Η ιστορία του ψωμιού



You are at:Home»ΕΛΙΞΗΡΙΑ ΜΝΗΜΗΣ»


http://aromalefkadas.gr/


υ


Η ιστορία του ψωμιού ξεκινάει πριν από 30.000 χρόνια στην Ευρώπη.

Το πρώτο ψωμί που φτιάχτηκε πιθανόν να ήταν μια εκδοχή πάστας σιτηρών,

φτιαγμένης από καβουρδισμένους και αλεσμένους κόκκους δημητριακών

και νερό, και μπορεί να προέκυψε τυχαία κατά το μαγείρεμα ή και σκόπιμα

μετά από πειραματισμό με αλεύρι ολικής αλέσεως και νερό.

Το πιο πιθανό είναι να ήταν άζυμο.





Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου τα δημητριακά ήταν μια από τις

πολλές πηγές τροφίμων, καθώς η δίαιτα των Ευρωπαίων βασιζόταν κυρίως

σε τρόφιμα ζωικής προέλευσης. Τα δημητριακά και το ψωμί έγιναν

βασική τροφή στη Νεολιθική εποχή, περίπου 10.000 χρόνια πριν, όταν

το σιτάρι και το κριθάρι ήταν ανάμεσα στα πρώτα φυτά που

καλλιεργήθηκαν. Η καλλιέργειά τους εξαπλώθηκε από τη Νοτιοδυτική

Ασία στην Ευρώπη, τη Βόρειο Αφρική και την Ινδική χερσόνησο

και έδωσε τη δυνατότητα στους ανθρώπους να γίνουν αγρότες

και όχι κυνηγοί και τροφοσυλλέκτες.





Η εμφάνιση του ψωμιού με προζύμι τοποθετείται κατά πάσα πιθανότητα

πάλι σε προϊστορικούς χρόνους, όμως οι πρώτες μαρτυρίες εντοπίζονται

στην αρχαία Αίγυπτο. Στην αρχαιότητα, η ιδέα ενός αυτοτελούς

φούρνου που θα μπορούσε να προθερμανθεί, έχοντας μια πόρτα για

πρόσβαση, φαίνεται να ήταν ελληνική. Στην αρχαία Ελλάδα το ψωμί

ήταν κριθαρένιο. Ο Σόλων είχε δηλώσει πως το σταρένιο ψωμί

θα μπορούσε να ψηθεί μόνο σε μέρες γιορτής. Τον 5ο αι. π.Χ.

μπορούσε κανείς να αγοράσει ψωμί στην Αθήνα από αρτοποιείο,

ενώ στη Ρώμη, οι Έλληνες αρτοποιοί έκαναν την εμφάνισή τους

τον 2ο αι. π.Χ., όταν η Μικρά Ασία πέρασε στη Ρωμαϊκή κυριαρχία.

Η σημασία του ψωμιού στη διατροφή αντανακλάται και από το

όνομα του υπόλοιπου γεύματος: ὄψον, δηλαδή συνοδεία ψωμιού,

όποια κι αν ήταν αυτή.





Στο Μεσαίωνα, στην Ευρώπη, το ψωμί αποτελούσε όχι μόνο βασική

τροφή, αλλά και μέρους του σερβίτσιου. Πιο συγκεκριμένα, ένα κομάτι

μπαγιάτικο ψωμί χρησιμοποιούταν σαν απορροφητικό πιάτο, που κατά

την ολοκλήρωση του γεύματος μπορούσε να φαγωθεί, να δοθεί στους

φτωχούς ή να ταϊστεί στα σκυλιά. Μόλις τον 15ο αι. άρχισε να

αντικαθίσται από ξύλινες πιατέλες.


Για πολλές γενιές το άσπρο ψωμί προτιμούνταν από τους πλούσιους,

ενώ οι φτωχοί έτρωγαν μαύρο (ολικής αλέσεως) ψωμί.

Όμως, στις περισσότερες δυτικές κοινωνίες τα πράγματα αντιστράφηκαν

στα τέλη του 20ου αι., με το ψωμί ολικής αλέσεως να προτιμάται,

εξαιτίας της υψηλής διατροφικής του αξίας, σε αντίθεση με το άσπρο

που συνδέθηκε με άγνοια για τη διατροφή.





Στη σύγχρονη εποχή, η βιομηχανοποίηση του ψησίματος του ψωμιού

αποτέλεσε ένα καθοριστικό βήμα για τη δημιουργία του σύγχρονου κόσμου.

Ο Otto Frederick Rohwedder θεωρείται ο πατέρας του ψωμιού σε φέτες (1912),

ο οποίος κατάφερε το 1928 να εφεύρει μια μηχανή που τεμάχιζε και τύλιγε

το ψωμί σε συσκευασία. Μια άλλη σημαντική αλλαγή συνέβη το 1961, με την

ανάπτυξη της μεθόδου Chorleywood, που χρησιμοποιούσε την έντονη μηχανική

επεξεργασία της ζύμης για να μειώσει δραματικά την περίοδο της ζύμωσης και

τον χρόνο που απαιτείται για να παραχθεί μια φραντζόλα, σε βάρος όμως της

γεύσης και της θρεπτικής αξίας. Αυτή η διαδικασία χρησιμοποιείται πλέον

ευρέως σε μεγάλα εργοστάσια παγκοσμίως.





Εληνες ναυτικοί και έμποροι έφεραν το αιγυπτιακό αλεύρι στην Ελλάδα,

όπου άρχισε και το ψήσιμο του ψωμιού. Περισσότερο δημοφιλές ήταν το

λευκό ψωμί και μεταξύ των πόλεων υπήρχε πολύ έντονος ανταγωνισμός

για το καλύτερο ψωμί. Η Αθήνα «καμάρωνε» για τον Θεάριο, τον

καλύτερο αρτοποιό της, το όνομα του οποίου βρισκόταν

στα γραπτά πολλών συγγραφέων.





Αρτοποιεία εμφανίστηκαν κατά τον 2ο αιώνα μ.Χ. Ανάμεσα στις πολλές

ποιότητες ψωμιού που παρασκευάζονταν στην αρχαία Ελλάδα ήταν ο ζυμίτης,

από αλεύρι, νερό και προζύμι, ο άζυμος, από αλεύρι και νερό, ο σιμιγδαλίτης,

από λεπτότατο αλεύρι προερχόμενο από καλής ποιότητας σιτάρι κλπ.





Από αρχαία κείμενα προκύπτει ότι οι Έλληνες προσέφεραν άρτους στους θεούς,

στους οποίους ονόμαζαν θειαγόνους άρτους. Στο ναό της Δήμητρας στην

Ελευσίνα, κατά την εορτή των θεσμοφορίων, προσφερόταν στη θεά μεγάλος

άρτος από τον οποίο η συγκεκριμένη γιορτή ονομαζόταν μεγαλάρτια.





Στο γερμανικό Μουσείο Ψωμιού που λειτουργεί στην πόλη Ουλμ,

τα ωραιότερα εκθέματα είναι τέσσερα ελληνικά ειδώλια του 5ου

αιώνα π.Χ., προερχόμενα από τη Βοιωτία, με γυναικείες μορφές.

Στα ειδώλια εικονίζεται το άλεσμα του σταριού σε γουδί, το πλάσιμο

της ζύμης, το ψήσιμο του ψωμιού και οι άρτοι έτοιμοι προς πώληση

και βρώση.


Να σημειωθεί ότι οι αρχαίοι Έλληνες συνήθιζαν να βάζουν θαλασσινό

αλάτι στο ψωμί για νοστιμιά.


Στη θρησκεία


Στην Καινή Διαθήκη περιγράφεται το θαύμα που έκανε ο Ιησούς Χριστός,

που με πέντε άρτους και δύο ψάρια χόρτασε πέντε χιλιάδες ανθρώπους.

Επίσης ο Χριστός παρομοίαζε τον εαυτό του στους μαθητές του σαν άρτο

τον οποίον όποιος τρώει θα έχει ζωή αιώνια. Στο Μυστικό δείπνο ο Ιησούς

ευλόγησε ένα ψωμί, το έκοψε σε κομμάτια και είπε: «Λάβετε, φάγετε, αυτό

είναι το σώμα μου». Μετά ευλόγησε το κρασί και έδωσε το ποτήρι του

σε όλους και είπε: «Πιείτε από αυτό όλοι, αυτό είναι το αίμα μου».

Στην προσευχή που έδωσε ο ίδιος ο Χριστός, υπάρχει αίτημα

για τον άρτον τον επιούσιον.





Στην εκκλησία, χωρίς άρτο, δεν είναι δυνατόν να τελεσθεί θεία λειτουργία.

Ο άρτος πρέπει να είναι καλά ζυμωμένος και να έχει την σφραγίδα του

σταυρού και την επιγραφή ΙΗΣΟΥΣ ΧΡΙΣΤΟΣ ΝΙΚΑ. Ένα μέρος του

άρτου χρησιμοποιείται από τον ιερέα για την ετοιμασία της

Θείας Κοινωνίας (σε ανάμνηση του Μυστικού Δείπνου), και το

υπόλοιπο κόβεται σε μικρά κομμάτια, τα αντίδωρα και μοιράζεται

στους πιστούς στο τέλος της Θείας Λειτουργίας.





Η ευλάβεια των ανθρώπων απέναντι στο ψωμί που ποτέ δεν πετούν,

δείχνει τη σημασία του στη διαβίωση αλλά και στη θρησκευτική ζωή.


Πηγή: Φωτογραφιες Μνημες Παραδοση


Lefkas Trail Run 2015: Κάτι πολύ όμορφο γεννιέται στο Ιόνιο!


Προτεινόμενο
Από Δημήτρης Τρουπήςhttp://www.advendure.com



43





Η Λευκάδα έχει πανέμορφες παραλίες. Πόρτο Κατσίκι, Εγκρεμνοί, Κάθισμα και άλλες πολλές και εντυπωσιακές που γεμίζουν κόσμο κάθε καλοκαίρι. Είναι επίσης ένας παράδεισος για τους λάτρεις των θαλάσσιων σπορ, όπως το Kitesurfing, το Windsurf, οι καταδύσεις, το θαλάσσιο σκι, αλλά και άλλων extreme σπορ όπως το παραπέντε. Ταυτόχρονα όμως η Λευκάδα διαθέτει μεγάλο πολιτισμό και ιστορία η οποία χάνεται στα βάθη των χρόνων. Κατοικείται από την αρχαιότητα, με τους ανθρώπους που έζησαν και μόχθησαν πάνω σε αυτό το όμορφο νησί του Ιονίου να χρησιμοποιούν ένα ευρύ δίκτυο μονοπατιών για τις μετακινήσεις τους. Πάνω σε κάποια από αυτά τα μονοπάτια που διασχίζουν τον ορεινό όγκο πάνω από το λιμάνι της Νικιάνας, σχεδιάστηκε και πραγματοποιείται το Lefkas Trail Run 2015. Το Advendureεπισκέφτηκε το νησί, ξεναγήθηκε στα μονοπάτια του αγώνα, συζήτησε με τους ανθρώπους που τον οργανώνουν και σας παρουσιάζει σήμερα όλες τις πληροφορίες που θα ήθελε να έχει ένας αθλητής που θα θελήσει να τρέξει τον αγώνα στις 25 Οκτωβρίου.




Φθάνοντας στην σύγχρονη εποχή, τα μονοπάτια που χρησιμοποιεί ο αγώνας χαράχτηκαν και διατηρήθηκαν έτσι ώστε να κατεβαίνουν οι κάτοικοι των ορεινών οικισμών Αλεξάνδρου και Κολυβάτων στα χωράφια τους στα πεδινά. Ήταν μέρος ενός δικτύου μονοπατιών που απλωνόταν σε ολόκληρο σχεδόν το νησί. Όταν οι οικισμοί αυτοί εγκαταλείφθηκαν και οι κάτοικοι μετακόμισαν προς τα πεδινά – δίπλα στην θάλασσα - και έφτιαξαν τους οικισμούς Νικιάνα και Επίσκοπο, τα συγκεκριμένα μονοπάτια συνέχισαν να χρησιμοποιούνται από βοσκούς για να πηγαίνουν στα ζώα τους στα ορεινά. Με την πάροδο των χρόνων όμως έκλεισαν από την επεκτατική δύναμη της φύσης, αφού τα τελευταία τριάντα περίπου χρόνια με τη διάνοιξη των δρόμων, σταμάτησαν πλέον να χρησιμοποιούνται.



Σημαντικό πολιτιστικό στοιχείο η διάνοιξη των παλιών μονοπατιών!



Όπως έχουμε τονίσει πολλές φορές στο Advendure, ένας αγώνας ορεινού τρεξίματος δεν είναι απλά ένα αθλητικό γεγονός. Αφορά και τον πολιτισμό, αφού η διάνοιξη και η συντήρηση παλαιών μονοπατιών που χάθηκαν στην λήθη του χρόνου δίνει σε όλους – αθλητές, περιπατητές, κατοίκους της περιοχής – την δυνατότητα ενός “ταξιδιού στον χρόνο” και μιας περιήγησης μέσα στην φύση, σε μονοπάτια, αγροτικούς δρόμους, παραδοσιακούς οικισμούς, ιστορικά μνημεία και παλαιά μοναστήρια. Ο Αντρέας, ο Γιώργος, ο Χάρης, ο Δημήτρης, ο Σύλλογος Επαγγελματιών και Προστασίας Περιβάλλοντος Νικιάνας – Λευκάδας και ο Ορειβατικός της Πρέβεζας, έκαναν όπως διαπιστώσαμε αυτό ακριβώς που περιγράψαμε. Ανακάλυψαν, διάνοιξαν, συντήρησαν και σηματοδότησαν τα παλιά μονοπάτια της ευρύτερης περιοχής της Νικιάνας και μας προσφέρουν την δυνατότητα να τα χαρούμε μέσα από τον αγώνα που διοργανώνουν.



Όταν ο υπογράφων βρέθηκε μαζί με την Άντζυ Τερζή για την πρώτη συνάντηση στην Λευκάδα με την ομάδα που βρίσκεται πίσω από το Lefkas Trail Run, αυτό που αμέσως σκεφτήκαμε καθώς προχωρούσε η συζήτηση είναι ότι απέναντί μας βρίσκονταν άνθρωποι που είχαν μεγάλο πάθος, αγάπη και μεράκι, τόσο για το άθλημα μας, όσο και για την ανάδειξη των μονοπατιών και της ομορφιάς που διαθέτει η περιοχή που θα πραγματοποιηθεί ο αγώνας. Αυτό επιβεβαιώθηκε με τον καλύτερο τρόπο την επόμενη μέρα που όλοι μαζί κάναμε την διαδρομή του αγώνα.



Στο πανέμορφο μονοπάτι που ενώνει τον Σκάρο με τα Κολυβάτα, η βλάστηση θυμίζει τα χρώματα των δασών της Ροδόπης με τις κιτρινοκόκκινες αποχρώσεις των πλατύφυλλων δέντρων!



Πολύ πράσινο και μεγάλη εναλλαγή στα τοπία και στα μονοπάτια είναι το κύριο χαρακτηριστικό της διαδρομής του Lefkas Trail Run. Ουσιαστικά το μεγαλύτερο μέρος της διαδρομής κινείται στο όρος των Σκάρων, που δεσπόζει πάνω από την Νικιάνα και αποτελεί το ομηρικό “Νήιον” σύμφωνα με τον μεγάλο Γερμανό αρχαιολόγο Dörpfeld. Το δάσος που βρίσκεται στην κορυφή του βουνού αποτελείται από ένα μοναδικό είδος βελανιδιάς (ρουπάκι), που αυτοφυώς αναπαράγεται εκατοντάδες χρόνια τώρα και έγινε από νωρίς αντικείμενο έρευνας ξένων επιστημόνων. Τεράστιες σε μέγεθος βελανιδιές που δεσπόζουν σε κάποια σημεία της διαδρομής.



Η πρώτη μεγάλη έκπληξη ήταν η απίστευτη βλάστηση που συναντήσαμε μετά το 6ο χιλιόμετρο της διαδρομής, στο πανέμορφο μονοπάτι που ενώνει τον Σκάρο με τα Κολυβάτα, η οποία θύμιζε τα χρώματα των δασών της Ροδόπης με τις κιτρινοκόκκινες αποχρώσεις των πλατύφυλλων δέντρων. Καθώς προχωρήσαμε σε αυτό το μονοπάτι, “πέσαμε” λίγο αργότερα πάνω σε γιγάντιες βελανιδιές, που και αυτές έδιναν μια άγρια ομορφιά στο τοπίο.



Γιγάντιες Βελανιδιές δεσπόζουν σε σημεία της διαδρομής!



Πανέμορφο μονοπάτι, μέσα σε πυκνή βλάστηση, αλλά και με σημεία με απόκοσμους σχηματισμούς βράχων και γεωλογικών στρωμάτων στις πλαγιές, είναι κατόπιν αυτό που οδηγεί στην Κολυβιάτικη βρύση, ενώ η πραγματική αποκάλυψη έρχεται λίγα χιλιόμετρα αργότερα στο μοναδικό “θολωτό” μονοπάτι που οδηγεί στην κόκκινη εκκλησιά. Πάνω από ένα χιλιόμετρο χωμάτινο, σχεδόν επίπεδο μονοπάτι, που κινείται μέσα σε ένα πεπλεγμένο τούνελ από πυκνά δέντρα, με την οροφή του να βρίσκεται μόλις 2.5-3 μέτρα πάνω από το έδαφος και μεγάλους βράχους διάσπαρτους γεμάτους πράσινα βρύα από την υγρασία. Το σημείο αυτό είναι όντως από τα εντυπωσιακότερα που θα συναντήσουν οι αθλητές που θα τρέξουν στο Lefkas Trail Run.



Η διαδρομή του Lefkas Trail Run με το χαρακτηριστικό σχήμα του "τηγανιού"!



Εκτός όμως από την φύση που θα συναντήσουν οι αθλητές στην διαδρομή του αγώνα, υπάρχουν σημεία που πραγματικά η θέα κόβει την ανάσα. Στο 15ο χιλιόμετρο της διαδρομής ο αθλητής φτάνει σε μια βουνοκορφή που του δίνει την δυνατότητα να “χαθεί” το μάτι του στην άπλετη θέα που προσφέρουν τα “Πριγκηπονήσια του Ιονίου”, το Μεγανήσι, ο Σκορπιός, ο Κάλαμος, η Καστός, η Άτοκος αλλά και μακρύτερα η Κεφαλονιά, η Ιθάκη και τα παράλια της Αιτωλοακαρνανίας. Το ίδιο απαράμιλλη είναι η θέα όταν μόλις 2.5 χιλιόμετρα πριν τον τερματισμό φτάσει ο αθλητής στο σημείο που αρχίζει η κάθοδος από το βουνό των Σκάρων προς τον τερματισμό, μόνο που εδώ δεσπόζει χαμηλά ο οικισμός της Νικιάνας, αριστερά μακριά η πόλη της Λευκάδας, απέναντι η Αιτωλοακαρνανία και το γαλάζιο του Ιονίου. Ενδιάμεσα, οι αθλητές θα περάσουν από ιστορικά εξωκλήσια και νερόμυλους συμπληρώνοντας μια όμορφη διαδρομή 23 χιλιομέτρων, υψηλής αισθητικής αξίας.



Στην παραλία του Αη Γιάννη τα κύματα είναι εντυπωσιακά, αλλά καμιά φορά η φύση φτιάχνει ανάλογα σχήματα και στην στεριά!



Σε τεχνικό επίπεδο θα λέγαμε ότι η διαδρομή έχει μεγάλη ποικιλομορφία εδαφών. Τα πρώτα 2.5 χιλιόμετρα της ανόδου (που τα ίδια θα τα συναντήσει ο αθλητής και στην κάθοδο στο τέλος του αγώνα, μιας και η διαδρομή έχει ένα σχήμα τηγανιού με το πρώτο και το τελευταίο κομμάτι κοινά και το ενδιάμεσο να κάνει έναν μεγάλο κύκλο σχεδόν 17 χιλιομέτρων) είναι πολύ τεχνικά με φυτεμένη πέτρα. Θυμίζει έντονα την τελευταία κάθοδο προς την Αμφίκλεια στο Μονοπάτι Παρνασσού. Θα χρειαστεί ιδιαίτερη προσοχή λοιπόν, ιδιαίτερα στην τελευταία κατάβαση που η κούραση θα είναι έντονη και τα πόδια βαριά. Πολύ τεχνικό πεδίο υπάρχει και σε μικρότερου μήκους σημεία της διαδρομής, αλλά χωρίς μεγάλες κλίσεις. Το υπόλοιπο μονοπάτι είναι πολύ βατό και μπορεί κάποιος να το τρέξει με ταχύτητα αν έχει δυνάμεις. Η διαδρομή έχει συνεχή σκαμπανεβάσματα με δυο μεγάλες αναβάσεις στην αρχή και το μέσο του αγώνα, έχοντας το σχήμα της “διπλής καμπούρας”. Υπάρχουν και χωματόδρομοι που θα ξεκουράσουν τον αθλητή και θα δώσουν την δυνατότητα για ελεύθερο απροβλημάτιστο τρέξιμο.



Εκπληκτική θέα πρός το Νυδρί στο 15ο χιλιόμετρο της διαδρομής!



Επτά σταθμοί τροφοδοσίας θα καλύψουν τις ανάγκες των αθλητών, κατανεμημένοι όχι με βάση τις χιλιομετρικές αποστάσεις αλλά την ανάγκη του αθλητή σε συγκεκριμένα σημεία της διαδρομής, ενώ η σηματοδότηση θα είναι πυκνή και σαφής όπως μπορέσαμε να διαπιστώσουμε αφού ήδη βρισκόταν σε εξέλιξη κατά την χρονική στιγμή της επίσκεψής μας. Σε γενικές γραμμές το Lefkas Trail Run έχει μονοπάτια για όλα τα γούστα και θα φανεί πιστεύουμε απαιτητικό και μια δυνατή εμπειρία σε πολλούς αθλητές. Στο μέλλον βέβαια, όπως μας ανέλυσαν τα παιδιά της διοργάνωσης, υπάρχει στα σκαριά μεγαλύτερο project στο επίπεδο ορεινού μαραθωνίου το οποίο θα περνάει και από ψηλότερα εντυπωσιακά σημεία όπως το οροπέδιο της Εγκλουβής!



Το Lefkas Trail Run 2015 που διοργανώνεται από τον Σύλλογο Επαγγελματιών και Προστασίας Περιβάλλοντος Νικιάνας – Λευκάδας σε συνεργασία με τον Αθλητικό Σύλλογο Λευκάδας «ΦΙΛΑΝΔΡΟΣ», θα πραγματοποιηθεί στις 25 Οκτωβρίου 2015 και περιλαμβάνει 2 αγώνες, με μήκος 5 χιλιόμετρα (ώρα εκκίνησης 10:15) και 23 χιλιόμετρα (ώρα εκκίνησης 10:00). H θετική υψομετρική του αγώνα των 23 χιλιομέτρων είναι περίπου 1.300 μέτρα, ενώ την αναλυτική προκήρυξη μπορείτε να την διαβάσετε εδώ. Οι εγγραφές είναι ανοιχτές και θα διαρκέσουν μέχρι τις 19 Οκτωβρίου. Στο τέλος του άρθρου μπορείτε να πάρετε μια γεύση της διαδρομής μέσα από το gallery των φωτογραφιών που τραβήξαμε κατά την επίσκεψη μας στην Λευκάδα.



Το "Θολωτό", ενάμιση χιλιόμετρο μέσα σε ένα τούνελ δέντρων, σε πανέμορφο χωμάτινο μονοπάτι!

Είναι μια πολύ όμορφη πρόταση για να τρέξει ο αθλητής κάθε επιπέδου μια πανέμορφη διαδρομή, να νιώσει συγκινήσεις, να επιβραβεύσει την μεγάλη προσπάθεια των ανθρώπων που έκαναν σημαντική δουλειά ανοίγοντας ένα “παράθυρο στο παρελθόν” μέσα από την διάνοιξη και συντήρηση παλιών μονοπατιών και κυρίως να διασκεδάσουν κάνοντας το χόμπι τους στο πανέμορφο νησί του Ιονίου.



Το Advendure θα είναι εκεί συμμετέχοντας στον αγώνα και θα σας μεταφέρει με αρθρογραφία και πλούσιο φωτογραφικό υλικό την ατμόσφαιρα της διοργάνωσης αλλά και το πως εξελίχτηκε συνολικά το αγωνιστικό διήμερο στην όμορφη Λευκάδα.



Δημήτρης Τρουπής

Photo ©: Angie Terzi- Advendure








































View this photo set on Flickr