για παιδιά που γεννιούνται μέσα στο επάγγελμα, ή έχουν μπει σ’ αυτό από την παιδική ηλικία και, έχουν διδαχθεί να μην θεωρούν ότι το γεγονός αυτό λόγο για οποιασδήποτε μείωση ή ντροπή. Δεν αντιλαμβάνονται, δηλαδή, ότι είναι απαραίτητο να αποχωρίζονται την αίσθηση της σεμνότητας, απλά επειδή βγάζουν τα ρούχα τους

·         Η Marie, το πρόσωπο που μόλις πριν αναφέραμε, προέρχονταν από μιαοικογένεια επτά θυγατέρων, που εργάζονταν όλες ως μοντέλα. Ο πατέρας και ημητέρα ήταν πρώην μοντέλα, τα παιδιά τους από τότε που γεννήθηκαν μωρά ακόμη, το ίδιο, και κατά πάσα πιθανότητα αυτό θα ήταν το οικογενειακό τους επάγγελμα, καθώς οι λεπτές αναλογίες, μεταβιβάζονται συνήθως από τους γονείς στα παιδιά τους, ως μοναδική κληρονομιά

·         Τα μοντέλα υψηλών απαιτήσεων, κατά κανόνα, δεν επισκέπτονται τουςσπουδαστές στα ατελιέ τους, συνήθως όμως τα μοντέλα του Παρισιού δεν είναι τόσο αξιοπρεπή όπως τα αντίστοιχα του Λονδίνου. Πολλά από τα αγγλικά μοντέλα είναι, συγκριτικά, καλά εκπαιδευμένα, και ποτέ μια λέξη ή βλέμμα τους δεν φανερώνει έστω και την ελάχιστη υπόνοια, ότι βαδίζουν σε επικίνδυνο έδαφος, όταν στέκονται επάνω στο βάθρο του δωματίου ζωγραφικής.
Αλήθεια, είναι γνωστό ότι κάποιο γυναικείο μοντέλο που ζει στο Λονδίνοπαίζει εξαιρετικό πιάνο, τραγουδά γοητευτικά, και μιλά τα Γαλλικά με μια προφοράτην οποία οι περισσότερες νεαρές κυρίες της Belgravia[24]θα μπορούσαν άνετα ναζηλέψουν. Ακούσαμε πρόσφατα, ότι το αξιόλογο αυτό νεαρό άτομο, αναφωνεί, σανυπαινιγμό για τα ενδιαφέροντα της, ότι ο επόμενος στόχο της, που πιστεύει ότισύντομα θα εκπληρωθεί, είναι να γίνει ηθοποιός, ένας στόχος στον οποίο οι γονείςτης αντιτίθενται καθώς θεωρούν ότι την υποτιμά. Σύμφωνα με αυτήν την νεαρήκυρία, ένα μοντέλο καταλαμβάνει μια υψηλότερη κοινωνική θέση από μια ηθοποιό,και, πράγματι, αυτές τις μέρες του Black Crook,[25]τα δύο επαγγέλματα φαίνεται νασυγχέονται μερικές φορές. Δεν έχουμε καμία αμφιβολία πως , αν η παρούσααντίθεση, για τα παραδοσιακά, και αγνά τα φαινόμενα της καλλιτεχνικής ζωής,διατηρηθεί, σύντομα το απαιτούμενο επίπεδο υπηρεσιών θα είναι τόσο υψηλό, ώστε να μην είναι επιτρεπτό για τα υποψήφια μοντέλα μας να υιοθετήσουν το επάγγελμα αυτό χωρίς να προκαλέσουν την προσβολή της ευαισθησίας των σχολαστικών γονέων τους

·        

·         2.8 ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ1: Το παραπάνω κείμενο του Ion Perdicaris δημοσιεύθηκε με το τίτλο “Reminiscences of a Parisian Atelier” στο Αμερικανικό περιοδικό « Τhe Galaxy», vol.3, issue 6, p.644-652 στις 15 Μαρτίου 1867

·         2: Πρωτόγονα πολεμικά όπλα (πέτρινα τσεκούρια) των Ινδιάνων της Αμερικής

·         3: Jaques-Louis David (1748-1825), Γάλλος ζωγράφος, από τους βασικούς εκφραστές του Νεοκλασικισμού.

·         4:Paul Delaroche (1797-1856) Γάλλος ζωγράφος και ακαδημαϊκός.

·         5 : Marc Charles Gabriel Gleyre, ζωγράφος της σχολής του Ρεαλισμού (1806-1874). Γεννήθηκε στο Chevilly της Ελβετίας. Σε ηλικία περίπου18 ετών πήγε στο Παρίσι γιακαλλιτεχνικές σπουδές, τις οποίες συνέχισε στην Ιταλία. Για 6 χρόνια περιηγήθηκε διάφορες χώρες (Ελλάδα, Τουρκία, Συρία, Αίγυπτος, Νουβία) Το 1843 ανέλαβε το στούντιο του Paul Delaroche στο Παρίσι και δίδαξε αρκετούς υποψήφιους καλλιτέχνες που αργότερα έγιναν διάσημοι, όπως ο Claude Monet, ο Pierre Auguste Renoir, ο Alfred Sisley και ο James Abbott McNeill Whistler

·         6:Το «Καρτιέ Λατέν» που συγκέντρωνε το μεγαλύτερο μέρος της πνευματικής (αλλά και της εμπορικής και βιοτεχνικής) δραστηριότητας του Παρισιού βρίσκεται στην αριστερή όχθη του Σηκουάνα, ενώ στη δεξιά όχθη βρίσκονταν τότε τα νεώτερα κτίσματα. της πόλης.

·         7:Τ.Μ. Couture, ζωγράφος (1815-1879)8: 1808-1873, αυτοκράτωρ της Γαλλίας από το 1852 έως το 18709: Χώρος στο Παρίσι, όπου διοργανωνόταν εκθέσεις σημαντικών καλλιτεχνικών έργων.Ανεγέρθηκε το 1855 επί αυτοκράτορα Ναπολέοντα του Γ΄, σχεδιάστηκε από τους J.M.V. Viel και A. Barrault για τις ανάγκες της Διεθνούς Έκθεσης του Παρισιού. Κατεδαφίστηκε το 1897. Η θέση του ήταν στη περιοχή μεταξύ του Σηκουάνα και των Champs – Elyssees

·         10: Hyppolyte Fladrin (Λιόν 1809-Ρώμη 1864), Γάλλος ζωγράφος.

·         11: Jean-Auguste-Dominique Ingres (1780-1867), Γάλλος ζωγράφος

·         12: Ο πίνακας είναι γνωστός με τον τίτλο

·         «Η Φυγή των Ψευδαισθήσεων”(1843)

·         13: Βασίλισσα της Λυδίας την οποία υπηρέτησε ο Ηρακλής, σαν δούλος και η οποία, <br />σύμφωνα με το μύθο, τελικά τον ερωτεύθηκε.

·         14: Jean-Leon Gerome of Paris, ζωγράφος, 1824-1904, μαθητής του Gleyre

·         15: Frederic Leighton, ζωγράφος, 1830-1896

·         16: Jean-Louis Hamon, ζωγράφος, 1821-1874, μαθητής του Gleyre

·         17: (= η αδερφή μου δεν υπάρχει), πίνακας του Jean-Louis Hamon 1853

·         18: Πρόκειται για συντόμευση του Wallachian (=Βλάχος), δηλαδή ο κάτοικος της  Βλαχίας, της σημερινής Νότιας Ρουμανίας

·         19: Φαίνεται ότι πρόκειται για διαχρονικό τραγούδι καθώς το Ca Ira αναφέρεται σαν το πιο δημοφιλές τραγούδι της Γαλλικής επανάστασης του 1789 και εξακολουθεί να εμπνέει ακόμα και σύγχρονους καλλιτέχνες. Παρ’ όλο που το μέτρο ο ρυθμός και οι στίχοι του τραγουδιού πρέπει να μεταβλήθηκαν δια μέσου των αιώνων η επωδός , δηλαδή η φράση: “Ah! ca ira, ca ira, ca ira”, έχει την έννοια του «όλα θα πάνε καλά»ή και «θα νικήσουμε! »

·         20:«πυροφάγος »

·         21: αυτός που τα γόνατά του γέρνουν προς τα μέσα

·         22:Ο συγγραφέας δεν έχει την ακριβή έκφραση, απλά προσπαθεί να αναπαράγει την προφορά της Γαλλικής πρότασης, χωρίς να προσβάλλει τη δημόσια αιδώ. Από την άλλη πλευρά ο Mirza προσπαθώντας να γίνει κατανοητός την αποδίδει με τέτοιο τρόπο, ώστε ο κ. Gerome να καταλαβαίνει ότι κατηγορεί την αδελφή του ως πόρνη .

·         23: Εδώ ο Mirza θέλοντας να καλησπερίσει τον κ. Gerome, τον προσφωνεί αντί για monsieur (=κύριος) , «fonsier» που παραπέμπει σε κάτι ακίνητο, και μπορεί να γίνει σύγχυση με το fonsiere (=σκοτεινός) ή ίσως με το foncer (=χυμώ) 24:Αριστοκρατική περιοχή του κεντρικού Λονδίνου.

·         25: Το πρώτο μοντέρνο Αμερικάνικο μιούζικαλ (1866), πρόγονος των συγχρόνων μιούζικαλ του Broadway. Αρχικά ήταν ένα μάλλον βαρετό κομμάτι πρόζας που περίγραφε μια ιστορία που διαδραματίζονταν το 1600 με πρωταγωνιστές τον καλλιτέχνη του τσίρκου Rudolphe και την χωριατοπούλα αρραβωνιαστικιά του Amina. Αργότερα προστέθηκε το τραγούδι, ο χορός και η ορχήστρα

·       ( Η κινηματογραφική ταινία «The wind and the lion» ( ΗΠΑ 1975) βασίζεται στη ζωή του Ι.Γ.Περδικάρη  )

·      
                        3. ΕΠΙΛΟΓΟΣ

·      
   3.1 ΕΝΑ ΣΧΟΛΙΟ ΓΙΑ ΤΙΣ ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΩΝ ΣΥΓΓΡΑΦΕΩΝ ΠΑΝΩ ΣΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ

·         Τον 18ο και τον 19ο αιώνα, οι απόψεις που επικρατούσαν ανάμεσα στους Έλληνες διανοούμενους, ως προς τα εθνικά θέματα, μπορούν να καταταγούν σε δύο κυρίαρχες τάσεις, οι οποίες είχαν διαμορφωθεί, κατά το τελευταία στάδια της ζωής της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας και διατηρήθηκαν καθ' όλη την διάρκεια της Τουρκοκρατίας. Οι τάσεις αυτές είναι γνωστές και έχουν περιγραφεί από πολλούς συγγραφείς, εμείς όμως παραθέτουμε ενδεικτικά την ανάλυση τουκαθηγητή της Θεολογικής Σχολής του Παν. Αθηνών π.Γεώργιου Μεταλληνού:

·         «Μετά την άλωση (1453) το Γένος ολόκληρο διχάσθηκε στη στάση του απέναντι στον κατακτητή. Δύο τάσεις διαμορφώθηκαν: ο συμβιβασμός με τη νέα κατάσταση, κινούμενος ανάμεσα στή μοιρολατρία και την ελπίδα αποκαταστάσεως, ή η δυναμική αντίσταση με κάθε δυνατό μέσο. Την πρώτη τάση εκπροσωπούσαν oι αντιδυτικοί ή ανθενωτικοί, ενώ τη δεύτερη oι ενωτικοί και φιλοδυτικοί. H διάσταση ενωτικών-ανθενωτικών προϋπήρχε φυσικά της αλώσεως, διότι oι δύο παρατάξεις διαμορφώθηκαν αμέσως μετά το τελικό σχίσμα Ανατολής-Δύσεως (1054). 'Η αντιλατινική-αντιφραγκική πλευρά ήταν η πολυπληθέστερη και ισχυρότερη, διότι την συντηρούσε η μόνιμη-απόδειξη το 1204 - φραγκική επιβουλή απέναντι στην Ορθόδοξη-Ρωμαίικη Ανατολή. Στούς φιλοδυτικούς καταλέγονταν κυρίως διανοούμενοι καί πολιτικοί. Οi πρώτοι, διότι ταυτίζονταν στίς θεωρητικές αναζητήσεις τους με τους δυτικούς διανοουμένους (ενδοκοσμική εσχατολογία), ενώ οι δεύτεροι και διά λόγους σκοπιμότητας (προσδοκία βοήθειας). Με την αλληλοπεριχώρηση θεολογίας και πολιτικής, βασικό γνώρισμα της Ρωμανίας ("Βυζαντίου"), ή σύγκρουση των δύο παρατάξεων δεν έμεινε στο θεωρητικό επίπεδο, αλλ' επηρέασε όλο το φάσμα της ζωής.Συνείδηση των ανθενωτικών ήταν, ότι την Ορθόδοξη- Ρωμαίικη ταυτότητα (πού γιά το Γένος ήταν και εθνική) δεν την απειλούσαν τόσο oι Οθωμανοί, όσο oι Φράγκοι. Η πίστη, όχι ως θρησκευτική ιδεολογία, αλλ' ως θεραπευτική της υπάρξεως και μέθοδος θεώσεως-σωτηρίας, θά έχει πάντοτε στήν ησυχαστική παράδοση και τα επηρεαζόμενα απ' αυτήν πλατειά λαϊκά στρώματα πρωταρχική σημασία. Αυτή τη συνείδηση κωδικοποιεί και επαναδιατυπώνει τον 18ο αιώνα ο μεγάλος απόστολος του δούλου Γένους, ο άγιος Κοσμάς Αιτωλός: "Και διατί δεν ήφερεν ο Θεός άλλον βασιλέα, που ήταν τόσα ρηγάτα έδώ κοντά νά τους το δώση, μόνον ήφερε τον Τούρκον, μέσαθεν από την Κόκκινην Μηλιάν καί του το εχάρισε; Ηξερεν ο Θεός, πως τα άλλα ρηγάτα μας βλάπτουν εις την πίστιν, και (=ενώ) ο Τούρκος δέν μας βλάπτει. Ασπρα (=χρήματα) δώσ' του και καβαλλίκευσέ τον από το κεφάλι. Καί διά να μη κολασθούμεν, το έδωσε του Τούρκου, και τον έχει o Θεός τον Τούρκον ωσάν σκύλον να μας φυλάη...". O άγιος Κοσμάς έδινε, έτσι, απάντηση στους δυτικόφρονες - ενωτικούς, χωρίς μάλιστα να μπορεί να κατηγορηθεί ως εχθρός του Λαού ή σκοταδιστής. Μόνο όσοι έχουν εμπειρία της ησυχαστικής παραδόσεως, που διασώζεται στις λαϊκές πρακτικές, μπορούν να κατανοήσουν τη δυναμική της πίστεως μέχρι τον 19ο αιώνα Αντίθετα οι φιλενωτικοί ήσαν πάντα πρόθυμοι να μειοδοτήσουν στο θέμα της πίστεως (δεν ήσαν λίγοι εκείνοι που προσχώρησαν στον παπισμό), διότι τα κριτήριά τους ήταν προπάντων ενδοκοσμικά και καιρικά. Οι δεύτεροι έρριχναν το βάρος στην εξωτερική ελευθερία. Παρ'όλα αυτά, πρέπει να λεχθεί, ότι μολονότι η πρώτη τάση διέσωσε την ταυτότητα του Γένους, η δεύτερη το κράτησε σε μόνιμο επαναστατικό βρασμό. Η αντίθεσή τους, χωρίς νά γίνεται από τότε αισθητό, λειτούργησε ως σύνθεση. Βέβαια, κατά τόν γνωστό ιστορικό Στήβεν Ράνσιμαν, οι ανθενωτικοί δικαιώθηκαν, διότι μ'αυτούς "διατηρήθηκε η ακεραιότητα της Εκκλησίας και με αυτήν και η ακεραιότητα του Ελληνικού λαού»

·         Η διαμάχη ενωτικών-ανθενωτικών ή δυτικόφιλων-τουρκόφιλων ή επαναστατών-συμβιβασμένων, διαφαίνεται και στα κείμενα των μελών της οικογένειας Λικινίου-Περδικάρη, με χαρακτηριστικό εκπρόσωπο των ανθενωτικών τον Μιχαήλ Περδικάρη τον εκ Κοζάνης, που η σύγκρουσή του με τον εμπνευστή της Ελληνικής επανάστασης Ρήγα Φερραίο του στοίχισε πολλά, ενώ αντίθετα ο Αμερικανός πρέσβυς Γρηγόριος Περδικάρης, ως στέλεχος των Αμερικανικών ιεραποστολικών οργανώσεων που θεωρούσαν την ορθόδοξη λατρεία δεισιδαιμονία και θεατρινισμό και υποστήριζαν ότι η Ελλάδα έπρεπε να υψωθεί και πάλι στο αρχαίο μεγαλείο της, μπορεί να ενταχθεί στη δεύτερη τάση.

·         Ειδικότερα για τις απόψεις του Μιχαήλ Περδικάρη, θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι ένας από του ελάχιστους, αν όχι ο μοναδικός Έλληνας συγγραφέας που υποστηρίζει το επιχείρημα της «ομογενείας» των Οθωμανών, χριστιανών και μουσουλμάνων. Σύμφωνα με αυτόν, οι Έλληνες «οἱ περὶ τὴν Μικρὰν Ἀσίαν οἰκοῦντες οὕτω πως καὶ πάλαι ποτὲ διεπολιτεύοντο», «ἐν πολιτείαις [ ] ὑποτελέσι τῷ μεγάλῳ βασιλεῖ τῆς Περσίας». Και επειδή Έλληνες και Πέρσες συγκρούονταν και «ὁ μέγας Περσίας βασιλεὺς τῇ τῶν Ἑλλήνων ἐλευθερία συνεχῶς ἐπεβούλευεν» οι δε «Ἕλληνες πολλάκις ἐπὶ τὴν Περσίαν ἐστράτευον καὶ τοὺς τόπους κατεληΐζοντο», «ὁ Φιλίππου Ἀλέξανδρος μετ’ οὐ πολὺ κατὰ τῆς Περσίδος στρατεύσας, τὸ τῶν Ἑλλήνων ἐκεῖσε γένος ἐκκομίσας, ἔγνω τῷ τῶν Περσῶν ἐγκαταμῖξαι, ὡς ἂν ἐς τοὐπιὸν καταπαύσαιτο τὴν μεταξὺ τῶν δύο τούτων γενῶν ἀντιπάθειαν». Και επειδή ο Μέγας Αλέξανδρος, που σκόπευε να αναμείξει Έλληνες και Πέρσες, ώστε να πάψει η αντιπαλότητα μεταξύ τους, «τὸ ζῆν ἐκμετρήσας, ἡμιτελὲς τὸ ἔργον ἐγκαταλέλοιπε», ανέλαβε να το ολοκληρώσει ο «Σουλτὰν Μεχμὲτ, τὴν Κωνσταντίνου πόλιν ἑλῶν καὶ τὸ τῶν Περσῶν γένος ἐγκαταμίξας τῷ τῶν Ἑλλήνων». Δεν υπάρχει συνεπώς,«εθνική» διαφοροποίηση Ελλήνων και Τούρκων, ανήκουν και οι δύο στο ίδιο έθνος και διαφέρουν μόνο κατά τη θρησκεία. Χρησιμοποιώντας το παράδειγμα των Γερμανών ή των Γάλλων, που δεν αλλάζουν εθνική ταυτότητα, άσχετα με το αν είναι καθολικοί, λουθηρανοί ή καλβινιστές, συμπεραίνει πως «ἡ τῆς θρησκείας διαφορὰ τὴν τοῦ γένους φύσιν οὐδαμῶς μεταβάλλει»· όπως ακριβώς «ὁ Γερμανός, οὕτως ἢ ἄλλως φρονῶν, Γερμανὸς τὸ γένος ἐστίν», κατά τον ίδιο τρόπο «καὶ ὁ Ἕλλην, οὕτως ἢ ἄλλως φρονῶν, Ἕλλην ἐστίν, ᾗ πέφυκε». Και βέβαια είναι προτιμότερο να υποτάσσεσαι «ὑπὸ τῇ τῶν ὁμογενῶν ἐξουσίᾳ, κἂν ἑτερόθρησκοι ὦσιν», παρά να υπόκεισαι σε εξουσία «ὁμοθρήσκων ἀλλογενῶν», η οποία θα οδηγούσε σε «ἐσχάτη τῶν Ἑλλήνων φθορά καὶ παντελὴ(ς) τοῦ ἔθνους ἀπώλεια, εἴπερ ἄν ἡ Ἑλλάς καὶ πολλοῖς ἄλλοις διεμεμέριστο». Δεν πρέπει λοιπόν οι Έλληνες να παρασύρονται από τις σειρήνες των ομοδόξων, αλλά αλλογενών Ρώσων, αλλά είναι προτιμότερο να παραμένουν κάτω από «ευμενέστερο» ζυγό των ομογενών Τούρκων. Οι Έλληνες μάλλον«οὐ τοσούτῳ ὑπείκουσι τοῖς Ὀθωμανοῖς», «ὅσῳ μᾶλλον ξυμβασιλεύουσιν», όπως μαρτυρούν τα προνόμια του Πατριαρχείου και της Εκκλησίας, οι ηγεμονίες της Μολδοβλαχίας και η αυτοδιοίκηση εκτεταμένων περιοχών. Η δε τουρκική διοίκηση είναι ηπιότερη από οποιαδήποτε άλλη έναντι των Ελλήνων γι’ αυτό «μήτε στρατολογεῖ ἐξ αὐτῶν» ούτε εισπράττει, «συνεχεῖς καὶ μεγάλους φόρους, ὡς ἀλλαχόσε ἄλλοι βασιλεῖς». Ασφαλώς οι Έλληνες πληρώνουν το χαράτσι αλλά αυτό γίνεται διότι «οἱ τῶν νῦν Ἑλλήνων προπάτορες ὅτι πλεῖστα τὴν Ἀσίαν πάλαι ἠδίκησαν, πολλάκις αὐτῆς τοὺς τόπους ὑπ’ Ἀγησιλάοις καὶ Κλεάρχοις καὶ Ἀλεξάνδροις λεηλατήσαντες καὶ ἂπειρ’ ἄττα, ὥσπερ λῃσταί, λαφυραγωγήσαντες.» Και δικαίως σήμερα «ἡμῖν τανῦν ἀποτίσαι ὡς ἀπογόνοις ὀφείλεται, ὅσα ἐκεῖνοι τότε τὸν μέγαν τῆς Περσίδος βασιλέα ἠδίκησαν». Τέλος δηλώνει θαυμαστής των αυθεντικών Ελλήνων, (δηλαδή των αρχαίων Ελλήνων) οι οποίοι όμως είχαν μια μεγάλη αδυναμία: «διεμάχοντο ἀνάμεσον των, κ’ εὑρέθησαν ἀδύνατοι» και γι’ αυτό υποτάχθηκαν «εἰς τὸ κράτος του Ἀλεξάνδρου» και στη συνέχεια «ἐδουλώθησαν εἰς τοὺς Ῥωμαίους». Ωστόσο, η πολιτισμική ανωτερότητα των Ελλήνων είχε ως συνέπεια να κυριαρχήσουν διά της παιδείας πάνω στους ίδιους τους κατακτητές τους και εν τέλει «παρέλαβαν ἀπ’ αὐτοὺς (τοὺς Ῥωμαίους) καὶ μίαν βασιλείαν ὡς ἕρμαιον». Κάτι ανάλογο φαίνεται να προσδοκά και πάλι ο Περδικάρης : Την παράδοση της βασιλείας των Οθωμανών στους Έλληνες «ὡς ἕρμαιον» και γι’ αυτό αντιτίθεται στις τυχοδιωκτικές επαναστατικές τακτικές, που υποκινούνται από ξένα συμφέροντα, καθώς το Γένος «ἂν μείνῃ μίαν ἡμέραν ἐλεύθερον, κινδυνεύ’ εἰς ἐσχάτην ἀπώλειαν»

·    (   βιβλίο του Γ.Α.Περδικάρη «The Greece of the Greeks» )

·         Ο Γρηγόριος Περδικάρης, από την άλλη μεριά, αναδεικνύει στο έργο του το πρακτικό Αμερικανικό πνεύμα. Ουσιαστικά σνομπάρει την ενασχόληση των Ευρωπαίων περιηγητών με τον αρχαίο Ελληνικά μνημεία και την ιστορία της περιοχής, αισθανόμενος ωστόσο κατά τις επισκέψεις του στα διάφορα μέρη, την ανάγκη να κάνει πάντοτε μια μικρή αναφορά, σαν ένα φόρο τιμής στη θαυμαστή εκείνη εποχή. Οι σύγχρονοι Έλληνες είναι όμως γι’ αυτόν κάτι τελείως διαφορετικό από τους αρχαίους και αισθάνεται ότι οφείλει να συγγράψει ένα κείμενο όπου θα περιγράφει την σύγχρονη πραγματικότητα, δηλαδή να κάνει μια «περιγραφή εκείνων των ιδρυμάτων και εκείνων των εσωτερικών πόρων, με τη βοήθεια των οποίων η Χώρα ή θα επιζήσει ή θα χαθεί»

·         Παράλληλα ο Γ.Α.Περδικάρης διαπιστώνει την υποτέλεια στην εξωτερική πολιτική και το έλλειμμα δημοκρατίας στο εσωτερικό του νεοσύστατου Ελληνικού κράτους, καθώς ο Ελληνικός λαός εν αγνοία του και με ευθύνη των «αντιπροσώπων» του, οδηγείται από τις Προστάτιδες δυνάμεις από την «κυριαρχία του Σουλτάνου Μαχμούντ, στην κυριαρχία του Βασιλιά Όθωνα». Βλέπουμε επομένως, ότι ο εν λόγω συγγραφέας, αν και επηρεασμένος από εντελώς διαφορετική κοσμοθεωρία , έρχεται μια γενιά αργότερα, να δικαιώσει σ’ ένα βαθμό τις απόψεις του μακρινού (7ου βαθμού) συγγενή του, Μιχαήλ Περδικάρη, που προειδοποιούσε ότι οδηγούμαστε σε εξουσία των «ὁμοθρήσκων ἀλλογενῶν» η οποία κατά την άποψή του θα οδηγούσε σε «ἐσχάτη τῶν Ἑλλήνων φθορά καὶ παντελὴ(ς) τοῦ ἔθνους ἀπώλεια».

·  




       ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

·         1.ΕΙΣΑΓΩΓΗ: Σελ. 21.1 ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΕΠΙΘΕΤΟ «ΠΕΡΔΙΚΑΡΗΣ»

·         Σελ. 21.2. Η ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΛΙΚΙΝΙΟΥ-ΠΕΡΔΙΚΑΡΗ ΚΑΙ Η ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΗ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΗΣ ΟΝΟΜΑΣΙΑΣ

·         Σελ.51.3.ΣΥΝΤΟΜΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ ΛΙΚΙΝΙΟΥ-ΠΕΡΔΙΚΑΡΗ ΑΠΟ ΤΙΣ ΑΡΧΕΣ ΤΟΥ 18ου ΜΕΧΡΙ ΤΙΣ ΑΡΧΕΣ ΤΟΥ 20ου ΑΙΩΝΑ

·         Σελ. 71.4.Ο ΛΕΟΝΑΡΔΟΣ ΠΕΡΔΙΚΑΡΗΣ ΚΑΙ Η ΚΑΤΑΓΩΓΗ ΤΟΥ ΕΠΙΘΕΤΟΥ ΑΠΟ ΤΟ ΝΑΥΠΛΙΟΣελ.112. ΚΕΙΜΕΝΑ

·         Σελ.152.1.ΑΝΔΡΕΑΣ ΛΙΚΙΝΙΟΣΣελ.152.2. ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

·         Σελ.172.3 ΜΙΧΑΗΛ ΠΕΡΔΙΚΑΡΗΣΣελ.192.4 ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

·         Σελ.242.5. ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ ΠΕΡΔΙΚΑΡΗΣΣελ.252.6. ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

·         Σελ.322.7. ΙΩΝ ΠΕΡΔΙΚΑΡΗΣ

·         Σελ.352.8 ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

·         Σελ.503. ΕΠΙΛΟΓΟΣ

·         Σελ.523.1 ΕΝΑ ΣΧΟΛΙΟ ΓΙΑ ΤΙΣ ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΩΝ ΣΥΓΓΡΑΦΕΩΝ ΠΑΝΩ ΣΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ

·         Σελ.523.1 ΕΝΑ ΣΧΟΛΙΟ ΓΙΑ ΤΙΣ ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΩΝ ΣΥΓΓΡΑΦΕΩΝ ΠΑΝΩ ΣΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ

·