ΜΝΗΜΕΣ ΣΕΙΣΜΩΝ


Μέ βάση τόν πρόσφατο σεισμό τῆςΚεφαλλωνιᾶς


πόΧαρς Παπαδάτου –Γιαννοπούλου


Ο σεισμοί στό γειτονικό μας νησί μς φέρνει αθόρμηταστόνοῦτίς δικές μας μνμες. Στήνοσίαεμαστενας γεωγραφικός χροςκαίχουμετήνδια μοίρα.Σεισμοί καί πάλι σεισμοί. Στήνοὐσίαδένσταματοῦν ποτέ. Καί πάντα ὅτανὑπάρχειἔξαρση  ἡ διάρκεια τῶνπρό-καίμετασεισμῶνσεισμῶνεἶναι μεγάλη.
Ἐπειδή ἡ ἀκολουθία μοιάζει νάεἶναιἴδιαμέαὐτήτῶνσεισμῶντοῦ 1948 σέμᾶς, καλόν εἶναινάθυμηθοῦμε λίγο τήνἐποχήαὐτή.
Ὅλοι θυμόμαστε τόν σεισμό τοῦἸουνίουtοῦ 48. Ὅλαἄρχισαν δύο μῆνεςπρίν,στίς 21Ἀπριλίουτοῦ 1948, μέἕνανπροσεισμό (5.1 ρίχτερ) ὅπως διαπιστώθηκε μιάκαίτήνἑπομένηστίς 22 Ἀπριλίουἔκανεἕνανἰσχυρότατοκατστρεπτικό, κατά τον Γαλανόπουλο σεισμό, ἐντάσεως6.6 ρίχτερ. Ἀκολούθησαν πολλοί μετασεισμοί τῶνὁποίων ὁ μεγαλύτερος ἦταν κατά τόν Γαλανόπουλο στίς30 Ἰουνίουτοῦ 1948 μέἔνταση 6.4 ρίχτερ,ἐπίσης καταστρεπτικός.Εἶναιαὐτός πού κυρίως θυμόμαστε.  Ἡ πληγεῖσα περιοχή ἦταν κυρίως ἡ δυτική πλευρά τοῦνησοῦ.Τόπρῶτο τηλεγράφημα γιάτόν σεισμό τοῦἸουνίουτοῦ1948 στάλθηκε 40 λεπτά μετά τόν σεισμό καίτό καταγράφω ὅπωςτόβρῆκαστόἀρχεῖοτοῦ πατέρα μου, παρατηρητοῦ τότε τοῦΜετεωρολογικοΣταθμοτοῦστεροσκοπείουθηνν.

«Τήν 2.20 ρανμ.μ.  σημειώθη τρομακτικός σεισμός καθαρός τεκτονικός, διαρκείας 8-10 δευτερολέπτων καίσχυροτάτηςντάσεως. Προηγήθη σχυρά βοή καίκολούθησενδόνησιςμέ καθέτους κυμάνσεις τάςποίαςπηκολούθησανριζόντιαι. Κατά τήν στιγμήν τςλλαγςτς κυμάνσεως νομίζομεντικαταποντιζόμεθα. δόνησιςτερματίσθηποτόμωςμέποτέλεσματήνκατάρρευσιντο συνόλου σχεδόν τνοκιν. Αμετασεισμικαί δονήσεις σανλαχίστηςντάσεωςκαίλίγαι. Τόκέντροντοσεισμοῦἦτο 20-25 χιλιόμετραδυτικςτς πόλεως καίντόςτς  θαλάσσης ες τρόπον στετό καταστραφέν ξλοκλήρου χωρίον Τσουκαλάδες ερέθηεςτόἐπίκεντροντοῦσεισμοῦ.
(ΠερίληψιςκθέσεωςκαθηγητοῦἸω. Παπαδάτου. Τό τηλεγράφημα διεβιβάσθη τήν 3ηνμ.μ. ουνίου 1948, διά τοῦἀσυρμάτουΝαρκαλιευτικοερισκομένουες λιμένα Λευκάδος).
Παρατηροῦμεὅτιἐπί δύο μῆνεςὑπῆρχεμιάμεγάλη σεισμική δραστηριότητα ἡὁποίαἄνοιξεμέ δύο μεγάλους σεισμούς καίἔκλεισεμέἕναἐπίσης μεγάλο καί καταστρεπτικό σεισμό, δύο μῆνες μετά.Καί πάλι τό φαινόμενο δέν σταμάτησε. Συνεχίστηκε μέ μικρότερη ἔνταση μέχρι τέλους του χρόνου.
Καίἡ διάρκεια αὐτήδένεἶναικάτι περίεργο. Ἡμελέτη τῶν παλαιοτέρων καταγραφῶνσεισμῶνμᾶς δίνει μιάἀνάλογηεἰκόνακαί μάλιστα σέ μερικές περιπτώσεις πολύ χειρότερη.Ἡ ἐφημερίδα «Ἐθνική Ψυχή», Ἀριθμ.66 τῆς 18ηςἸουλίου 1948, πού ἐκδιδότανστήν  Λευκάδα, γράφει:

«Καταστροφή
Ἡ Λευκάς, τόὡραῖον νησί μέτήνπόλιν του τήνὁμώνυμοντήνΠαλαιάνΣάντανΜαύρανἔπαψενάὑπάρχῃ. Ἐκεῖνο πού ἔμεινεεἶναιοἱ κάτοικοι πού σάν περιπλανώμενοι Ἰουδαῖοιμήἔχοντεςποῦτήν κε φαλήνκλῖναιἀπότῆς μεσημβρίας τῆς 30ηςἸουνίουἀπφράδοςἡμέρας γυρίζουν ἐδῶκαίἐκεῖμέ δάκρυα στά μάτια. Περιουσίες πούἔγινονμέ κόπους καίἱδρῶτα πολύ, χάθηκαν μέσα σέ λίγα λεπτά τῆςὥρας….»

Στιγμές ἀπόλυτηςἀπελπισίας. Καίὅσοι ζήσαμε τόνσεισμό αὐτό θυμόμαστε καλά τήνἀτμόσφαιρα. Ἀλλάὅπως πάντα ἡ ζωή συνεχίζεται.Καί ἡ Λευκάδα μετά τόπρῶτοσόκἄρχισεἀμέσωςτήνἀνασυγκρότηση.

«Σεισμός καίἀνασυγκρότηση», γιάνάεὐθυμήσουμε,ἦτανκαί ἡ ἐπιθεώρησητοῦἀειμνήστου  Σπύρου Φίλιππα  Πανάγου πού μέσα στίς δύσκολες ἐκεῖνες στιγμές,τό θέρος τοῦ 1948, ἔδωσεμιάἔνεσηαἰσιοδοξίαςκαίβοήθησε νάὑπερβεῖ ὁ κόσμος τήν κατάθλιψη.

Ἀργότεραεἴδαμεὅτι ἡ Λευκάδα δέ καταστράφηκε. 
Καίαὐτό διότι διαθέτει ἕναἀξιοπρόσεκτοἀντισεισμικό σύστημα δομήσεως τόὁποῖοἔχειτήν δυνατότητα νάἀναγεννᾶταιἀπό τ;iς στάχτες του.

Τόσο στάλιθινα σπίτια τῶνχωριῶνὅσοκαίστά σπίτια τῆς Χώρας, πού ἡ κατασκευή τους συντίθεται ἀπό δύο παράλληλες κατασκευές, μιά λίθινη καίμιά ξύλινη καίοἱὁποῖεςδροῦνἀνεξάρτητα μεταξύ τους τήνὥρατοῦσεισμοῦ, ἄντεξαν. Καί φυσικάαὐτό οφείλεται ἐπίσηςστήνἐξαιρετικήκαίεὑρηματική θεμελίωση τῶνσπιτιῶν. Ἡ ὁποίαεἶναι μοναδική στόνἑλλαδικοχῶροκαίὄχι μόνο.Καί ἡ θεμελίωση αὐτήδέν παθαίνει τίποτε.

Πολλά ἀπότά σπίτια πού ἔδειχναννάἔχουνὑποστεῖ μεγάλες ζημίες, ἐπισκευάσθηκανκαίὑπάρχουν μέχρι σήμερα καίεἶναι μαρτυρίες μιᾶςἀξιοπρόσεκτηςπαραδοσιακῆςἀντισειεμικῆςἀρχιτεκτονικῆς.
Ο παρακάτω  φωτογραφίες(http://www.britishpathe.com) ἀπότόν σεισμό του 1948 δείχνουν ὅτι ἡ Λευκάδα ἄντεξε. Κυρίως οἱ ζημίες εἶναιστά λίθινα ἰσόγειαἐνῶ ἡ ξύλινη ποντελαρισμένηἀνωδομήτάπῆγεμιά χαρά.



Ἡ κεντρική πλατεῖα
Δρόμος ὅπουτό διώροφοκαίτάδιπλανά του κτήρια ἄντεξαν. Δεξι ἡ κατάρρευση ἰσογείου.
Σοκάκκιμέ πολύ λίγες βλάβες σέ σχέση μέτό μέγεθος τοῦσειμοῦ
Τυπική βλάβη. Τό λίθινο ἰσόγειοὑπέστε βλάβες, ἡ ξύλινη κατασκευή, (ποντελάρισμακαίὄροφος) ἄντεξαν. Ἀριστεράἕνα πολύ παλιό κτίσμα δένἔπαθε τίποτε.
Ἀνεξάρτητα βέβαια ἀπότήνἐπιστημονικήἐκτίμησητῆςσεισμικῆςἐπάρκειαςοἱοἰκονομικέςἐπιπτώσειςγιάἕνα  πάμπτωχο τότε, νησί ἦταν σοβαρές.
Ἔτσιἔγινεστήν Λευκάδα τότε κάτι πού σήμερα , σέμιἀἙλλάδατῆςἀφθονίας, δέν ξέρω ἄνθάτόκαταφέρναμε.
Δημιουργήθηκε ἡ Νεάπολη. Αὐτό σημαίνει  ὅτιἔπρεπενάἀγορασθεῖ ἡ ἔκτασηἀπότό κράτος,νάχτισθοῦντά σπίτια, τάπηλόκτιστα,τάὁποία παραχωρήθηκαν ἀργότεραστούςκατοίκους.Σέμιά περίοδο πού ἡ Ἑλλάδα βρισκότανε ἀκόμησέἐμπόλεμη κατάσταση καίσέμιά κυριολεκτικά διαλελυμένη οικονομία. Αὐτή ἡ πρωτοβουλία εἶχεσάνἀποτέλεσμανάστεγασθοῦν πολλοί κάτοικοι πού δένεἶχαν στέγη καίνάἔχει γίνει σήμερα μιά πραγματικά νέα πόλη μέἐξαιρετικά πλέον καλοχτισμένα κτήρια εἴτετῆςπαραδοσιακῆςἀρχτεκτονικῆςεἴτε νέα.

Στό Σχέδιο τόἐπάνω δεξιάτμῆμα,τόπιόσκοῦροεἶναι ἡ παλιά Λευκάδα, καί κάτω ἀριστεράμέτόμαῦρο περίγραμμα, τό νέο τμῆμα, ἡ Νεάπολη, πού προστέθηκε μετά τούς σεισμούς τοῦ 1948. Σχεδόν μιά δεύτερη Λευκάδα.

Ἡ καλή κατάστσητῶν κτηρίων ἐπιβεβαιώθηκεμέτόν σεισμό τῆς 14ηςΑὐγούστουτοῦ 2003.
Σύμφωνα μέἀνακοίνωση πού ἔγινεστό5ο Πανελλήνιο Συνέδριο ΓεωτεχνικῆςκαίΓεωπε­ρι­βαλ­λοντικῆςΜηχανικῆς, ΤΕΕ, Ξάνθης, 2006, ὁ σεισμός αὐτόςμέἔνταση 6,2 στήν κλίμακα Richter, «ἀποτέλεσεἕνα σεισμικό φαινόμενο ἰδιαίτερης σημασίας γιάτήν χώρα μας»,(O σεισμός της Λευκάδας (Μ=6.2, 14 Αυγ. 2003: Ισχυρή Εδαφική Κίνησηκαι Αποτίμηση του ρόλου του εδάφους).
Παρά ταῦτα πάλι ἡ  Λευκάδα ἄντεξε. Δένἐμφανιστήκαν φαινόμενασάναὐτάτῆςΚεφαλλωνιᾶςστόν πρόσφατο σεισμό. Καίτόπιόἀξειοσημέιωτοεἶναιὅτιἐνῶἔφυγαν πανικόβλητοι πολλοί Ἕλληνες τουρίστες, οἱξένοι στήν πλειοψηφία τους ἔμειναν. Διότι τά καταλύματά τους δένἔπαθαν τίποτε.
Θά πρέπει μέἔμφασηνάποῦμεὅτι οι σεισμοί εἶναιμᾶλλονἀνεύθυνοιγιάὅσαμᾶς συμβαίνουν.Ἄν προσέξουμε νάεἶναι σωστές οἱ κατασκευές μας,μποροῦμε κατά μεγάλο μέρος νάἀντιμετωπίσουμε του σεισμούς. Τά παραδοσιακά μας κτήρια στήν Χώρα ἀλλάκαίτά χωριά ζοῦν πάνω ἀπό 200 χρόνια. Καίεἶναιἀκόμηἐδῶ. Ἔστωμέἐπισκευές.
Τό νησί  δέν διαλύθηκε ποτέ ὅπως ἡ Κεφαλλωνιάκαί ἡ Ζάκυνθος στούς σεισμούς τοῦ 1953.Καίτάμέν παραδοσιακά μας κτήρια ὅπωςἀναφέραμεἔχουντήν δυνατότητα τῆςἀναγεννήσεως, τάδέ νέα κτήρια, μέτά νέα ὑλικάἔχουνἐφαρμόσεισωστά τούς ἀντισεισμικούς κανονισμούς δομήσεωςμέἀποτέλεσμανάμποροῦννάἀνθίστανταιἐπιτυχῶς.  Κάτι πού δένσυνέβεισέ πολλά κτήρια τῆςΚεφαλλωνιᾶς, ὅπωςεἴδαμε,μέἀποτέλεσμανάβλαβοῦν σημαντικά καίνάδημιουργοῦνκαίἕναἀρνητικό τουριστικό κλίμα γιά το νησί.


Δεν υπάρχουν σχόλια: